Τι μεταθανάτια ωφέλεια έχει μια ψυχή από τις προσευχές, τα μνημόσυνα, τις θείες Λειτουργίες και τις φιλανθρωπίες, που γίνονται από τους συγγενείς της;

Ωφελείται και αυτός που μετανόησε και αυτός που δε μετανόησε. Ο μεν μετανοημένος βελτιώνεται στη χαρούμενη κατάστασή του, ο δε αμετανόητος ανακουφίζεται από την αγωνία και τη θλίψη. Η αγάπη των ζώντων για τους νεκρούς, η μετάνοιά τους και οι φιλανθρωπίες γι’ αυτούς ενεργούν ευεργετικά, όπως συμβαίνει με τις προσευχές για τους συνανθρώπους μας. Τον τρόπο τον γνωρίζει ο Θεός.

Τα μνημόσυνα συνδέονται αναπόσπαστα με τη θεία Λειτουργία. Δε γίνονται μόνα τους.

Το τριήμερο μνημόσυνο γίνεται σε τρεις μέρες από την ταφή του νεκρού, σ’ ανάμνηση της τριήμερης Ανάστασης του Χριστού και της δικής του Ανάστασης στα έσχατα.

Το εννιαήμερο μνημόσυνο γίνεται με την ευχή να εισέλθει η ψυχή στον Παράδεισο, όπου βρίσκονται οι χοροί των εννέα αγγελικών ταγμάτων.

Το τεσσαρακονθήμερο υπενθυμίζει την ανάληψη του Κυρίου, η οποία έγινε σαράντα ημέρες μετά την ανάστασή Του και κατά την οποία εισήλθε ο Χριστός με το σώμα Του στον πνευματικό κόσμο.

Το ετήσιο μνημόσυνο και τα άλλα περιοδικά μνημόσυνα κάθε Σάββατο, και ιδιαίτερα τα Σάββατα πριν τις Απόκριες και την Πεντηκοστή (ψυχοσάββατα), ωφελούν τους κεκοιμημένους αλλά και τους ζώντες, υπενθυμίζοντάς τους το αναπότρεπτο του θανάτου και την κρίση από το Θεό κάθε επίγειας σκέψης, επιθυμίας και πράξης.

Το μνημόσυνο το Ψυχοσάββατο πριν τις Απόκριες επεκτείνεται και για όσους δεν έτυχε να κηδευτούν και να μνημονευτούν κανονικά λόγω πνιγμού ή άλλο χαμού σε άγνωστα μέρη.

Το ψυχοσάββατο πριν την Πεντηκοστή μνημονεύονται όλοι οι δίκαιοι που έζησαν από τον Αδάμ μέχρι σήμερα.

Ειδικά ωφελούν τους νεκρούς οι θείες Λειτουργίες, όπου ο ιερέας μετά τον καθαγιασμό, όταν μεταφέρει από το δισκάριο στο δισκοπότηρο τις μερίδες ζώντων και κεκοιμημένων, που έβγαλε στην ακολουθία της Προθέσεως, λέει (σε μετάφραση): «Πλύνε, Κύριε, τα αμαρτήματα αυτών που μνημονεύσαμε με το αίμα σου το άγιο, (κι ας γίνει αυτό) με τις πρεσβείες της αγίας Θεοτόκου και όλων σου των αγίων. Αμήν».

Στα μνημόσυνα υπάρχουν και τα κόλλυβα, δηλαδή μια μικρή ποσότητα βρασμένο σιτάρι. Ο Χριστός μιλώντας για την ανάστασή Του την παρομοίασε με το σιτάρι και είπε: «εάν ο κόκκος του σιταριού δε φυτευτεί στη γη και δε λιώσει γινόμενος φύτρο, μένει μόνος του. Εάν όμως διαλυθεί, θα φέρει πολύ καρπό» (Ιωαν. 12,24). Το κόλλυβο συμβολίζει και την Ανάσταση τη δικά μας.

Η προσευχή στα μνημόσυνα για τους νεκρούς ελπίζουμε να τους βοηθήσει. Στην ουσία ζητάμε από το Θεό να είναι εύσπλαχνος μαζί τους.

Από το βιβλίο «Νεανικές Αναζητήσεις - Α’ Τόμος: Ζητήματα πίστεως» (σελ.137), Αρχ. Μαξίμου Παναγιώτου, Ιερά Μονή Παναγίας Παραμυθίας Ρόδου