Ἡ κατηραμένη σύγκρισις καὶ κατάκρισις!

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΤΕΛΩΝΟΥ
ΚΑΙ ΤΟΥ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ (13/2)
Ἀπόστολος: Β΄ Τιμ. γ΄ 10-15
Εὐαγγέλιον: Λουκ. ιη΄ 10-14
Ἦχος: α΄ – Ἑωθινόν: Α΄
ΔΙΔΑΓΜΑΤΑ ΕΚ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ

«οὐκ εἰμὶ ὥσπερ οἱ λοιποὶ
τῶν ἀνθρώπων, … ἢ καὶ ὡς
οὗτος ὁ τελώνης» (Λουκ. ΙΗ΄ 11)

Ἡ κατηραμένη σύγκρισις καὶ κατάκρισις!

Μεταξὺ τῶν τραγικῶν λαθῶν τοῦ Φαρισαίου, – εἰς τὴν παραβολὴν τὴν ὁποίαν ἠκούσαμεν ἀπὸ τὸ σημερινὸν ἱερὸν Εὐαγγέλιον, – εἶναι καὶ ἡ σύγκρισις αὐτοῦ μετὰ τοῦ τελώνου, καθὼς καὶ ἡ κατάκρισις,

διὰ τῆς ὁποίας καταδικάζει τοῦτον (τὸν τελώνην) καὶ «ἀνυψώνει» τόν… ἑαυτόν του!

Τὰ «λάθη» του εἰς τὴν δῆθεν προσευχήν του, ἦσαν τοιαῦτα ὥστε – θὰ ἐλέγομεν – προτιμώτερον θὰ ἦτο, νά… μὴ «προσηύχετο»! «Σταθεὶς πρὸς ἑαυτόν», τὸ πρῶτον καὶ καθοριστικόν! Δηλαδή, προσεύχεται… ὄχι πρὸς τὸν Θεόν, ἀλλὰ ἔχων τὴν προσοχήν του εἰς τὸν ἑαυτόν του καὶ εἰς τὴν εἰκόνα τὴν ὁποίαν ἐπιδιώκει νά… δώσῃ εἰς ἐκείνους ποὺ τὸν βλέπουν ἐκείνην τὴν ὥραν! «Ὁ Θεός, εὐχαριστῶ Σοι». Προσποιεῖται ὅτι ἀπευθύνεται πρὸς τὸν Θεόν, ἐνῶ ὁ νοῦς του εἶναι, εἰς τὸ ψεύτικον εἴδωλον τοῦ ἑαυτοῦ του! «Οὐκ εἰμὶ ὥσπερ οἱ λοιποὶ τῶν ἀνθρώπων». Θεωρεῖ ὅτι εἶναι… ὁ καλύτερος τῶν ἀνθρώπων! Δηλαδή, …ὁ ἐγωϊσμὸς εἰς τὴν ἀποκορύφωσίν του! «Νηστεύω… , ἀποδεκατῶ…». Δείχνει ὅτι ἐφαρμόζει τὸν Θεῖον Νόμον˙ ὅμως ἡ ἐφαρμογὴ αὕτη δὲν ἔχει τὴν παραμικράν… οὐσίαν καὶ ἀξίαν ἐνώπιον τοῦ Κυρίου, ἐφ’ ὅσον εἶναι μόνον… πράξεις, χωρὶς ἀγάπην πρὸς τὸν Θεόν!

Ὅμως, ὡς ἐπιστέγασμα ὅλων τούτων τῶν λαθῶν, ἔρχεται… ἡ κατάκρισις! Ἅπαντες, κατὰ τὴν διεστραμμένην κρίσιν του, εἶναι, …κακοί, ἁμαρτωλοί, ἀσεβεῖς, μὴ ἔχοντες τὰς ἰδικάς του ἀρετὰς καί… οὐδεὶς προηγεῖται τούτου!

Ἡ αὐτοσυνειδησία τοῦ Τελώνου.

Πολλάκις, ὁ Κύριος, ἐπῄνεσε καὶ ἐδικαίωσε τοὺς τελώνας! Ἦσαν, ὄντως, βαρύτατα ἁμαρτωλοί! Κλέπται, ἄδικοι, καταχρασταὶ τῶν περιουσιῶν τῶν ταλαιπώρων ἀνθρώπων! Συχνάκις, …ἀποστασιοποιημένοι ἀκόμη καὶ ἀπὸ τὰς τυπικὰς ὑποχρεώσεις των ἀπέναντι εἰς τὸν Θεόν! Ὅμως, ὁ φιλάνθρωπος Ἰησοῦς, τοὺς ἀγαποῦσε καὶ τοὺς προσήγγιζε καὶ συνέτρωγε μετ’ αὐτῶν, καὶ … ἐκεῖνοι, εὐκολώτερον ἀνταπεκρίνοντο εἰς τὴν διδασκαλίαν καὶ τὴν ἀγάπην Του! Πολλοί, ἐκ τούτων, κατενύσσοντο ἀπὸ τοὺς Θείους Λόγους καὶ ἤλλαζον τρόπον ζωῆς! Τοῦτο, ὅμως, ἐξέπληττε τούς… εὐσεβιστάς, Γραμματεῖς καὶ Φαρισαίους, οἵτινες καὶ ἠρώτων τοὺς μαθητάς, …«διατί μετὰ τῶν τελωνῶν καὶ ἁμαρτωλῶν ἐσθίει ὁ διδάσκαλος ὑμῶν;» (Ματθ. Θ΄ 9). Δὲν ἠδύναντο νὰ καταλάβωσι ὅτι… ὁ Κύριος ἦλθεν, ἵνα σώσῃ ἐκείνους οἵτινες αἰσθάνονται τὴν ἀθλιότητά των καὶ ζητοῦν τὴν σωτηρίαν, καὶ ὄχι ἐκείνους οἵτινες θεωροῦν ἑαυτούς, …ἁγίους καὶ ἀξίους ἐπαίνων!

Ὁ Τελώνης… «μακρόθεν ἑστώς»…! Εἶναι ἡ πρώτη κίνησις, ἡ ὁποία καὶ τονίζεται ὑπὸ τοῦ Ραββί! Καὶ ἐν συνεχείᾳ… «οὐκ ἤθελεν οὐδὲ τοὺς ὀφθαλμοὺς εἰς τὸν οὐρανὸν ἐπᾶραι»! Αἰσθάνεται ὅτι καὶ αὕτη ἡ ἁπλουστάτη κίνησις δύναται νὰ μολύνῃ τὴν καθαρότητά του, ἐν οὐρανοῖς θρόνου τοῦ Θεοῦ καὶ προκαλέση τὴν δικαίαν ὀργήν Του! Καί… «ἔτυπτεν εἰς τὸ στῆθος αὐτοῦ»! Μία χαρακτηριστικὴ κίνησις, ἥτις καὶ καταδεικνύει τὴν πλήρη ἀποδοχὴν τῆς ἐσχάτης ἐνοχῆς! Δὲν πταίει οὐδείς… πλὴν ἐμοῦ! Δὲν κατηγορεῖ οὐδένα πλὴν τοῦ ἑαυτοῦ του καὶ δὲν ζητεῖ… συνηγόρους διὰ τὴν ὑπεράσπισίν του! Εἶναι ἔνοχος καὶ ζητεῖ μόνον τὸ θεῖον ἔλεος καὶ τὴν ἐξ ὕψους… συγχώρησιν!

Ἡ προσευχή του ἔχει τὰ στοιχεῖα τῆς… ἰδανικῆς προσευχῆς˙ τῆς εὐαρέστου εἰς τὸν Θεόν˙ τῆς καρδιακῆς καὶ συνειδητῆς! Ἡ προσευχή του ἔμεινεν εἰς τὴν Ἐκκλησίαν, ὡς ὑπόδειγμα καὶ ὡς ἀδιάλειπτος τοιαύτη! «Ὁ Θεός, ἱλάσθητί μοι τῷ ἁμαρτωλῷ», ἤ, «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησόν με τὸν ἁμαρτωλόν»! Ἡ προσευχὴ ποὺ περιέχει ὅλα ἐκεῖνα τὰ στοιχεῖα, …τῆς εἰλικρινοῦς μετανοίας, τῆς κατανύξεως καὶ τῶν δακρύων καὶ τῆς αὐτομεμψίας! Ἡ προσευχὴ ἥτις καὶ προφέρεται ἀπ’ ἐκείνους, οἵτινες, ὄντως … ἐκζητοῦν τὸ Θεῖον ἔλεος!

Πῶς, ἆραγε, προσευχόμεθα;

Ἐκεῖ, εἰς τήν, «ἐπὶ τοῦ ὄρους», ὁμιλίαν Του, ὁ Κύριος μᾶς ἐδίδαξε τὸν τρόπον διὰ τοῦ ὁποίου θὰ πρέπῃ νὰ «ἐπικοινωνῶμεν» μετ’Αὐτοῦ! Καὶ ὄχι μόνον τὸν τρόπον, …ἀλλὰ καὶ τὸν τόπον, καὶ τοὺς λόγους, καὶ τὴν στάσιν, καί, …ὅ,τι ἄλλο χρειάζεται μία εὐάρεστος, εἰς τὸν Θεόν, προσευχή! Πολλάκις, αἱ «προσευχαί» μας, δὲν διαφέρουν καὶ πολύ, ἐκείνης τῆς, τοῦ… Φαρισαίου! Ὁμιλοῦμεν εἰς τὸν Θεόν, εἴτε… μετὰ παρρησίας, εἴτε ἀπαιτοῦντες, εἴτε καί… κατηγοροῦντες, καὶ τοὺς ἄλλους, ἀλλὰ καί… Αὐτὸν, διότι δέν … ἐξυπηρετεῖ τὰς ἀπαιτήσεις μας! Νομίζομεν ὅτι δικαιούμεθα τά… πάντα καὶ δὲν παρακαλοῦμεν οὔτε κἂν διὰ τὴν στοιχειώδη… συγχώρησίν μας! Ἡ προσευχὴ τοῦ Τελώνου μᾶς διδάσκει, ὅτι ὁ… Κύριος δὲν ἀποστρέφεται τοὺς ἁμαρτωλούς, ἀλλ’ ἐκείνους οἵτινες νομίζουν ὅτι εἶναι… «ἅγιοι» καὶ ἐξιδανικεύουν τοὺς ἑαυτούς των!

Ἂς μὴν ξεχνῶμεν ὅτι ἡ προσευχή εἶναι ἡ μεγάλη μας εὐκαιρία νὰ ζητήσωμεν ἀπὸ τὸν Θεόν τά… πάντα, ἔχοντες τὴν βεβαιότητα καὶ τὴν ὑπόσχεσίν Του ὅτι θὰ λάβωμεν τά… αἰτούμενα! «Πάντα ὅσα ἐὰν αἰτήσητε ἐν τῇ προσευχῇ πιστεύοντες, λήψεσθε» (Ματθ. ΚΑ΄ 22)! Ὅμως, …ὄχι ὅπως ἡμεῖς θέλομεν καί… ἀπαιτοῦμεν! Πρῶτον μέν, μὲ τὴν προτεραιότητα ποὺ Ἐκεῖνος καθώρισε… – «ζητεῖτε δὲ πρῶτον τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ, καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑμῖν» (Ματθ. ΣΤ΄ 33), – καὶ δεύτερον, μὲ τὴν πίστιν… ὅτι Ἐκεῖνος γνωρίζει καὶ δύναται νὰ καλύπτῃ τὰς ποικίλας βιοτικὰς ἀνάγκας ἡμῶν!

Ἐὰν προσέξωμεν, κάποτε, εἰς τὴν «προσευχήν» μας, θὰ διαπιστώσωμεν, – ἐκτὸς ἐλαχίστων ἐξαιρέσεων, – ὅτι αὕτη γέμει… ὑλικῶν καὶ γηΐνων αἰτήσεων καὶ ἀπαιτήσεων, καὶ ἐλλείπουσι παντελῶς ἡ… Βασιλεία τοῦ Θεοῦ καὶ ἡ δικαιοσύνη Αὐτοῦ! Πῶς, λοιπόν, νὰ εὐαρεστηθῇ καὶ νὰ ἀκούσῃ τὰς προσευχάς μας ὁ Θεός; Μία ἁπλῆ προσοχὴ εἰς τὰς διατεταγμένας, ὑπὸ τῆς Ἐκκλησίας ἡμῶν, προσευχάς, θὰ μᾶς… ἐπισημάνῃ, ὅτι… ἅπασαι αἱ τοιαῦται προσευχαί, περιέχουν αἰτήματα, τὰ ὁποῖα ἀφοροῦν, κατὰ μέγιστον ποσοστόν, εἰς τὴν σωτηρίαν τῆς ἀθανάτου ψυχῆς ἡμῶν καὶ κατ’ ἐλάχιστον, ἀντιστοίχως, εἰς τὰς τοῦ σώματος ἀνάγκας!

«Κατέβη οὗτος
δεδικαιωμένος… ἢ… ἐκεῖνος»!

Μὲ τὴν συγκεκριμένην διαπίστωσιν, κλείνει ὁ Διδάσκαλος τὴν σημερινὴν παραβολήν! Καὶ τοῦτο διότι ὁ σκοπὸς τῆς προσευχῆς, δὲν εἶναι αὕτη καὶ μόνη ἡ… πραγμάτωσίς της, ἀλλὰ ἡ ἀποδοχὴ αὐτῆς ἐκ μέρους τοῦ Κυρίου! Τὸ ἂν προσηυχήθην καὶ τὸ ἂν οἱ ἄλλοι ἐνόμισαν… τοιοῦτον τι, δὲν σημαίνει οὔτε ὅτι ἀνεπαύθη ἡ ψυχὴ ἡμῶν, οὔτε ὅτι ἐδικαιώθημεν ἀπὸ τὸν Θεόν! Ἂς παύσωμεν νὰ νομίζωμεν ὅτι ἡ προσευχὴ εἶναι ἓν τυπικὸν καθῆκον ἢ ὑποχρέωσις, καὶ ἂς διδαχθῶμεν ἐκ τῶν Θείων Λόγων, ὅτι… ἡ προσευχή, εἶναι ἡ ἐγκάρδιος ἐπικοινωνία τοῦ ἀνθρώπου μετὰ τοῦ Ἁγίου Θεοῦ!

Ἀρχιμ. Τιμόθεος Γ. Παπασταύρου,

Ἱεροκήρυξ Ἱερᾶς Μητροπόλεως Πατρῶν

 

πηγή:  orthodoxostypos.gr