Ερμηνεία των Ψαλμών (Ψαλμός 2ος) Μέρος στ΄

Του π. Αθανασίου Μυτηλιναίου

Ὁμιλία 2η

Ψαλμός 2ος


Προσέξτε. Αὐτός ὁ στίχος μιλάει γιά πρακτική ζωή. Ἡ παιδεία εἶναι ἡ παιδαγωγία, ὁ τρόπος τῆς ζωῆς. Δράττομαι σημαίνει ἁρπάζω κάτι καί τό βάζω μέσα στό χέρι μου, στή φούχτα μου. (Καί ἡ λέξη δραχμή ἀπό ἐκεῖ παράγεται, ἀπό τό δράττω. Κρατοῦσαν τό μέταλλο ὅσο χωροῦσε ἡ φούχτα τους, καί σιγά - σιγά ἔβαλαν τήν τύπωση ἐπάνω στά μέταλλα αὐτά, καί ἔγιναν τά γνωστά μας νομίσματα. Καί νόμισμα θά πεῖ νενομισμένον, αὐτό πού ἦταν ἀναγνωρισμένο. Δραχμή ἀπό τό δράττομαι, καί νόμισμα ἀπό τό νενομισμένον). Λέει λοιπόν «δράξατε», ἁρπάξατε, «παιδείας Κυρίου».
Εἶναι κάτι ἀνάλογο μέ τό «ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ βιάζεται, καὶ βιασταὶ ἁρπάζουσιν αὐτήν». Ἁρπάζω! Δέν δείχνει ὅτι ζητᾶμε κάτι παρακλητικά... «Μέ συγχωρεῖτε, κύριε· σᾶς παρακαλῶ μπορεῖτε νά μοῦ δώσετε ἕνα ποτήρι νερό;» Ὄχι «Μέ συγχωρεῖτε, κύριε», ἀλλά θά τό ἁρπάξουμε αὐτό πού θέλουμε! Ὁ Θεός θέλει νά ἁρπάξουμε, γιατί θέλει νά τιμήσει καί νά ἐκτιμήσει τήν ἐπιθυμία μας, τή σφοδρή μας ἐπιθυμία νά Τόν πλησιάσουμε, νά πάρουμε τά ἀγαθά Του, τά δῶρα Του, τή Βασιλεία Του!
Ὅμως αὐτά γράφουν οἱ Ἑβδομήκοντα στόν στίχο αὐτό.
Ἄν θέλετε ποτέ νά κάνετε μιά οὐσιαστική μελέτη, ἀκοῦστε με. Καί ἕνας ἀκόμη νά μέ ἀκούσει, θά τό θεωρήσω κέρδος. Ὅπως θά ξέρετε, στήν Καινή Διαθήκη ὑπάρχουν πάρα πολλοί Κώδικες, δηλαδή χειρόγραφα, πού ἔχουν παραλλαγές στή γραφή, καί οἱ παραλλαγές προέκυψαν ἀπό τίς διάφορες ἀντιγραφές. Αὐτό συμβαίνει σέ ὅλα τά χειρόγραφα. Ὅταν δηλαδή κανείς ἀντιγράφει, ἴσως θά παραλείψει μιά λέξη, θά προσθέσει κάποια ἄλλη, θ’ ἀλλοιώσει κάτι. Τό παθαίνουμε ὅλοι· ὅταν γράφουμε, πάντα κάνουμε κάποιο λάθος, ὄχι ὀρθογραφικό, ἀλλά βάζουμε ἤ βγάζουμε μιά λέξη. Ἕνα εἶναι αὐτό. Ὅταν λοιπόν πρέπει νά μελετήσουμε, πρέπει νά ἔχουμε ὑπόψη μας τίς διαφορετικές γραφές.
Οἱ κυριότερες γραφές στήν Καινή Διαθήκη εἶναι κυρίως τρεῖς Κώδικες: Εἶναι ὁ Κώδικας τοῦ Βατικανοῦ, δηλαδή ἡ Ἁγία Γραφή πού φυλάσσεται στό Μουσεῖο τοῦ Βατικανοῦ, εἶναι ὁ Ἀλεξανδρινός Κώδικας, δηλαδή ἡ Ἁγία Γραφή πού βρέθηκε στήν Ἀλεξάνδρεια καί φυλάσσεται στό Λονδῖνο, μοῦ φαίνεται στό Βρεττανικό Μουσεῖο, καί ὁ Σιναϊτικός Κώδικας, ἡ Ἁγία Γραφή πού βρέθηκε στό ὄρος Σινᾶ, στό Μοναστήρι τῆς Ἁγίας Αἰκατερίνης, καί πού εἶχε καί μιά περιπέτεια. Μετά τή Ρωσική Ἐπανάσταση πουλήθηκε ἀπό τούς Ρώσους μόνο 100.000 λίρες!... Τσάμπα, δηλαδή! Εἶχαν ἀνάγκη ἀπό χρήματα τότε στή Ρωσία, καί πούλησαν τόν Κώδικα αὐτόν τσάμπα!... Εἶναι ἀνεκτίμητης ἀξίας. Νά πουλήσεις ὅλη τή γῆ, δέν τόν ἀγοράζεις τόν Κώδικα αὐτόν. Σήμερα βρίσκεται στό Βρεττανικό Μουσεῖο. Λοιπόν. Ὕπάρχουν πολλοί Κώδικες, ἀλλά αὐτοί εἶναι οἱ πιό σπουδαῖοι, γιατί εἶναι καί οἱ ἀρχαιότεροι ἀλλά καί οἱ πληρέστεροι.
Ἔχουμε ὅμως κι ἄλλους δευτερεύοντες ἤ καί ἀρχαιοτέρους ἀπό αὐτούς τούς τρεῖς, ἀλλά σέ ἀποσπάσματα, ἤ σέ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας ἤ σέ φύλλα παπύρου πού βρέθηκαν ἤ... ἤ... ἤ... Ὑπάρχει μιά ἔκδοση καί συγγραφή τοῦ Νεστλέ. Εἶναι μικρό εὐαγγέλιο, τόσο δά, καί εἶναι κριτική ἔκδοση. Αὐτός ὁ ἄνθρωπος πῆρε ὅλους τούς Κώδικες, κι ἔβγαλε ἕνα κείμενο σύμφωνα μέ τήν πιθανότερη ἄποψη, τήν πιό σωστή. Ἔτσι μποροῦμε νά καταφεύγουμε πάντα ἐκεῖ, ὅταν θέλουμε νά κάνουμε μιά σωστή μελέτη. Ἔχουμε μπροστά μας ἕνα κείμενο, πού ἀπό κάτω σέ ὑποσημειώσεις, γράφει ἀπό ποῦ εἶναι παρμένο τό κάθε σημεῖο, ἀπό ποιόν Κώδικα. Ἄν καί εἶναι πολύ μικρό βιβλιαράκι, εἶναι πάρα πολύ χρήσιμο καί φθηνό. Ὑπάρχει στή Βιβλική Ἑταιρεία. Τριάντα δραχμές τό εἶχα πάρει κάποτε, εἴκοσι, δέν θυμᾶμαι, ἄντε νά ἔχει ἑκατό τώρα. Εἶναι πολύ χρήσιμο γιά ἕναν πού θέλει νά κάνει μιά καλή μελέτη.
Στήν Παλαιά Διαθήκη ἐπίσημη μετάφραση εἶναι τῶν Ἑβδομήκοντα∙ ὡστόσο εἶναι χρήσιμη καί ἡ σύγχρονη μετάφραση ἀπό τό Ἑβραϊκό τῆς Βιβλικῆς Ἑταιρείας. Ἕνας πού κάνει μελέτη, ὅπως γιά παράδειγμα, ὁ πατήρ Ἰωήλ Γιαννακόπουλος, πού ἑρμηνεύει τούς Ψαλμούς, ἤ ὁ ἴδιος ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης ἤ ἄλλοι Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας, ὁ μέγας Ἀθανάσιος, πού ἔχει ἑρμηνεύσει τούς Ψαλμούς, ὁ Ὡριγένης, πού ἐπίσης ἔχει ἑρμηνεύσει τούς Ψαλμούς, ὁ Ζηγαβινός καί ὅποιος ἄλλος ἔχει ἀσχοληθεῖ μέ τήν ἑρμηνεία τῶν Ψαλμῶν, ἤ γενικά τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, ἀναφέρονται πολλές φορές στό Ἑβραϊκό κείμενο. Δέν ἀγνοοῦν τούς Ἑβδομήκοντα, ἀλλά ἀναφέρονται στό Ἑβραϊκό, τό ἔχουν ὑπόψη· γιατί ὑπάρχουν σημεῖα, πού μποροῦν νά τά ἀποδώσουν καλύτερα ἀπ’ ὅ,τι ἡ μετάφραση τῶν Ἑβδομήκοντα. Ἄν θέλετε, μπορεῖτε νά προμηθευθεῖτε λοιπόν μία μετάφραση τέτοια.
Καί τώρα, πάνω στό θέμα πού ἀναφέραμε, ὁ πατήρ Ἰωήλ Γιαννακόπουλος, ἀπό τή μετάφραση τοῦ Ἑβραϊκοῦ, λέει τό ἑξῆς: Τό ρῆμα δράττομαι δέν εἶναι ἀκριβῶς αὐτό πού βάζουν οἱ Ἑβδομήκοντα, ἀλλά εἶναι τό ρῆμα νασσεκου-βάρ. Βάρ θά πεῖ υἱός. Θυμόσαστε ἀπό τήν Καινή Διαθήκη τό Βαρ-ιωνᾶ, παιδί τοῦ Ἰωνᾶ; Νασσεκου-βάρ θά πεῖ προσκυνήσατε τόν υἱόν. Μά αὐτό εἶναι καταπληκτικό! Εἶναι γνωστό ὅτι ἡ προσκύνηση γίνεται μόνο στόν Πατέρα. Οὔτε οἱ ἄγγελοι προσκυνοῦνται οὔτε οἱ ἄνθρωποι προσκυνοῦνται· ἡ προσκύνηση ἀνήκει μόνο στόν Θεό. Καί ὅταν ὁ Πατήρ λέει Προσκυνήσατε τόν Υἱόν, ἤ ἄν θέλετε ὁ Δαβίδ τό λέει αὐτό ἐν Πνεύματι Ἁγίῳ, τότε ὁ Υἱός εἶναι Θεός, γιατί μόνος ὁ Θεός προσκυνᾶται. Δέν ἔχουμε τήν τιμητική προσκύνηση· ἔχουμε τή λατρευτική προσκύνηση. Εἶναι καταπληκτικό! Αὐτό τό μεταφράζει ὁ πατήρ Ἰωήλ Γιαννακόπουλος.
Ἡ μετάφραση τῶν Ἑβδομήκοντα ἔχει κάτι ἀκόμη ὡραιότερο –ἄν τό ἀγοράσετε τό βιβλίο, θά τό δεῖτε μέσα ἐκεῖ: «Φιλεῖτε τὸν Υἱόν», δηλαδή ἀγαπᾶτε τόν Υἱό. Εἶναι ὡραιότατο. Ἀγαπητοί μου, πρέπει νά ἀγαπᾶμε τόν Υἱό, τόν Ἰησοῦ Χριστό. Καί ὀφείλουμε νά Τόν ἀγαπᾶμε, γιατί Ἐκεῖνος πρῶτος μᾶς ἀγάπησε, κι ἔδωσε τά πάντα, κι αὐτήν τήν ἀνθρώπινη ζωή Του ἔδωσε, γιατί μᾶς ἀγάπησε. Τί ὡραῖα λοιπόν αὐτά! Προσκυνεῖτε τόν Υἱόν, φιλεῖτε τόν Υἱόν! Ὑπέροχα!... Πραγματικά ὑπέροχα!
Καί συνεχίζουμε: «μήποτε ὀργισθῇ Κύριος καὶ ἀπολεῖσθε ἐξ ὁδοῦ δικαίας».
Αὐτή ἡ ὁδός ἡ δικαία εἶναι ὁ Χριστός. «Ἐγώ εἰμι ἡ ὁδὸς» δέν εἶπε ὁ Χριστός; Κατά συνέπεια εἶναι ἡ ἀληθινή ὁδός, ἡ δικαία ὁδός. Μήπως ἀπολεῖσθε ἐκ τῆς ὁδοῦ τῆς δικαίας, μήπως πλανηθεῖτε· γιατί ἄν εἴσαστε στόν Υἱό, δέν ἔχετε πλάνη· ἄν βγεῖτε ἀπό τόν Υἱό, θά ἔχετε πλάνη. Νά τό ξέρετε: ὅποιος εἶναι ἔξω ἀπό τόν Ἰησοῦ Χριστό, εἶναι σέ πλάνη, πλανᾶται!
Καί πιό κάτω λέει: «ὅταν ἐκκαυθῇ ἐν τάχει ὁ θυμὸς αὐτοῦ»· ὅταν θά ἀνάψει γρήγορα ὁ θυμός Του σάν καμίνι. Ὅλα αὐτά θά γίνουν... ὅταν ἐκκαυθῇ... Προσέξτε τώρα ἕνα πολύ ἰσχυρό ρῆμα. Προηγουμένως εἴχαμε «ἐκγελάσεται», «ἐκμυκτηριεῖ», «ἐν θυμῷ αὐτοῦ ταράξει», «ὀργισθῇ»· τώρα ἔχουμε «ἐκκαυθῇ»! Ξέρετε τί θά πεῖ ἐκκαίω; Γιά παράδειγμα, ἄν ἔχουμε μιά ράβδο σιδερένια, καί μᾶς χτυπάει κάποιος, πονᾶμε∙ ἄν τή βάλουμε ὅμως στόν κλίβανο καί τήν κάνουμε πύρινη, πῶς θά μᾶς χτυποῦσε; Ἐδῶ τώρα ἔχουμε ὄχι ἁπλῶς θυμό, ὄχι τονισμό τοῦ θυμοῦ, πού εἶναι ἡ ὀργή, ἀλλά καμμένη ὀργή, καμμένο θυμό! Δηλαδή ὁ θυμός ἔχει πάρει φωτιά, ἔχει πυρώσει, εἶναι πυρωμένος θυμός! Φοβερό πράγμα!
Ἐδῶ, ἀγαπητοί μου, λέει «ἐν τάχει» καί εἶναι ἡ ἡμέρα τῆς Κρίσεως. Θά ἔρθει ἡ Κρίση, καί τότε θά προχωρήσει ὁ Θεός στήν τιμωρία τῶν ἁμαρτωλῶν. Προσέξτε λοιπόν μή πλανηθεῖτε. Αὐτή εἶναι ἡ ἔννοια τῶν λέξεων. Μή πλανηθεῖτε, μήν ἀπομακρυνθεῖτε ἀπό τόν Ἰησοῦ Χριστό· ἀγαπᾶτε Τον, προσκυνᾶτε Τον. Μή φύγετε ἀπό τόν Ἰησοῦ Χριστό καί πλανηθεῖτε, γιατί γρήγορα θά δώσετε λόγο στήν Κρίση τοῦ Θεοῦ, πού θά εἶναι γεμάτη ἀπό πύρινο θυμό, πού εἶναι ἡ Κόλαση.
Καί τελειώνει μέ τό ἑξῆς θαυμάσιο: «Μακάριοι πάντες οἱ πεποιθότες ἐπ’ αὐτῷ», δηλαδή ἐπί τῷ Υἱῷ εἰδικά. Γενικά εἶναι ἐπί τῷ Θεῷ · ἀλλά ἐπειδή ἐδῶ μιλάει γιά τόν Χριστό, τότε θά δεχθοῦμε ὅτι τό «ἐπ’ αὐτῷ» εἶναι ἐπί τῷ Χριστῷ. Εὐτυχισμένοι ἐκεῖνοι πού ἔχουν τήν πεποίθησή τους, δηλαδή τήν πίστη τους, στόν Ἰησοῦ Χριστό.
Ναί, ἀγαπητοί∙ εὐτυχισμένοι ἐκεῖνοι πού θά ἔχουν τήν πίστη τους στόν Ἰησοῦ Χριστό, καί δυστυχισμένοι ἐκεῖνοι πού ἔχασαν τήν πίστη τους σ’ Αὐτόν. Προσέξτε μή χάσουμε τήν πίστη μας!
Χρησιμοποιεῖ τό ρῆμα χάνω, ἐπειδή τό ἴδιο ρῆμα χρησιμοποιοῦμε καί γιά τά λεφτά μας. Ὅπως χάνονται τά χρήματα, μᾶς πέφτουν στόν δρόμο ἤ μᾶς τά κλέβουν, ἔτσι χάνεται καί ἡ πίστη. Αὐτό σημαίνει ὅτι μᾶς τήν κλέβει ὁ Διάβολος, μέ τά ἔντυπα τῶν ἀθέων καί τίς συζητήσεις τῶν ἀθέων, πού ἡ ἐποχή μας εἶναι γεμάτη. Ἄς κρατήσουμε λοιπόν πολύ προσεκτικά τήν πίστη μας στόν Ἰησοῦ Χριστό, καί αὐτό σημαίνει ὅτι πρέπει νά τήν αὐξάνουμε. Ἡ καλύτερη διατήρηση εἶναι ἡ αὔξηση. Ἄν λοιπόν αὐξήσουμε τήν πίστη μας, καί τήν αὐξάνουμε συνέχεια, τότε τή διατηροῦμε.
Αὐτά, ἀγαπητοί μου, γι’ ἀπόψε. Τί λέτε; δέν εἶναι θαυμάσιος αὐτός ὁ Ψαλμός;
Ναί, θαυμάσιος! Θαυμάσιος!...

Δευτέρα, 24-10-1977
Τέλος δέυτερης ομιλίας.
(συνεχίζεται)


Απόσπασμα από το βιβλίο ‘’ΕΠΙΛΟΓΗ ΨΑΛΜΩΝ’’ Τόμος ά.
Της Ιεράς Μόνης Κομνηνείου, Κοιμήσεως θεοτόκου και Αγίου Δημητρίου.
Το βιβλίο περιέχει  απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του μακαριστού Γέροντα Π. Αθανασίου Μυτιληναίου.
Η ανάρτηση γίνεται με την ευλογία της Ιεράς Μονής.