Τὰ προβλήματα τῶν μεταστρεφομένων εἰς τὴν Ὀρθοδοξίαν[1]

Τοῦ κ. Παναγιώτου Δ. Παπαδημητρίου

1ον

  Ὑπάρχουν ἀνάμεσα στοὺς Ἀμερικανοὺς Προτεστάντες, ὁρισμένες ψυχοῦλες, ποὺ τοὺς πιάνει ὁ Χριστὸς ἀπὸ τὸ χέρι καὶ τοὺς φέρνει στὶς διάφορες Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες στὴν Ἀμερική. Τὸ θέμα εἶναι ἐμεῖς τί κάνουμε μετά. Τοὺς βοηθᾶμε (καὶ ἡ ἐπίσημη Ἐκκλησία), νὰ τοὺς κατηχήσουμε σωστά, Ὀρθόδοξα, καὶ νὰ τοὺς βαπτίσουμε Ὀρθοδόξους; Μοῦ διηγήθηκε ἕνας Ἕλληνας γνωστός μου στὴν

Ἀμερική τό ἑξῆς περιστατικὸ ποὺ τοῦ συνέβη πρόσφατα:

«Ἔτυχε καὶ πῆγα τὴν Κυριακὴ σὲ μία Σέρβικη Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία στὴν Καλιφόρνια ποὺ εἶμαι. Στὸ τέλος τῆς Λειτουργίας, μετὰ καὶ τὸ κήρυγμα τοῦ Ἱερέως, καὶ ἐνῶ ὁ κόσμος σηκωνόταν σιγά-σιγά νὰ πάει νὰ πάρει τὸ ἀντίδωρο, ἀκούω τὸν διπλανό μου (ἕνας μικρὸς σὲ ἡλικία οὔτε 22-25 χρονῶν Ἀμερικανός) νὰ μὲ χαιρετάει καὶ νὰ μοῦ λέει τὸ ὄνομά του. Τὸν χαιρέτησα καὶ ἐγὼ ἐγκάρδια μὲ τὸ ὄνομά μου καὶ γύρισα πάλι μπροστά μου νὰ περιμένω τὴν σειρά μου νὰ σηκωθῶ γιὰ τὸ ἀντίδωρο.[2] Μέσα μου ὅμως κάτι μοῦ ἔλεγε νὰ τοῦ μιλήσω. Μὲ μιὰ ἀφορμή, ἀρχίσαμε μιὰ πολὺ καλὴ συζήτηση.

Εἶχε μεγαλώσει Προτεστάντης, καὶ πήγαινε κάθε Κυριακὴ στὸν Προτεσταντικὸ ναό του γιὰ τὴν λειτουργία τους. Αὐτὴ ἦταν ἡ πρώτη φορὰ ποὺ πῆγε σὲ ἄλλο ναό ἀπὸ τὸν δικό του τὸν Προτεσταντικό, καὶ φυσικὰ πρώτη φορὰ σὲ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, καὶ ὅπως μοῦ εἶπε φοβόταν πάρα πολύ καὶ στὴν σκέψη νὰ ἔλθει (λογικὸς καὶ ὑπαρκτὸς αὐτὸς ὁ φόβος ἀπὸ πολλὲς μεριές).

Μοῦ εἶπε ὅτι ἔνιωσε πολὺ ζεστά, πολὺ οἰκεῖα, στὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία (προφανῶς ἀπὸ τὴν Χάρη τοῦ Θεοῦ), καίτοι ἄγνωστος μεταξὺ ἀγνώστων.

Πόση δύναμη τοῦ ἔδωσε ὁ Χριστὸς νὰ ὑπερνικήσει τὸν λογικὸ φόβο του, καὶ τὴν πίστη ποὺ μεγάλωσε, τὴν πίστη τῆς οἰκογένειάς του, καὶ νὰ ἔλθει σὲ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία!

Ἄρχισε μόνος του νὰ μὲ ρωτάει νὰ τοῦ δώσω συμβουλές σὲ διάφορα θέματα, τί νὰ κάνει σὰν Ὀρθόδοξος γιὰ μιὰ πνευματικώτερη ἐν Χριστῷ ζωή, μέχρι καὶ γιὰ τὴν οἰκογένειά του μὲ ρώτησε ἂν μποροῦν νὰ σωθοῦν ὡς Προτεστάντες,[3] πῶς νὰ τοὺς τὸ πεῖ ὅτι θέλει νὰ γίνει Ὀρθόδοξος, καὶ γιὰ νὰ γίνουν καὶ αὐτοὶ Ὀρθόδοξοι. Πῶς ρωτᾶνε οἱ μοναχοὶ στὸ γεροντικό τοὺς Γέροντες, τέτοια δίψα εἶχε νὰ ρωτάει, γιὰ νὰ μάθει πρακτικὰ πνευματικὰ ἀλλὰ καὶ καθημερινὰ θέματα ἀπὸ ἕνα ἄσχετο καὶ ἄγνωστο σὲ αὐτὸν Ὀρθόδοξο.

Τοῦ ἀπάντησα μὲ τὴν βοήθεια τοῦ Θεοῦ στὶς ἐρωτήσεις του καὶ σὲ πρακτικὰ θέματα τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς, καὶ τὰ ἀπορροφοῦσε μὲ πολλὴ καὶ εἰλικρινῆ πνευματικὴ δίψα. Κάποια στιγμὴ τοῦ εἶπα, ὅταν βλέπεις ἕνα πτωχό νὰ τοῦ δίνεις κάποια ἐλεημοσύνη ἔστω καί ἐλάχιστο ποσό, βοηθάει πολὺ τὴν ψυχὴ ἡ ἐλεημοσύνη. Καὶ ἀφοῦ δέχθηκε τὰ λεγόμενά μου, μοῦ εἶπε, ἄ ναί σωστά, αὐτὸ εἶναι ποὺ λέει κάπου ὁ Χριστὸς ὅτι πείνασα καὶ μοῦ δώσατε νὰ φάω.[4] Μὲ ρώτησε πῶς νὰ γίνει καλὸς Ὀρθόδοξος (πῶς νὰ ἀποκτήσει εὐλάβεια), καὶ τοῦ ἀπάντησα τοῦ Ἁγίου Παϊσίου: “Οἱ Πατέρες λένε ὅτι, γιὰ νὰ ἀποκτήσης εὐλάβεια, πρέπει νὰ ζῆς ἢ νὰ συναναστρέφεσαι μὲ ἀνθρώπους ποὺ ἔχουν εὐλάβεια καὶ νὰ παρατηρῆς πῶς συμπεριφέρονται.”[5].

Μιλήσαμε πολὺ καὶ γιὰ τὴν προσευχή, τοῦ εἶπα νὰ ἀφιερώσει ἕνα καθορισμένο χρόνο στὸν Θεὸ γιὰ καθημερινὴ προσευχὴ στὸ σπίτι του, νὰ διαβάζει καθημερινὰ τὴν Καινὴ Διαθήκη, βίους τῶν Ἀποστόλων, τῶν Ἁγίων, νὰ πηγαίνει στὴν Ἐκκλησία. Μὲ ρώτησε πῶς νὰ προσεύχεται χωρὶς νὰ διασπᾶται (φεύγει) ὁ νοῦς του, τοῦ ἀπάντησα μὲ τὴν βοήθεια τοῦ Θεοῦ ὅ,τι μπόρεσα, τοῦ εἶπα καὶ νὰ προσεύχεται ἀδιαλείπτως, ὅπως μᾶς εἶπε ὁ Χριστός καὶ ὁ Ἀπόστολος Παῦλος,[6] νὰ προσεύχεται γιὰ αὐτόν, τὴν οἰκογένειά του, τοὺς γνωστούς του, τόν κόσμο, … Lord Jesus Christ have mercy on me, on my family, …, ὅταν ὁδηγᾶς, ὅταν περπατᾶς…, καὶ τὰ ρούφαγε ὅλα σὰν σφουγγάρι.

Κάποια στιγμή, κοιτάζω δίπλα μου, ἄδεια ἡ Ἐκκλησία, τοῦ εἶπα νὰ φύγουμε νὰ μὴ μᾶς κλειδώσουν μέσα, καὶ ἤθελα νὰ τὸν πάω νὰ τὸν γνωρίσω στοὺς (ἄγνωστους σὲ μένα) Διάκονο ἢ τὸν Ἱερέα τῆς Σέρβικης Ἐκκλησίας, γιὰ νὰ τὸν ἀναλάβουν καὶ νὰ τὸν κατηχήσουν.

Καθὼς πηγαίναμε γιὰ τὴν αἴθουσα (social hall) τῆς Ἐκκλησίας, ἀσπάστηκα τὴν εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ καὶ τῆς Παναγίας, μὲ ἀκολούθησε μόνος του καὶ ἀσπάστηκε καὶ αὐτὸς μετὰ ἀπὸ μένα τὶς εἰκόνες, καὶ μάλιστα μὲ ρώτησε σὲ ποιὸ σημεῖο φιλᾶμε στὴν εἰκόνα τὸ ἀπεικονιζόμενο πρόσωπο.

Σὲ μιὰ γωνιὰ τῆς Ἐκκλησίας καθὼς βγαίναμε, βρήκαμε καὶ τὸν Διάκονο ποὺ μόλις τελείωσε μιὰ συζήτηση μὲ ἄλλους δύο, μᾶλλον μεταστραμμένους (converts). Ἀφοῦ τὸν γνώρισα στὸν Διάκονο καὶ τοῦ εὐχήθηκα, καὶ αὐτὸς ὁ Διάκονος εὐλαβὴς μεταστραμμένος Ἀμερικανός, ἄρχισαν ἀμέσως νὰ συζητᾶνε, τὸν χαιρέτησα ἐγκαρδίως καὶ ἔφυγα, ἔχοντας μέσα μου μεγάλη χαρά, καὶ δοξάζοντας τὸν Θεὸ πάντων ἕνεκεν».

Ὁ ἴδιος γνωστός μου μοῦ διηγήθηκε καὶ τὸ ἑξῆς:

«Γνώρισα στὴν Ἑλληνικὴ Ἐκκλησία ὡς λαϊκό, ἕνα Ἀμερικανὸ μὲ ξένη καταγωγή, ὁ ὁποῖος ἔχει βαπτιστεῖ Ὀρθόδοξος. Αὐτὸς μοῦ εἶπε ὅτι πρὶν νὰ γίνει Ὀρθόδοξος, ἦταν Ἱερέας στοὺς Κόπτες. Στὴν ἐρώτησή μου πῶς εἶναι ἡ χριστιανική, ἡ πνευματικὴ ζωὴ στοὺς Κόπτες μοῦ ἀπάντησε:

“Πῶς στὰ βιβλία ἔχουμε τὸν πρόλογο; Ἔ, εἶναι σὰν ἕνας καλὸς πρόλογος ἑνὸς χριστιανικοῦ βιβλίου. Τίποτε ἄλλο.”»

Στὴν Ἀμερική τὰ τελευταῖα χρόνια, ὁ Χριστὸς μεταστρέφει πολλούς, καὶ τοὺς φέρνει στὶς διάφορες Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες. Καὶ στὶς Ἑλληνικές, καὶ στὶς Ἀντιοχειανές, στήν OCA,[7] στὶς Ρωσσικές, στὶς Σέρβικες, κτλ..

Ἐνδεικτικά, σὲ μιὰ Ἑλληνικὴ Ὀρθόδοξη ἐνορία σὲ μιὰ πόλη τῆς Καλιφόρνιας, αὐτὴ τὴν περίοδο, ὑπάρχουν περίπου 100 κατηχούμενοι!

Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Νέας Ὑόρκης καὶ Μητροπολίτης τῆς Ἀντιοχειανῆς Ἀρχιεπισκοπῆς Βορείου Ἀμερικῆς Σάββας (Saba Isper) ἔβγαλε πρόσφατα, στίς 7/11/2025 στό Κολοράντο τῆς Ἀμερικῆς ἕνα πολὺ ὡραῖο, μεστὸ καὶ πνευματικὸ λόγο ἀναλύοντας τὸ θέμα καὶ τὴν ἔκταση τῶν αὐτοβούλως μεταστραφέντων (converts) στήν Ἀμερική: «On Converts to Orthodoxy».[8]

Μεταξὺ ἄλλων εἶπε:

«Δὲν ὑπάρχει ἀμφιβολία ὅτι ἡ ἀφθονία καὶ ἡ ποικιλία τῶν Προτεσταντικῶν ἐκκλησιῶν καὶ οἱ διαφορὲς μεταξύ τους, εἶναι ἕνας λόγος γιὰ τὸν ὁποῖο πολλοὶ Προτεστάντες ἀναζητοῦν τὴν αὐθεντικὴ ἐκκλησία. Ὑπάρχει μιὰ ἔκδηλη δίψα γιὰ χριστιανικὴ αὐθεντικότητα στὴν Ἀμερική. Τοὺς τελευταίους πέντε αἰῶνες, ὁ Προτεσταντισμὸς ἔχει ἀναπτύξει τὴ δική του παράδοση, ἐνῷ ταυτόχρονα ἀπορρίπτει τὴν πληρότητα τῆς Ἱερᾶς Παράδοσης. Σήμερα, ὡστόσο, πολλοὶ ἀναρωτιοῦνται πῶς μποροῦν νὰ ἀποδεχθοῦν ὡς Προτεσταντικὴ παράδοση αὐτή ποὺ ξεκίνησε μὲ τὸ κίνημα τοῦ Λούθηρου καὶ ἀναπτύχθηκε μέχρι σήμερα, ἀλλὰ νὰ ἀπορρίπτουν τὴν παράδοση ποὺ χρονολογεῖται ἀπὸ τὴν ἀρχὴ τοῦ Χριστιανισμοῦ» (04:20 – 05:20).

«Πολλοὶ ἀπὸ τοὺς ἱερεῖς μας παρατηροῦν ἐπίσης ὅτι ἡ ἀντίσταση τῆς Ὀρθοδοξίας στὸ ἐμπορικὸ πνεῦμα, τῆς δίνει ἀξιοπιστία σὲ ἕνα κόσμο ὅπου ἡ πίστη ἔχει γίνει καταναλωτικὸ ἀγαθό.» (7:11 – 7:27).

«[…] πολλοὶ Ὀρθόδοξοι ἔχασαν τὴν ἐμπειρία τῆς ἀντιμετώπισης τῶν μεταστραφέντων, καθὼς δὲν μπόρεσαν νὰ εὐαγγελίσουν γιὰ αἰῶνες καὶ ξέχασαν αὐτὸ τὸ σπουδαῖο ἔργο.» (13:39).

«Ἀπὸ τὴ δεκαετία τοῦ 1980 καὶ μετὰ [οἱ Ὀρθόδοξοι τῆς Ἀμερικῆς][9] ἄρχισαν νὰ βλέπουν τὸ νέο κίνημα μεταστροφῆς ποὺ ξεκίνησε ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, καὶ ὄχι ἀπὸ τοὺς ἴδιους τοὺς γεννημένους Ὀρθόδοξους (cradle Orthodox)» (14:04 – 14:17).

«Ὑπάρχει ἕνας αὐξανόμενος ἀριθμὸς ἱερέων ποὺ ἐξαντλοῦνται ἀπὸ τὸν αὐξημένο φόρτο ἐργασίας [λόγῳ τῶν ἐνοριακῶν τους ὑποχρεώσεων καὶ τῆς κατηχήσεως]. Ἀκόμα καὶ πρὶν ἀπὸ αὐτὴ τὴν εἰσροή [τῶν πολλῶν μεταστρεφομένων], δυσκολευόμασταν νὰ προσλάβουμε ἀρκετοὺς νέους ἱερεῖς, γιὰ νὰ ἀντικαταστήσουμε ὅσους συνταξιοδοτοῦνται. Τώρα ἡ πρόκληση εἶναι πολὺ μεγαλύτερη. Χρειαζόμαστε πολὺ περισσότερους κληρικοὺς καὶ περισσότερες ἐνορίες, γιὰ νὰ φιλοξενήσουμε ὅλους ὅσους ἐπιθυμοῦν νὰ ἐνταχθοῦν στὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία. Μερικὰ ἀπὸ τὰ κτίρια τῶν ἐκκλησιῶν μας εἶναι τόσο γεμᾶτα τὶς Κυριακὲς ποὺ ὑπερβαίνουν τὸν κώδικα πυρασφάλειας καὶ στάθμευσης» (23:35 – 24:11).

Παραθέτοντας μόνο αὐτὰ τὰ χωρία (γιὰ νὰ μὴ μακρυγορήσουμε) ἀδικοῦμε ὅλον τὸν λόγο τοῦ Μητροπολίτου, εἰδικὰ γιὰ τὴν Ἱεραποστολὴ τῆς Ἐκκλησίας στὴν Ἀμερική, γιὰ αὐτὸ ὁ ἐνδιαφερόμενος καλὸ θὰ ἦταν νὰ τὸν ἀκούσει ὅλον τὸν λόγον (ὑποσ. 8).

Καὶ ἡ εὐρείας κυκλοφορίας ἀμερικάνικη ἐφημερίδα «New York Post» ἔχει ἐκτενὲς ἄρθρο:

«Νεαροί ἄνδρες ἐγκαταλείπουν μαζικά τίς παραδοσιακές ἐκκλησίες γιά τόν “ἀνδρικό”[10] Ὀρθόδοξο Χριστιανισμό».[11]

Οἱ Οἰκουμενιστὲς ἀπὸ τὴν ἄλλη πασχίζουν (μὲ τὶς δυνάμεις τους) ἐδὼ καὶ 75+ χρόνια γιὰ μιὰ «ἕνωση», ἀφοῦ ἔχουν δεσμευθεῖ (καὶ συνεχῶς δεσμεύονται στό ΠΣΕ) γιὰ μέχρι τελικῆς πτώσεως ἀτελείωτους διαλόγους μὲ τοὺς Αἱρετικούς/Ἑτεροδόξους,[12] ὑποχωρῶντας ὡς φαίνεται συνεχῶς στὴν «Ὀρθοδοξία» τους.[13], [14]

Σημειώσεις:

1. Μεταστρεφόμενοι/Μεταστραμμένοι = αὐτοβούλως Προσήλυτοι = Converts στὰ ἀγγλικά. Ἡ ἀρχαία καινοδιαθηκική λέξη «προσήλυτος» ἔχει δυστυχῶς πλέον ἀποκτήσει ἀρνητικό, ἐπιθετικὸ νόημα κυρίως λόγῳ τοῦ προσηλυτισμοῦ τῶν μισσιοναρίων αἱρετικῶν, ἐνῶ ἡ λέξη μεταστροφή δείχνει τὴν ἑκούσια ἀλλαγή. Ἐμεῖς ὅμως τὴν χρησιμοποιοῦμε μὲ οἰκειοθελές πρόσημο, ἄλλωστε εἶναι λέξη ἀπὸ τὸ Εὐαγγέλιον. 2. Στὴν Ἀμερική, συνήθως πᾶνε σειρά-σειρά γιὰ τὸ Ἀντίδωρο. Ἡ τελευταία σειρά παίρνει τελευταία ἀντίδωρο. 3. Γράφει ὁ Μητρ. Μόρφου Νεόφυτος, παραθέτοντας «ἀποσπάσματα ἐκ τοῦ βαρυσημάντου ἔργου, Ἐμπειρικὴ Δογματικὴ τῆς Ὀρθοδόξου Καθολικῆς Ἐκκλησίας κατὰ τὶς προφορικὲς παραδόσεις τοῦ π. Ἰωάννη Ρωμανίδη, ὅπως κατέγραψε καὶ ἐξέδωκεν αὐτὰς ὁ ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι ἀδελφὸς καὶ συλλειτουργός, Μητροπολίτης Ναυπάκτου καὶ Ἁγίου Βλασίου Ἱερόθεος»: «Ὁ Χριστὸς σώζει τοὺς ἀνθρώπους διὰ τῆς Ἐκκλησίας Του καὶ μὲ ὁποιονδήποτε ἄλλο τρόπο Ἐκεῖνος γνωρίζει, ἀλλὰ ἐμεῖς γνωρίζουμε τὸν τρόπο ποὺ σώζεται κανείς, ἤτοι διὰ τῶν Μυστηρίων τῆς Ἐκκλησίας καὶ τῆς Ὀρθοδόξου εὐσεβείας, ποὺ εἶναι ἡ κάθαρση, ὁ φωτισμὸς καὶ ἡ θέωση, ἤ, ὅπως ἀλλοιῶς λέγεται, πράξη καὶ θεωρία. Ἐκτὸς τῆς Ἐκκλησίας δὲν ὑπάρχει σωτηρία. Ὁ Χριστὸς προσφέρει τὴ σωστικὴ Χάρη σὲ ὅλους τοὺς ἀνθρώπους. Ὅταν σώζεται κανεὶς ἐκτὸς τῆς ὁρατῆς Ἐκκλησίας, αὐτὸ σημαίνει ὅτι ὁ ἴδιος ὁ Χριστὸς σώζει αὐτόν. Ἐὰν αὐτὸς εἶναι μέλος ἑτερόδοξο, τότε σώζεται, διότι τὸν σώζει ὁ Χριστὸς καὶ ὄχι ἡ “παραφυάς”, στὴν ὁποία ἀνήκει, διότι μία εἶναι ἡ Ἐκκλησία ποὺ σώζει, δηλαδὴ ὁ Χριστός», βλ. «Μητροπολίτης Μόρφου: Γιατί δέν ὑπέγραψα τό κείμενο περί σχέσεων Ὀρθοδοξίας καί ἄλλων χριστιανῶν» (analogion.gr). 4. Ματθ. κεʹ 34-40. 5. Ὁσίου Παϊσίου Ἁγιορείτου – Λόγοι Β’ «Πνευματική Ἀφύπνιση», Ἱ. Ἡσυχ. Εὐαγγ. Ἰωάννης ὁ Θεολόγος, Σουρωτή Θεσ/νίκης, 1999, Κεφ. 4ον, «Ἡ εὐλάβεια συγκινεῖ τὸν Θεό», σσ. 132-136. 6. Ματθ. κστʹ 41, Μᾶρκ. ιδʹ 38, Αʹ Θεσ. εʹ 17. 7. Orthodox Church in America, προερχομένη ἐκ τῆς Ρωσσικῆς Ἐκκλησίας. 8. youtube.com (πρόσβαση 5/12/2025). 9. Τὰ ἐντὸς [ ] ἀγκυλῶν εἶναι δικές μας ἐπεξηγήσεις. 10. Ἐπειδὴ ἡ Ὀρθοδοξία κρατῶντας τὴν Ἀποστολικὴ καὶ Ἁγιοπατερικὴ Ἱερὰ Ἐκκλησιαστικὴ Παράδοση δὲν χειροτονεῖ γυναῖκες, καὶ αὐτὸ φαίνεται εἶναι καὶ ἕνας ἀπὸ τοὺς πολλοὺς λόγους ποὺ οἱ Προτεστάντες φεύγουν ἀπὸ τὶς ὁμολογίες τους. Γιὰ αὐτὸ θέλουν λειτουργικοὶ ἀναγεννητὲς καὶ οἰκουμενιστές (αὐτοὶ εἶναι ἀδερφάκια πνεύματι καὶ πράξει) νὰ χειροτονήσουν γυναῖκες καὶ στὴν Ὀρθόδοξο Ἐκκλησία. 11. “Young men leaving traditional churches for ‘masculine’ Orthodox Christianity in droves”, New York Post, by Rikki Schlott, 3/12/2024. 12. Ὑπάρχουν Αἱρετικοί, καὶ αἱρετικοί (ἑτερόδοξοι). Οἱ Αἱρετικοὶ, ποὺ κυρίως πολεμοῦσαν οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας, ἦταν κυρίως οἱ ἐπιθετικοὶ Αἱρετικοί, καὶ οἱ Μισσιονάριοι, ποὺ ἤθελαν μεταχειριζόμενοι διαφόρους τρόπους καὶ μέσα τῆς ἐποχῆς, λογικοφανεῖς, παραδοσιακοφανεῖς τρόπους, ἐνίοτε δολίους, νὰ πλανήσουν, νὰ ἐκπροτεσταντίσουν καὶ νὰ ἐκλατινίσουν τὴν Ὀρθοδοξία στὶς διάφορες πλάνες καὶ αἱρέσεις τους (ἀκόμη καὶ σήμερα). Τὶς περισσότερες φορὲς ὅμως, οἱ πρώτης γενιᾶς πλανεμένοι καὶ Αἱρετικοί, δηλ. αὐτοὶ ποὺ ἦσαν γεννημένοι Ὀρθόδοξοι, καὶ πλανήθηκαν ἢ πέσανε σὲ Αἵρεση, εἶναι πολὺ ἐπικινδυνότεροι γιὰ τὴν Ὀρθοδοξία (τὴν ἐκπορθοῦν ἐκ τῶν ἔσω), ἀπὸ τοὺς ἐπιθετικοὺς γνωστοὺς Αἱρετικούς. Φυσικὰ ὑπάρχουν καὶ οἱ ἄνθρωποι ποὺ ἔτυχε καὶ γεννήθηκαν στὴν αἵρεση-ἑτεροδοξία ποὺ ἁπλὰ βαδίζουν τὴν ὁδὸ τῶν πατέρων τους ἢ καὶ ψάχνουν μὲ τὴν βοήθεια τοῦ Θεοῦ νὰ βροῦν τὴν ἀλήθεια τῆς Ὀρθοδοξίας. 13. Μητρ. Ναυπάκτου Ἱεροθέου, Διάλογος μὲ τοὺς Μονοφυσίτες, Ἐκκλησιαστική Παρέμβαση, τεῦχος 105, Δεκ. 2004. 14. Μητρ. Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου, «Ὁµολογιακή» διγλωσσία, ἀσάφεια καί σύγχυση, Ἰούνιος 2016, Ἱερά Μητρόπολις Ναυπάκτου. 15. Latin liturgical rites, Wikipedia (πρόσβαση 6/12/2025)

 

πηγή:  orthodoxostypos.gr