Ερμηνεία των Ψαλμών (Ψαλμός 32ος) Μέρος β΄

 Του π. Αθανασίου Μυτηλιναίου
Ὁμιλία 5η

Ψαλμός 32ος


Προχωρῶ στόν τρίτο στίχο, πού λέει: «ᾌσατε αὐτῷ ᾆσμα καινόν, καλῶς ψάλατε αὐτῷ ἐν ἀλαλαγμῷ». Ψάλετε σ’  Αὐτόν καινούργιο τραγούδι, ψάλλετε ὄμορφα, μέ πολύ ἐθουσιασμό.
Αὐτό τό «καλῶς ψάλατε» θά πεῖ νά ψάλετε ὄμορφα, χωρίς παραφωνίες. Ὥστε βλέπετε ὅτι ἐκεῖνοι πού πᾶνε στό ψαλτήρι δέν πρέπει νά κάνουν παραφωνίες. Θά μοῦ πεῖτε: «Θά θύμωνε ὁ Θεός ἄν κάναμε παραφωνίες;». Ἀγαπητοί μου, πιστέψτε με, εἰλικρινά, δέν θυμώνει ὁ Θεός... Δέν θυμώνει ὁ Θεός, γιατί βλέπει τήν καρδιά καί τή διάθεση τοῦ ἀνθρώπου πού ψάλλει. Μήν πεῖ ποτέ κανείς «Δέν θά ψάλλω γιατί εἶμαι παράφωνος»! Ἄλλο θέμα ὅτι μία προσεγμένη, θά λέγαμε, μουσική μας, μιά ὑμνωδία μας, θά ἦταν γιά τόν Θεό κι αὐτό ἕνα εἶδος λατρείας μας, γιατί προσέχουμε αὐτό πού θά ψάλλουμε στόν Θεό νά εἶναι ὄμορφο!

Κι ἐκεῖνο τό «ἐν ἀλαλαγμῷ»... Ξέρετε ὁ ἀλαλαγμός, εἶναι οἱ φωνές... τό νά φωνάξει κανείς μέ ὅλη τή δύναμη τῶν πνευμόνων. Οἱ Ἑβραῖοι τό εἶχαν αὐτό στή Λατρεία τους, τόν ἀλαλαγμό. Αὐτό γινόταν κυρίως ὅταν εἶχαν κάποια νίκη ἐναντίον ἐχθρῶν, καί τότε ἡ δοξολογία τους πρός τόν Θεό ἦταν «ἐν ἀλαλαγμῷ».
Θά μείνω ὅμως στό πρῶτο ἡμιστίχιο∙ «ᾄσατε αὐτῷ ᾆσμα καινόν». Ἀγαπητοί μου, ἀπόψε, ἄν θέλαμε νά μείνουμε μόνο σ’ αὐτό, θά ἐξαντλούσαμε τήν ὥρα∙ ἀλλά θά προχωρήσω γρήγορα. Τό «ᾆσμα καινόν» εἶναι τό καινούργιο τραγούδι. Ἄν τό μεταφράζαμε κατά λέξη, θά λέγαμε νά κάνουμε ἕναν καινούργιο ψαλμό, ἕνα καινούργιο τροπάριο, μιά καινούργια ψαλμωδία, ἕνα καινούργιο μέλος. Ὡστόσο αὐτό τό «ᾆσμα τό καινόν» ἔχει ἕναν βαθύτερο χαρακτήρα, γιατί εἶναι τό καινόν ἆσμα πού προσφέρεται ἀπό τήν καινή κτίση στόν ἐνανθρωπήσαντα Θεό Λόγο! Ἐδῶ δηλαδή ἔχουμε ἕνα βάθος, ἕνα βάθος δυσθεώρητο, πέρα ἀπό τήν τεχνική διάσταση νά φτιάξουμε ἕνα ποίημα ἤ ἕνα τραγούδι.
Ὁ Ἡσαΐας, στό 5ο κεφάλαιο, στόν 1ο στίχο, λέει: «ᾌσω δὴ τῷ ἠγαπημένῳ ᾆσμα τοῦ ἀγαπητοῦ μου τῷ ἀμπελῶνί μου». Θά ψάλλω λοιπόν στόν ἀγαπημένο μου ἀμπελώνα, τόν ἰσραηλιτικό λαό, ἆσμα τοῦ ἀγαπητοῦ μου Κυρίου. Προσέξτε: τό ἀγαπημένο μου τραγούδι στόν ἀγαπημένο μου Κύριο!... Ποιό εἶναι αὐτό τό ἀγαπημένο τραγούδι πρός τόν ἀγαπημένο Κύριο ; Αὐτό τό καινούργιο τραγούδι εἶναι ἐκεῖνο πού θά προσφερθεῖ στήν καινούργια ἰδιότητα πού θά πάρει ὁ Θεός μέσα στόν χρόνο.
Θά μοῦ πεῖτε: Παίρνει ποτέ ὁ Θεός ἰδιότητες μέσα στόν χρόνο;... Ποιά εἶναι αὐτή ἡ νέα ἰδιότητα, μία καί μόνη, πού πῆρε ὁ Θεός μέσα στόν χρόνο; Ὁ Θεός λέμε εἶναι ἀγάπη. Τήν εἶχε πάντοτε. Ὑπῆρξε ποτέ ἐποχή πού ὁ Θεός δέν εἶχε ἀγάπη; Ὁ Θεός λέμε ἔχει ἔλεος. Πάντοτε. Ὁ Θεός ἔχει κρίση, δικαιοσύνη. Πάντοτε∙ πάντοτε, αἰωνίως. Δηλαδή οἱ ἰδιότητες τοῦ Θεοῦ συνοδεύουν τόν Θεό, καί οἱ ἰδιότητες τοῦ Θεοῦ ἐκφράζουν τό τί εἶναι ὁ Θεός. Ἀλλά εἶναι δυνατόν νά πάρει ὁ Θεός κάτι, πού δέν τό εἶχε πρῶτα; Ὄχι. Σᾶς τό ἔχω πεῖ. Αὐτό πού σᾶς εἶπα τήν περασμένη Κυριακή. Τό καινούργιο ὄνομα πού πῆρε ὁ Θεός εἶναι: υἱός ἀνθρώπου! Δέν τό εἶχε αὐτό ὁ Θεός πρίν γίνει ἄνθρωπος. Υἱός ἀνθρώπου ! Ὁ Χριστός τό χρησιμοποιεῖ κατά κόρον. Σᾶς εἶπα, στούς τρεῖς πρώτους Εὐαγγελιστές, τούς συνοπτικούς, ἀναφέρεται ὀγδόντα ἕξι φορές!... ὁ δέ εὐαγγελιστής Ἰωάννης, ὅποτε μιλάει ὁ Χριστός, τό χρησιμοποιεῖ πάντοτε. Ἔφθασαν νά ποῦν οἱ Ἑβραῖοι «Ποιός εἶναι αὐτός ὁ υἱός τοῦ ἀνθρώπου ; Ποιός εἶναι;» !
Λοιπόν. Αὐτόν τόν ὕμνο τόν καινούργιο θά ψάλλω, γιά τό καινούργιο ὄνομα τοῦ Λόγου, τοῦ ἀγαπημένου μου Κυρίου. Τό καινούργιο λοιπόν τραγούδι εἶναι αὐτό πού θά ψάλλουν καί ψέλνουν οἱ Ἅγιοι στή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, τό καινούργιο τραγούδι στόν Ἰησοῦ Χριστό. Ἀκοῦστε το.
Στήν Ἀποκάλυψη, στό 5ο κεφάλαιο, στίχος 9, οἱ εἴκοσι τέσσερις Πρεσβύτεροι «ᾄδουσιν ᾠδὴν καινὴν», τραγουδοῦν καινούργια ὠδή, καινούργιο τραγούδι. Αὐτό εἶναι τό καινούργιο τραγούδι.
Βέβαια ἀναφέρεται αὐτό τό καινούργιο ἆσμα καί ἀπό τήν Ἰουδίθ –στό ὁμώνυμο βιβλίο της, 16ο κεφάλαιο– πού λέει: «Ὑμνήσω τῷ Θεῷ μου ὕμνον καινόν», θά ὑμνήσω τόν Θεό μου μέ καινούργιο τραγούδι. Τό εἶπε αὐτό ὕστερα ἀπό τήν καταπληκτική της νίκη, ἐκείνη μέ τόν Ὀλοφέρνη, πού τόν ἀποκεφάλισε. Πῆγε στό στρατόπεδο καί τοῦ πῆρε τό κεφάλι... μιά γυναίκα! Καταπληκτικό! Μιά γυναίκα ἐκεῖνον τόν φοβερό Ὀλοφέρνη... τόν ἀποκεφάλισε! Ἡ Ἰουδίθ λοιπόν, ἡ Κριτής –εἶναι αὐτό πού σήμερα λέμε ἡ Ὑπουργός– ἔκανε ἕναν θαυμάσιο ὕμνο. Ἐκεῖ στόν ὕμνο της εἶπε: «Ὑμνήσω τῷ Θεῷ μου ὕμνον καινόν», μέ καινούργιο τραγούδι θά ὑμνήσω τόν Θεό μου.
Ἀλλά τό μυστικό βάθος τοῦ καινούργιου ὕμνου εἶναι ὅτι ἡ καινή ὠδή προσφέρεται ἀπό τήν καινή κτίση –πού διαμορφώθηκε καί ἀνακαινίστηκε ἐν Χριστῷ– στόν Υἱό τοῦ Θεοῦ, πού ἐνανθρώπησε! Αὐτά μέ λίγα λόγια, γιατί σᾶς εἶπα ὅτι θά μπορούσαμε νά μιλήσουμε μία ὥρα γι’ αὐτήν τήν καινήν ὠδήν.
Καί τώρα θά πεῖ ἐδῶ ὅτι θά ὑμνήσει τίς ἰδιότητες τοῦ Θεοῦ, δηλαδή «ὅτι εὐθὺς ὁ λόγος τοῦ Κυρίου, καὶ πάντα τὰ ἔργα αὐτοῦ ἐν πίστει», δηλαδή γιατί ὁ λόγος τοῦ Κυρίου ἔχει εὐθύτητα, καί ὅλα τά ἔργα Του εἶναι ἀξιόπιστα. Εἶναι ὁ πρῶτος λόγος τοῦ αἴνου τοῦ καινοῦ πού προσφέρεται. Δηλαδή αὐτό πού λέει ὁ Κύριος δέν ἔχει περιστροφές. Ὁ Κύριος τό εἶπε, καί τελείωσε. Δέν ὑπάρχουν περιστροφές. Καί τό δεύτερο, τό «ἐν πίστει», εἶναι ὅτι ὑπάρχει πιστότητα στά ἔργα τοῦ Θεοῦ. Ὁ Θεός εἶναι πιστός, δηλαδή ἀξιόπιστος. «Πιστὸς ὁ λόγος, λέει ὁ ἀπόστολος Παῦλος, καὶ πάσης ἀποδοχῆς ἄξιος». Αὐτό πού λέει ὁ Θεός εἶναι ἀξιόπιστο. Τελείωσε, πάει!
Ἐπιστρατεύω ἀπό τήν Ἀποκάλυψη καί ἀπό τή Β΄ Πρός Κορινθίους ἐπιστολή τοῦ ἀποστόλου Παύλου, τά ἑξῆς χωρία: Ἀπό τήν Ἀποκάλυψη, ὅτι ὁ Χριστός εἶναι «ὁ ἀμήν, ὁ μάρτυς ὁ πιστὸς καὶ ἀληθινός». Ὁ Ἀμήν. Βλέπετε; Αὐτό εἶναι σολοικισμός, γιατί ἡ λέξη ἀμήν εἶναι ἑβραϊκή, καί σημαίνει τό ἀληθές, τό γένοιτο∙ εἶναι εὐχητικό, ἤ βεβαιωτικό, ἀλλά ἐδῶ τό χρησιμοποιεῖ ἔναρθρο καί τό κάνει ἐπίθετο∙ ὁ Θεός εἶναι ὁ ἀμήν ! Ὁ Ἀμήν θά πεῖ ὁ Βέβαιος, ὁ Μάρτυς ὁ Πιστός, ὁ Ἀξιόπιστος καί Ἀληθινός.
Ἀπό τή Β΄  Πρός Κορινθίους τώρα, ὁ ἀπόστολος Παῦλος λέει: «Πιστὸς δὲ ὁ Θεὸς ὅτι ὁ λόγος ἡμῶν ὁ πρὸς ὑμᾶς οὐκ ἐγένετο ναὶ καὶ οὔ. ὁ γὰρ τοῦ Θεοῦ υἱὸς Ἰησοῦς Χριστὸς ὁ ἐν ὑμῖν δι’ ἡμῶν κηρυχθείς... οὐκ ἐγένετο ναὶ καὶ οὔ, ἀλλὰ ναὶ ἐν αὐτῷ γέγονεν ∙ ὅσαι γὰρ ἐπαγγελίαι Θεοῦ, ἐν αὐτῷ τὸ ναὶ καὶ ἐν αὐτῷ τὸ ἀμὴν, τῷ Θεῷ πρὸς δόξαν δι’  ἡμῶν».
Δηλαδή: Ὁ λόγος μας, αὐτός πού εἴπαμε σ’  ἐσᾶς, δέν εἰπώθηκε ″ναί καί ὄχι ″, δηλαδή...  ″εἶπα - ξεῖπα ″, γιατί ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ, ὁ Ἰησοῦς Χριστός, Αὐτός πού κηρύχθηκε ἀπό μᾶς σέ σᾶς, δέν ἔγινε ″ναί καί ὄχι ″, ἀλλά σ’  Αὐτόν εἶναι μόνο ″ναί ″∙ γιατί οἱ ὑποσχέσεις τοῦ Θεοῦ σ’  αὐτόν πραγματοποιοῦνται, δηλαδή τό ″ναί ″ καί τό ″ἀμήν ″ ὑπάρχει στόν Θεό, γιά νά δοξάζεται ὁ Θεός μέ τόν λόγο Του πού σᾶς κηρύττουμε.
Γι’ αὐτό καί ὁ Θεός ζητάει ἀπό μᾶς, πού εἴμαστε εἰκόνες Του, ὁ λόγος μας νά εἶναι τό ναί μας ναί, καί τό ὄχι μας ὄχι. Κι αὐτό εἶναι ἕνα δεῖγμα εὐθύτητος.
«Ἀγαπᾷ ἐλεημοσύνην καὶ κρίσιν ὁ Κύριος»∙ δηλαδή ἀγαπᾶ τό ἔλεος καί τή δικαιοσύνη ὁ Κύριος.
Νά, ἐδῶ τό στοιχεῖο. Τώρα μάλιστα πού κάνω τόν Τωβίτ πάλι –στίς κοπέλες κάνω φέτος τόν Τωβίτ, αὐτόν πού κάναμε πρόπερσι μ’ ἐσᾶς– ἐκεῖ στίς προσευχές, τίς πέντε θαυμάσιες προσευχές πού ὑπάρχουν στό βιβλίο τοῦ Τωβίτ, βλέπουμε ὅτι ὁ Θεός συνοδεύεται πάντα ἀπό τίς δύο αὐτές ἰδιότητες∙ εἶναι ὁ Θεός τοῦ ἐλέους καί τῆς κρίσεως, εἶναι ὁ Θεός τῆς ἀγάπης καί τῆς δικαιοσύνης. Ποτέ δέν ὑπάρχει ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ μόνη της καί ποτέ δέν ὑπάρχει ἡ δικαιοσύνη τοῦ Θεοῦ μόνη της∙ πάντα εἶναι μαζί. Ἄν ὁ Θεός ἦταν μόνο δίκαιος, φαντάζεσθε τί θά εἴχαμε νά πάθουμε ἐμεῖς οἱ ἁμαρτωλοί; Ἀλλά φαντάζεσθε καί πόσα θά μπορούσαμε νά κάνουμε χωρίς νά ὑποστοῦμε τίποτα, ἄν ὁ Θεός ἦταν μόνον ἀγάπη καί ὄχι καί δικαιοσύνη; Ὁ Θεός εἶναι καί τά δυό. Ἀλλά οἱ ἄνθρωποι σκανδαλίζονται, γιατί παίρνουν ἤ τό ἕνα ἤ τό ἄλλο. Ἀγαπᾶ λοιπόν ὁ Κύριος καί ἐλεημοσύνη καί κρίση. Θέλετε ἀπόδειξη; «Τοῦ ἐλέους Κυρίου πλήρης ἡ γῆ». Ὁλόκληρη ἡ γῆ εἶναι γεμάτη ἀπό τό ἔλεος καί τήν ἀγάπη τοῦ Κυρίου. Τί ὡραία φρασούλα αὐτή! Ὅπου νά κοιτάξεις, ὅ,τι νά κοιτάξεις, ὅλα ἔχουν τή σφραγίδα τῆς θείας Του πρόνοιας, τῆς θείας Του ἀγάπης, τοῦ θείου Του ἐλέους.
(συνεχίζεται)


Απόσπασμα από το βιβλίο ‘’ΕΠΙΛΟΓΗ ΨΑΛΜΩΝ’’ Τόμος ά.
Της Ιεράς Μόνης Κομνηνείου, Κοιμήσεως θεοτόκου και Αγίου Δημητρίου.
Το βιβλίο περιέχει  απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του μακαριστού Γέροντα Π. Αθανασίου Μυτιληναίου.
Η ανάρτηση γίνεται με την ευλογία της Ιεράς Μονής.