Ὁ γερο-ἐπίσκοπος Γρηγόριος ἀνεβάζει τό Βασίλειο στό θρόνο τῆς Καισάρειας. (Μέρος Α') Ὁ πληγωμένος Ἀετός. Γρηγόριος ὁ Θεολόγος

Μέ τόν Οὐάλη (364-378) αὐτοκράτορα τό ἀνατολικό ρωμαϊκό κράτος προσπαθοῦσε μάταια νά ἰσορροπήσει. Ἐχθροί ἀπό τήν Ἀνατολή, Πέρσες καί Ἀρμένιοι. Ἐχθροί ἀπό τά βόρεια σύνορα, Γότθοι, Οὖνοι καί Ἀλαμανοί.
Περνούσανε τό Δούναβη καί ἀπειλοῦσαν τήν Ἰλλυρία, τή Θράκη καί τή Μακεδονία.  Καί σά νά μήν ἀρκούσανε αὐτά, ἦρθε καί ὁ Προκόπιος, ἕνας συγγενής τοῦ αὐτοκράτορα Ἰουλιανοῦ (361-363) στή Γαλλία. Ἐπαναστάτησε, ἀνακηρύχτηκε στήν Κωνσταντινούπολη αὐτοκράτορας καί ἀγωνίστηκε νά ἐκτοπίση τόν Οὐάλη, ὁ ὁποῖος τελικά τά κατάφερε.  Νίκησε τόν Προκόπιο καί τούς Γότθους συμμάχους του καί σιγουρεύτηκε στό θρόνο.
Ἀλλά καί τό ἐσωτερικό μέτωπο ἤτανε ἀνάστατο.
Οἱ αἱρετικοί ἀρειανοί προσεταιρίστηκαν τόν Οὐάλη καί αὐτός, ἀκούγοντας τίς εἰσηγήσεις τους, στράφηκε κατά τῶν ὀρθοδόξων. Οἱ χριστιανοί διαιρέθηκαν πάλι, ἐνῶ μέ τόν Ἰοβιανό (363-364) τά πνεύματα εἶχαν ἡσυχάσει.
Οἱ ἀρειανοί ἀποθηριώθηκαν.  Εἴχανε τίς πλάτες τῆς ἐξουσίας καί μέ αὐτήν κυρίεψανν ὅλα τά ἐκκλησιαστικά κέντρα.  Πολλοί ἀξιωματοῦχοι, γιά ν’ ἀρέσουνε στόν Οὐάλη, καταδιώκανε καί τιμωρούσανε τούς ὀρθοδόξους μέ ζῆλο μεγαλύτερο ἀπό αὐτόν, πού ἔδειχναν στή μάχη γιά τούς ἐχθρούς τοῦ κράτους.
Ἰδιαίτερα μέχρι τό 370 ἡ κατάσταση τῶν ὀρθοδόξων στό ἀνατολικό κράτος ἤτανε ἀφόρητη. Ἐξορίες, δημεύσεις περιουσιῶν, καταπιέσεις, παντός εἴδους διωγμοί.
Ἀκόμα καί φόνοι ἱερέων γίνανε. Γι’ αὐτό καί οἱ πολλοί ὑποκύψανε. Ὅσοι ὀρθόδοξοι ἐπίσκοποι ἀντιστάθηκαν, ἐξορίζονταν κι ἐξουδετερώθηκαν. Ἔμεναν ἐλάχιστες νησίδες. Κυρίως ἡ Μητρόπολη Καισαρείας μέ λίγες ἀπό τίς ἐπισκοπές της.  Φυσικά σ’ αὐτές καί ἡ Ναζιανζός.
Στήν Καισάρεια μητροπολίτης ὁ ὀρθόδοξος Εὐσέβιος.  Μιλήσαμε ἤδη γι’ αὐτόν.  Τόν Ἰούνιο τοῦ 370 κοιμήθηκε. Ὁ Βασίλειος τοῦ ἔκλεισε τά μάτια. Οἱ ἀρειανοί ἔστρεψαν  τά δικά τους μάτια στήν Καισάρεια. Εὐκαιρία νά τήν κερδίσουνε.  Νά κάνουνε δικό τους μητροπολίτη.  Νά καταλάβουνε τήν ἀκρόπολη τῆς Ὀρθοδοξίας.  Κάνανε, λοιπόν, ὅ,τι μποροῦσαν.  Ἀναστάτωσαν τό πᾶν.  Βάλανε τούς κρατικούς παράγοντες ν’  ἀπειλοῦν καί νά ἐκβιάζουν τούς ἐπισκόπους γιά νά ψηφίσουν ἀρειανόφρονα ὑποψήφιο.
Ὁ Βασίλειος ζουσε στό κέντρο τοῦ λυσσαλέου ἀγώνα κι ἔβλεπε καθαρά τό κακό πού ἐρχόταν. Ἡ Καισάρεια χανότανε γιά τούς ὀρθοδόξους. Ἔτσι ἀποφάσισε νά ζητήσει νά γίνει μητροπολίτης ὁ ἴδιος.  Χρειαζόταν ὅμως βοήθεια.
Πολύ περισσότερο πού συνέβη τότε -Ἰούλιο, Αὐγουστο- νά περάσει μιάν ἀρρώστια.  Φυσικά ὁ πρῶτος πού σκέφτηκε ἦταν ὁ Γρηγόριος.  Τοῦ ’γραψε ἕνα γράμμα καί τόν καλοῦσε στή Καισάρεια.  Κι ἐπειδή γνώριζε καλά τό χαρακτήρα τοῦ Γρηγορίου, δέν τοῦ ’λεγε ὅλη τήν ἀλήθεια, ὅτι τόν θέλει γιά τόν προεκλογικό ἀγώνα.
Τοῦ ’λεγε πώς εἶν’ ἑτοιμοθάνατος. Ὁ Γρηγόριος τό κατάλαβε κι οὔτε ν’ ἀκούσει γιά τέτοια πράγματα, τέτοιους ἀγῶνες.  Τόσο πού ἄρχισε νά κατηγορεῖ τό Βασίλειο, ὅτι, ἐνῶ εἶναι τόσο σπουδαῖος, δέ δείχνει τώρα σύνεση.
Στή Ναζιανζό ἔφταναν γρήγορα οἱ πληροφορίες ἀπό τήν Καισάρεια. Γιά μιά στιγμή ὁ Γρηγόριος συγκινήθηκε ἀπό τό γράμμα τοῦ Βασιλείου.  Κι ἄς μήν πίστευε ὅτι ὁ φίλος του ἦταν ἑτοιμοθάνατος, ὅτι τάχα ἔπρεπε νά πάει νά τοῦ κλείσει τά μάτια καί νά ἐκφωνήσει τόν ἐπικήδειο, ὅπως τοῦ ’γραφε ὁ Βασίλειος.
 Σκέφτηκε λοιπόν, νά κινήσει γιά τήν Καισάρεια. Ἀλλά ἔτυχε νά περάσουν ἀπό τή Ναζιανζό ἀρειανόφρονες ἐπίσκοποι, πού πήγαιναν κι αὐτοί στήν Καισάρεια γιά τήν ἐκλογή.  Τούς εἶδε ξαναμμένους κι ἀγριεμένους.
Τό πνεῦμα τους καί τό φέρσιμό τους δέν ἦταν ἐπισκόπων. Αὐτό τρόμαξε τό Γρηγόριο.  Τί συζητήσεις, τί διαβουλεύσεις, νά κάνει μ’ αὐτούς ἐκεῖ πέρα ὁ ἄπραγος Γρηγόριος; Πῶς νά μπεῖ σέ μάντρα προβατόσχημων λύκων; Ἀσυναίσθητα ὀπισθοχώρησε. Κι ἔγραφε στό Βασίλειο:
-Μά ταιριάζει σέ μᾶς, ἀδελφέ μου Βασίλειε; Ταιριάζει σέ μᾶς νά μπαίνουμε σέ τέτοιους ἀγῶνες; Αὐτά εἶναι γιά τούς δημαγωγούς, ἐκείνους πού ξέρουν νά καλοπιάνουν τό λαό!  Ξέχασες τίς ὑποσχέσεις μας; Δέν ὀρκιστήκαμε νά μονάσουμε; Δέν κατάλαβες ὅτι εἴμαστε ἄλλοι ἄνθρωποι;  Τί πᾶς νά κάνεις τώρα; Πάντως ἐγώ, Βασίλειε, σοῦ λέω καθαρά: παράτα τα ὅλα καί φύγε.  Μακριά ἀπό τίς φασαρίες καί τίς δολοπλοκίες! 
Τά λόγια τοῦτα χτυπήσανε θλιβερά στήν καρδιά τοῦ Βασιλείου. Ἤτανε ὅμως πολύ ἀποφασισμένος.  Πίστευε πώς ἦταν θέλημα Θεοῦ νά γίνει μητροπολίτης Καισαρείας κι εὐτυχῶς δέν ὑποχώρησε. Ὁ Γρηγόριος, κυριαρχημένος ἀπό τήν ἱερή ἀγάπη τοῦ ἡσυχαστικοῦ βίου, δέν ὑπολόγισε τή σημασία τῆς ἐκλογῆς.
Χρειάστηκε νά ἐπέμβει ὁ γερο -ἐπίσκοπος πατέρας του. Ἤτανε ἄρρωστος, ὁ δυστυχής, τούς μῆνες τοῦ καλοκαιριοῦ τοῦ 370.

Ὁ πληγωμένος Ἀετός (Γρηγόριος ὁ Θεολόγος)

(ἀφηγηματικὴ Βιογραφία)

  σελ.90-96

Στυλιανοῦ Γ. Παπαδοπούλου Καθηγητή Πανεπιστημίου

Ἔκδοση Δ΄

Ἀποστολική διακονία

Ἀναβάσεις

 26 Νοεμβρίου 2013

Διαβάστε τά ὑπόλοιπα πατώντας  Ὁ πληγωμένος Ἀετός - Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος