Κυριακή του Θωμά ή του Αντίπασχα: λόγος Αγ. Γρηγορίου του Παλαμά, «εξήγηση του μυστηρίου του Σαββάτου και Κυριακής»

Εξήγηση του μυστηρίου του Σαββάτου και Κυριακής – Η Καλή» απιστία του Αποστόλου Θωμά (Απόσπασμα ομιλίας του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά.)
Σε έξι μέρες ο Θεός κατασκεύασε και διακόσμησε όλο το αισθητό τούτο σύμπαν, επίσης έπλασε και ζωοποίησε το μόνο ζώο με αίσθηση και νου, τον άνθρωπο. Κατά την έβδομη μέρα κατέπαυσε από όλα τα έργα Του, όπως μας δίδαξε το άγιο Πνεύμα με τη γλώσσα του Μωυσή. «Και ευλόγησε ο Θεός την εβδόμη μέρα, και την αγίασε»
Πως λοιπόν ευλόγησε κι’ αγίασε αυτή την ημέρα, στην οποία δεν έπραξε τίποτα? Πως δεν ευλόγησε την «μία» την πρώτη που είναι υπερεξαίρετη, κατά την οποία

παρήγαγε το σύμπαν από το μη ον.
Πώς και δεν ευλόγησε κάποια άλλη επόμενη μέρα, είτε αυτή που στερέωσε τον ουρανό, είτε αυτή που συστάθηκε η γη? Γιατί δεν ευλόγησε μάλλον την έκτη που ανέδειξε τον άνθρωπο γνωστικό ζώο κατ’ εικόνα και ομοίωση Του?
Και όμως ευλόγησε την έβδομη μέρα, που είναι μέρα απραξίας.
Μερικοί εκθειάζουν τον αριθμό επτά (Ιώσηπος, Φίλων), γιατί λέγουν ότι είναι αγέννητος, αλλά και παρθένος αφού δεν γεννά. Όμως και η μονάδα είναι εντελώς
αγέννητη, αλλά και γεννητική κάθε αριθμού. Μιλάνε για τις επτά μέρες της εβδομάδος, επτά πλανήτες, σ’ επτά μέρες διχοτομείται η σελήνη, και σε άλλες επτά
γίνεται πανσέληνος κ.ο.κ.
Κάθε αριθμό αν τον εξετάσουμε, θα βρούμε κάτι καλό, και θαυμαστά ταιριαστό. Λόγου χάρη ο αριθμός έξη είναι πρώτος μεταξύ των τελείων αφού εξισώνεται πριν
από τους άλλους στα μέρη του, γι’ αυτό και το σύμπαν ολοκληρώθηκε σ’ αυτόν.
Όμως ο Μωυσής κατά κανένα τρόπο δεν εμφάνισε το Θεό ως επαινέτη του αριθμού. Λαμβάνοντας αφορμή από τα ίδια τα λόγια του Μωυσή, λέμε για πιο λόγο ευλόγησε
την εβδόμη μέρα. Λέγει ότι: «κατέπαυσε ο Θεός την έβδομη μέρα από όλα τα έργα του τα οποία άρχισε να εκτελεί». Επομένως υπάρχουν έργα του Θεού, που ούτε
άρχισε να εκτελεί, ούτε έπαυσε να εκτελεί.
Ευλόγησε λοιπόν και αγίασε την έβδομη μέρα κατά την οποία έπαυσε να πράττει τα αισθητά, σαν είδος επανόδου στο ύψος του θεοπρεπώς, που βέβαια ποτέ δεν
εγκατέλειψε, διδάσκοντας εμάς να βρεθούμε κατά δύναμην, σ’ εκείνην την κατάπαυση που είναι η κατά το νου μας θεωρία και ανύψωση προς το Θεό. Αυτό είναι το ένα αίτιο της ευλογίας της έβδομης ημέρας. Και παρήγγειλε ο Μωυσής να τηρείται αργία, αλλά μόνο από τα έργα που βοηθούν το σώμα, ενώ για τη ψυχή παρήγγειλε ενέργεια.
Άλλο αίτιο είναι η πρόβλεψη του δημιουργού, περι της εκτροπής του ανθρώπου προς το χειρότερο, μέχρι δηλ. καταστροφής και φυλακής στον Άδη, την αχρήστευση όλου του κόσμου, αλλά και το μελλοντικό ανακαινισμό του ανθρώπου. Αυτή η ανακαίνιση ενεργήθηκε με την ενανθρώπηση του Θεού, την κατάβαση στον Άδη του Χριστού δια
του θανάτου, και την ανάκληση των ψυχών από αυτόν το Σάββατο.
Τελείωση της εβδόμης μέρας είναι η όγδοη μέρα, η Κυριακή κατά την οποία έγινε η ανάσταση του Κυρίου. Δεν είναι μόνο όγδοη μέρα, αλλά και η πρώτη των μετ’ έπειτα
από αυτή, γι’ αυτό και ο Μωυσής την ονόμασε όχι «πρώτη», αλλά «μια», ως ανώτερη από τις άλλες, μα και ως προοίμιο της μιας και ανέσπερης μέρας του μέλλοντος
αιώνος.
Γι’ αυτό και ο Κύριος εμφανίσθηκε την Κυριακή, τη μέρα της αναστάσεώς του, στους μαθητές του, ενώ απουσίαζε ο Θωμάς. Και πάλι στην όγδοη μέρα, δηλαδή την
Κυριακή, (πού τιμάμε σήμερα). Στο ίδιο σπίτι με κλειστές τις πόρτες εμφανίζεται στο διστακτικό Θωμά, για να τον οδηγήσει στην πίστη. Από τότε διαρκώς η Εκκλησία
του Χριστού επιτελεί τις συνάξεις, κυρίως τις Κυριακές. Και γι’ αυτό δεν πρέπει κανείς να απουσιάζει από τις ιερές και θεοπαράδοτες συνάξεις, και εγκαταλειφθεί
δίκαια από το Θεό και πάθη κάτι παρόμοιο με το Θωμά, που δεν ήλθε στην ώρα του. Ο Θωμάς όταν ήταν απών από τη σύναξη, έγινε άπιστος, όταν δε επανήλθε με
τους πιστεύοντας, τότε δεν αστόχησε στη πίστη του. Επομένως να επισκεπτόμαστε συχνά την Εκκλησία τις Κυριακές, σχολάζοντας από τα επίγεια έργα μας, χωρίς
απουσίες για να λαβαίνουμε την ειρήνη και να αυξάνουμε τη πίστη μας.
Πηγή:
Απόσπασμα ομιλίας του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά

πηγή:  orp.gr