Θλίψη και σιωπή του αγ. Μάρκου για την γενική κατάπτωση των ανατολικών

Έπειτα από όλα αυτά, αγανάκτησε για την ιταμότητα και το υπερβολικό τους θράσος και σιώπησε, κατανοώντας ότι σχεδόν όλοι ήταν προαποφασισμένοι να συγκαταθέσουν στον εκλατινισμό. Στις επόμενες πολλές συνελεύσεις που πραγματοποιήθηκαν, βλέποντας ο Άγιος ότι δεν υπήρχε πλέον καμία ελπίδα ωφελείας δεν μιλούσε καθόλου, αλλά καθόταν μόνο σιωπηλός, πονεμένος και οδυρόμενος βαθιά στην ψυχή του για την ελεεινή και άθλια κατάσταση στην οποία βρέθηκε η Εκκλησία.

Αλλά αν και το ιερό και θείο εκείνο στόμα σίγησε, είναι ανάγκη να διηγηθούμε την ιστορία της ψυχοφθόρου εκείνης, χωρίζουσας από τον Θεό ενώσεως, επειδή πρέπει να δούμε και το τέλος, δηλαδή την επισφράγιση των αγώνων του που τον ανέδειξε κατά πάντα τελειότατο και λαμπρότατο νικητή και τροπαιούχο.

Αφού σίγησε, λοιπόν, ο άγιος Μάρκος, οι άνθρωποι του Νικαίας, σε άλλη συνέλευση, έπειτα από Πατριαρχικό πρόσταγμα, ανέγνωσαν στο μέσο του συνεδρίου τα παραποιημένα από τον Βέκκο ρητά των αγίων, εκείνα δηλαδή τα οποία έλεγαν «και εκ του Υιού εκπορεύεται το Πνεύμα το Άγιο». Αμέσως ο Πατριάρχης Ιωσήφ αποδέχθηκε τα ρητά ως γνήσια των Αγίων και δέχθηκε το εκ του Υιού. Μαζί με αυτόν το δέχθηκαν άλλοι δέκα αρχιερείς, όμως οι περισσότεροι δεν το αποδέχθηκαν διότι οι γνωμοδοτήσεις ακολουθούσαν μία τάξη και δεν δίδονταν ως μία γνώμη.

Ο Ηρακλείας Αντώνιος, ο Μονεμβασίας Δοσίθεος και ο Αγχιάλου Σωφρόνιος, διαφώνησαν με αυτή την άποψη της ενώσεως. Δεν πείθονταν με τίποτα, έλεγαν, ότι το Άγιο Πνεύμα έχει αιτία τον Υιό, ούτε ότι εκπορεύεται σαν από μία αρχή εκ του Πατρός και εκ του Υιού.

Ο δε βασιλιάς τους έλεγε:

- Περνάει ο καιρός και στην πραγματικότητα δεν πράξαμε τίποτα σωστό μέχρι τώρα! Θυμηθείτε, λοιπόν, τον βασιλικό οίκο μου ο οποίος κινδυνεύει εν μέσω των ασεβών. Αν συμβεί κάτι, αλλοίμονο! Ποιος κίνδυνος υπάρχει! Διότι ο διωγμός που θα επέλθει πρόκειται να είναι πολύ χειρότερος από του Διοκλητιανού και του Μαξιμιανού! Γι’ αυτό, οφείλουμε να αφήσουμε τις διαλέξεις και τις φιλονικίες και να βρούμε ένα μέσο ένωσης ώστε να προχωρήσουμε με αυτό.

Στην εικοστή Πέμπτη συνέλευση έλεγε πάλι ο βασιλιάς:

-                      Μιλήστε με απόψεις που δεν βλάπτουν την ψυχή ούτε το σώμα, αλλά με ευσέβεια και απροκριμάτιστα.

Αποκρίθηκαν τότε όλοι:

-                      Όποιος δεν αγαπάει την ένωση των Εκκλησιών να είναι αναθεματισμένος, εκτός αν το κάνει για λόγους ευσεβείας!

Μετά ταύτα όμως, και αυτοί με διάφορους τρόπους τσακίστηκαν στο βάραθρο του εκλατινισμού. Άλλοι με φοβέρες και απειλές, άλλοι με κολακείες και ψεύτικες ελπίδες, άλλοι με πλούσια τραπέζια, αντάλλαξαν με τον πλέον αισχρό τρόπο, όπως ο βέβηλος Ησαύ, τα λαμπρά πρωτοτόκια της πίστεως με λίγη κοπριά της κοιλιάς!

Ο δε κακομήχανος και υπέργηρος Πατριάρχης, αφού κάλεσε τον Τουρνάβου Ιγνάτιο, τον Μολδοβλαχίας Δαμιανό και τον Αμασείας, τους ονείδισε λέγοντας:

- Μου προξενήσατε πολλά κακά! Εγώ δεν σας προβίβασα στο επισκοπικό αξίωμα; Ό,τι έχετε σήμερα το οφείλετε σε εμένα! Γιατί, λοιπόν, δεν ακολουθείτε τη δική μου γραμμή, αλλά επιτρέψατε να με υβρίζουν οι αντίπαλοί μου;

Αφού τους είπε αυτά και άλλα παρόμοια, τους έσυρε στη γνώμη του.

Ύστερα, θέλησε ο μάταιος να δοκιμάσει και τον ακράδαντο στύλο της πίστεως! Ω, της εσχάτης σου ανοησίας, ταλαίπωρε!

Αφού προσκάλεσε λοιπόν τον Άγιο Μάρκο άρχισε να τον παρακαλεί λέγοντάς του:

- Μη στέκεις εμπόδιο στο θείο τούτο έργο της ενώσεως, αλλά δείξε μια μικρή συγκατάβαση για την ωφέλεια του Γένους μας!

Όμως, δεν βρήκε ο κακομήχανος Πατριάρχης κάλαμο σαλευόμενη από τον άνεμο, αλλά μάλλον ψυχή αδαμάντινη και ανένδοτη.

Πηγή: «Εις έναντι μυρίων - ο άγιος Μάρκος ο Ευγενικός και οι αγώνες του», μοναχού Καλλίστου Ζωγράφου Αγιορείτου Εφεσίου, επιμ. Δημητρίου Παναγόπουλου.

Μετάφραση στη δημοτική: Ιστολόγιο Μακκαβαίος