Ἡ προσευχὴ ἁγιάζει!

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΕΛΩΝΟΥ ΚΑΙ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ

25 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2024

Ἀπόστολος: Β΄ Τιμ. γ΄ 10-15

Εὐαγγέλιον: Λουκ. ιη΄ 10- 14

Ἦχος: πλ. α΄.- Ἑωθινόν: Ε΄

 

ΔΙΔΑΓΜΑΤΑ ΕΚ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ

 «Ἄνθρωποι δύο ἀνέβησαν εἰς τὸ ἱερὸν προσεύξασθαι» (Λουκ. ιη΄ 10)

 

Δύο ἄνθρωποι!

  Δύο ἄνθρωποι, εἶπεν ὁ Κύριος, «ἀνέβησαν εἰς τὸ ἱερὸν προσ­εύξασθαι»! Παραβολὴ εἶναι ἡ μικρὰ ἱστορία καὶ ἀφήγησις, τὴν ὁποίαν πρόκειται νὰ μᾶς διηγηθῇ ὁ Διδάσκαλος! Ὁ ἕνας εἶναι, ἐκ τῶν λεγομένων δικαίων καὶ ἐναρέτων, οἵτινες «ἐκινοῦντο» καὶ διεκρίνοντο ἀναμέσον τῶν Ἰουδαίων! Οὗτοι ἦσαν οἱ ἱερεῖς καὶ ὑπηρέται τοῦ Ναοῦ, οἱ λεγόμενοι Φαρισαῖοι, οἵτινες προέβαλον μὲ ἰδιαιτέραν ἐπιτήδευσιν τὴν «ἀρετὴν καὶ ἁγιότητά» των! Ἡ προσευχή των ἠκούετο καὶ ἦτο ἰδιαιτέρως ἠχηρά, καὶ δι’ αὐτῆς «διεφημίζετο» ὁ, πολλάκις, ἀνύπαρκτος πλοῦτος τῶν ἀρετῶν των! Ἐστολίζοντο μέ ἰδιαιτέρως ἐντυπωσιακὰς στολὰς καὶ ἐνδυμασίας, διὰ νὰ γίνωνται ἀντιληπτοὶ καὶ αἰσθητοὶ ἀπὸ τοὺς κοσμικοὺς ἀνθρώπους, προκειμένου νὰ τοὺς ἀποδίδωνται καὶ αἱ ὀφειλόμεναι τιμαί!

  Ὁ ἕτερος ἐκ τῶν δύο εἶναι ἐξ ἐκείνων, οἵτινες διεκρίνοντο διὰ τὴν ἁμαρτωλότητά των! Ἦτο τελώνης καὶ ἀδικοῦσε καὶ ἔκλεπτε καὶ φορολογοῦσε μὲ βαρυτάτους φόρους, τοὺς ἁπλοῦς καὶ πτωχοὺς πολίτας! Ὁ κόσμος ἐθεώρει τούτους, ὡς τὰς πόρνας καὶ τοὺς διεφθαρμένους, καὶ πολλάκις τοὺς ὕβριζε δημοσίως, ἢ ἀκόμη καὶ χειροδικοῦσεν εἰς τούτους καὶ τοὺς ἐλιθοβόλει! Οἱ τελῶναι, ἐπειδὴ συχνάκις μετενόουν διὰ τὰς τοιαύτας ἀδικίας καὶ ἀτιμίας των, ἦσαν ἐκεῖνοι οἵτινες, πολλάκις, εὕρισκον παρηγορίαν, μετὰ τῶν πορνῶν καὶ ἄλλων ἁμαρτωλῶν, πλησίον τοῦ Κυρίου! Ὁ Χριστός, κατ’ ἐπανάληψιν κατηγορήθη ὑπὸ τῶν Γραμματαίων καὶ Φαρισαίων, ὅτι ἦτο «φίλος τῶν τελωνῶν καὶ ἁμαρτωλῶν» καὶ ὅτι συνήθιζεν ἵνα «συνεσθίῃ καὶ πίνῃ» μετ’ αὐτῶν!

  Οἱ δύο, λοιπὸν οὗτοι, ἀναβαίνουσιν εἰς τὸν Ναόν, ἵνα προσευχηθῶσι! Καὶ ἡ προσευχή, εἶναι ἀσφαλῶς μία θεάρεστος κίνησις καὶ ἐνέργεια τοῦ ἀνθρώπου, ἵνα διατηρῇ τὴν κοινωνίαν καὶ ἐπαφήν, μετὰ τοῦ Θεοῦ! Ἡ προσευχὴ εἶναι τὸ μέγα δῶρον, τὸ ὁποῖον προσέφερεν εἰς ἡμᾶς ὁ Κύριος καὶ διὰ τούτου (τοῦ δώρου) συγκαταβαίνει πρὸς τὴν ἀχρειότητα καὶ ἐλαχιστότητά μας, ἵνα παρηγορώμεθα καὶ ἀνακουφιζώμεθα ἐκ τῶν θλίψεων καὶ πειρασμῶν ἅτινα πιέζουσι καὶ καταβάλλουσι τὴν ψυχήν μας!

Ἡ προσευχή… δικαιώνει, ἀλλὰ καὶ ἐνοχοποιεῖ!

  Καλὴ ἡ πρόθεσίς των, οὐχί, ὅμως, καὶ ἡ ἐπίτευξις τοῦ στόχου των! Καὶ τοῦτο, διότι ἡ προσευχὴ τοῦ Φαρισαίου, δὲν ἦτο κἂν προσευχή! Ναὶ μὲν ἀπευθύνεται πρὸς τὸν Θεόν, ὅμως, οὔτε ἡ στάσις του, ἀλλ’ οὔτε καὶ τὰ λόγια του εἶναι ἐκεῖνα ἅτινα θὰ ἠδύναντο νὰ κάμουν τὴν προσευχήν του εὐάρεστον εἰς τὰ Θεῖα ὦτα! Εἶναι λόγια προσβλητικὰ πρὸς τὸν Θεόν, ἐπαινετικὰ καὶ ἐγωϊστικὰ διὰ τὸν ἑαυτόν του, καὶ τέλος, ὑποτιμητικὰ καὶ ἀπορριπτικὰ διὰ τὸν συνάνθρωπον! Μία δῆθεν προσευχή, χωρὶς ἴχνος ἀγάπης πρὸς τὸν Θεὸν καὶ τὸν συνάνθρωπον˙ χωρὶς ἔστω καὶ τὴν στοιχειώδη μετάνοιαν˙ χωρὶς τὴν ἀπαιτουμένην ταπείνωσιν! Μία «προσευχὴ» «στάσις πρὸς ἑαυτόν», ὅπως τὴν ἐχαρακτήρισεν ὁ Διδάσκαλος! Μία, τέλος, «προσευχή», μὲ ἔντονα τὰ στοιχεῖα τῆς αὐτοπροβολῆς καὶ τοῦ κομπασμοῦ! «Οὐκ εἰμὶ ὥσπερ οἱ λοιποὶ τῶν ἀνθρώπων, ἅρπαγες, ἄδικοι, μοιχοί, ἢ καὶ ὡς οὗτος ὁ τελώνης· νηστεύω δὶς τοῦ σαββάτου, ἀποδεκατῶ πάντα ὅσα κτῶμαι» (Λουκ. ΙΗ΄ 12)! Εἶναι ἡ νομιζομένη προσευχή, ἥτις ἀκούεται ὑπὸ μόνου τοῦ «προσευχομένου»!…

Ἡ προσευχή, ὅμως, τοῦ τελώνου; Τί κατανυκτική! Τί γλυκεῖα καὶ συγκινητική! Ἀκόμη καὶ ἡμεῖς οἱ ἐμπαθεῖς καὶ ἐγωϊσταὶ ἄνθρωποι, «λυγίζομεν» πρὸ τῆς ταπεινῆς καὶ καρδιακῆς ταύτης προσευχῆς! Προσευχὴ γεμάτη αὐτομεμψία, γεμάτη δάκρυα μετανοίας, γεμάτη ἀγάπη καὶ σεβασμὸ ἀπέναντι εἰς τὸν συνάνθρωπον, γεμάτη συντριβὴ καὶ ταπείνωσιν! Προσευχὴ ἥτις, ὅσον περισσότερον ἐξέθετε τὰς ἀδυναμίας καὶ τὰ πάθη τοῦ προσευχομένου ἁμαρτωλοῦ τελώνου, τόσον περισσότερον «ἤγγιζε» τὴν φιλάνθρωπον Καρδίαν τοῦ γλυκυτάτου Κυρίου! Μία κίνησις καὶ στάσις τοῦ ἐνόχου, ἥτις ὑποχρεώνει τὸν Ἅγιον Θεόν, ἵνα παρακάμψῃ τὰς πολλὰς καὶ βαρυτάτας ἁμαρτίας του, καὶ ἐν τέλει νὰ δικαιώσῃ καὶ ἐπαινέσῃ τοῦτον !… «Καὶ ὁ τελώνης μακρόθεν ἑστὼς οὐκ ἤθελεν οὐδὲ τοὺς ὀφθαλμοὺς εἰς τὸν οὐρανὸν ἐπᾶραι, ἀλλ᾿ ἔτυπτεν εἰς τὸ στῆθος αὐτοῦ λέγων· ὁ Θεός, ἱλάσθητί μοι τῷ ἁμαρτωλῷ» (Λουκ. ΙΗ΄ 13)! Μία προσευχή, ἥτις ἀργότερον ἔγινεν «ἀδιάλειπτος καὶ καρδιακή», εἰς τὰ χείλη καὶ τὰς καρδίας τῶν μοναστῶν καὶ ἀσκητῶν, οὐ μὴν δέ, καὶ πολλῶν κληρικῶν καὶ λαϊκῶν χριστιανῶν! Πρὸ δὲ τῆς τοιαύτης προσευχῆς, δὲν ἦτο δυνατόν, παρὰ ὁ Κύριος νὰ «ἔσκυπτε» καὶ νὰ ἐδέχετο τὴν μετάνοιαν τούτου τοῦ ἁμαρτωλοῦ! Ποῖος, ἄλλωστε, ἀκόμη καὶ ἐξ ἡμῶν, θὰ ἠδύνατο ἵνα παρακάμψῃ τοιαῦτα καὶ τοσαῦτα δάκρυα; Ποῖος δὲν θὰ συνεκινῇτο πρὸ τῆς τοιαύτης συγκλονιστικῆς εἰκόνος;

Ἡ προσευχὴ ἁγιάζει!

 «Κατέβη οὗτος δεδικαιωμένος»! Αὕτη εἶναι ἡ Θεία ἀπόφασις καὶ κρίσις! Ἡ προσευχὴ τοῦ Τελώνου, καὶ ἅπασα ἡ στάσις καὶ συμμετοχὴ τούτου εἰς ταύτην τὴν προσευχήν, συνέβαλεν εἰς τὴν δικαίωσιν τούτου! Ἁμαρτωλὸς ἦτο. Ἴσως, πολὺ ἁμαρτωλός! Ὅμως, ὁ Ἅγιος Θεός, πρὸ τῆς τοιαύτης μετανοίας καὶ ψυχικῆς συντριβῆς, τὸν δικαιώνει! Ἄλλωστε, αἱ ἁμαρτίαι, πολλαὶ ἢ ὀλίγαι, βαρεῖαι ἢ ἐλαφραί, εἶναι ἴδιον χαρακτηριστικὸν τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως! Ὡς λέγουσι καὶ συμφωνοῦσιν οἱ ἱεροὶ Πατέρες, δὲν θὰ καταδικασθῶσιν οἱ ἁμαρτωλοί, κατὰ τὴν ἡμέραν τῆς Κρίσεως, ἀλλὰ οἱ ἀμετανόητοι ἀσεβεῖς καὶ ἐγωϊσταί! Διὰ τῆς προσευχῆς του, ὁ εὐλογημένος τελώνης, ἐκζητεῖ μετὰ δακρύων τὸ Θεῖον ἔλεος καὶ ἀσφαλῶς ὁ Πανάγιος Θεός, τὸν ἐλεεῖ καὶ τὸν δικαιώνει!

  Ἀδελφοί μου, ἡμεῖς οἱ ἴδιοι καθορίζομεν τὴν θέσιν μας πλησίον τοῦ Κυρίου! Ἐὰν ἠγαπήσαμεν Τοῦτον, καὶ ἐὰν ἐποιήσαμεν τὰς Θείας ἐντολάς Του, κυρίως δέ, ἐὰν μετενοήσαμεν καὶ ἐὰν – ὡς ὁ τελώνης, – ἐζητήσαμεν καὶ ἐκζητοῦμεν τὸ Θεῖον ἔλεος, νὰ εἴμεθα βέβαιοι, ὅτι ὁ Πανάγαθος Κύριος καὶ Θεὸς ἡμῶν, «ὁ μὴ θέλων τὸν θάνατον τοῦ ἁμαρτωλοῦ ὡς τὸ ἐπιστρέψαι καὶ καὶ ζῆν αὐτόν» (Ἰεζεκ. ΛΓ΄ 11), δὲν πρόκειται νὰ ἀποστρέψῃ τὸ Πανάγιον πρόσωπόν Του, ἀπὸ ἡμᾶς! Τοῦτο ἀκριβῶς διδάσκει ὁ Ἴδιος, διὰ τῆς σημερινῆς παραβολῆς! Δίδει δὲ εἰς ἡμᾶς, ἐπὶ πλέον, τὸ αἰσιόδοξον ἐκεῖνο μήνυμα ὅτι εἶναι Ἐκεῖνος ὁ Πατὴρ ἡμῶν ὁ ἐν τοῖς Οὐρανοῖς, Ὅστις, «χαίρει ἐπὶ τῇ ἐπιστροφῇ τῶν πεπλανημένων» καὶ ὡς διεκήρυξε κατ’ ἐπανάληψιν, «οὐ χρείαν ἔχουσιν οἱ ἰσχύοντες ἰατροῦ, ἀλλ᾿ οἱ κακῶς ἔχοντες· οὐκ ἦλθον καλέσαι δικαίους, ἀλλὰ ἁμαρτωλοὺς εἰς μετάνοιαν» (Μᾶρκ. Β΄ 17)!

  Πρωτίστως διὰ τῶν ἱερῶν καὶ Θείων Μυστηρίων, ἀλλὰ καὶ διὰ τῆς Ἁγίας Προσευχῆς, ὁ ἄνθρωπος ἁγιάζεται καὶ «πλησιάζει» πρὸς τὸν Θεόν, καὶ ἂς μὴ λησμονῶμεν, – τοῦτο, ἄλλωστε, τὸ ἔχομεν τονίσει κατ’ ἐπανάληψιν ἀπὸ τούτου τοῦ «βήματος», – ὅτι οἱ Ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας μας, δὲν ἔγιναν Ἅγιοι ἐπειδὴ ὑπῆρξαν ἀναμάρτητοι, ἀλλὰ διότι πάντοτε μετενόουν, καὶ οὐδέποτε ἠγάπησαν τὴν ἁμαρτίαν!

  Εἴθε, συνεπῶς, ὡς ὁ Τελώνης, νὰ πλησιάζωμεν πρὸς τὸν Κύριόν μας, καὶ πάντοτε θὰ αἰσθανώμεθα ὅτι μᾶς περικλείῃ Οὗτος εἰς τὴν ἀσφαλῆ ἀγκάλην Του!

Ἀρχιμ. Τιμόθεος Γ. Παπασταύρου

Ἱεροκήρυξ Ἱερᾶς Μητροπόλεως Πατρῶν

πηγή: orthodoxostypos.gr