Ἀπογραφή: Ἔσκασε ἡ βόμβα τῆς δημογραφικῆς κατάρρευσης

Πρίν ἀπό λίγες ἡμέρες δημοσιεύτηκαν ἀπό τήν ΕΛΣΤΑΤ τά προσωρινά ἀποτελέσματα ἀπό τήν ἀπογραφή πληθυσμοῦ, πού ἔγινε τό 2021. Σύμφωνα μέ αὐτά, στή δεκαετία 2011-2021 ὁ μόνιμος πληθυσμός τῆς Ἑλλάδας μειώθηκε κατά 3,5% ἤ σέ ἀπόλυτους ἀριθμούς κατά 383 χιλιάδες, φθάνοντας τά 10,4 ἑκατομμύρια. Τά παραπάνω ἀποτελέσματα δέν συνιστοῦν ἔκπληξη. Στήν πραγματικότητα ἐπικυρώνουν τήν εἰκόνα πού προκύπτει ἀπό τά στοιχεῖα γεννήσεων-θανάτων πού δημοσιεύει ἡ ΕΛΣΤΑΤ κάθε χρόνο.

Σέ ὁλόκληρη τή δεκαετία πού πέρασε, τό ἰσοζύγιο γεννήσεων-θανάτων ἦταν ἀρνητικό. Ὅσον ἀφορᾶ, δέ, στόν γηγενῆ... ἑλληνικό πληθυσμό, ἡ πραγματικότητα εἶναι ἀκόμη χειρότερη.

Συγκεκριμένα, ἄν ἀπό τά στοιχεῖα γεννήσεων καί θανάτων ἀφαιρέσουμε τή συνεισφορά τῶν ἀλλοδαπῶν, τότε ἡ φυσική μείωση τοῦ ἑλληνικοῦ πληθυσμοῦ στή δεκαετία ὑπερβαίνει τίς 400 χιλιάδες. Παράλληλα, ἄν συνεκτιμήσουμε ὅτι στό διάστημα αὐτό μετανάστευσαν στό ἐξωτερικό περισσότεροι ἀπό 400 χιλιάδες Ἕλληνες, μιλᾶμε γιά μιά πραγματική μείωση τῶν Ἑλλήνων κατά 800 χιλιάδες περίπου.

Ἐνδιαφέροντα συμπεράσματα προκύπτουν ἀπό τά ἀποτελέσματα τῆς ἀπογραφῆς καί σέ ἐπίπεδο περιφερειῶν. Τό πρῶτο πού ἔχει νά παρατηρήσει κανείς εἶναι ἡ δραματική μείωση πληθυσμοῦ στό σύνολο τῶν περιφερειῶν τοῦ ἠπειρωτικοῦ κορμοῦ. Ἀναφέρουμε ἐνδεικτικά:

Στήν εὐαίσθητη περιφέρεια τῆς Ἀνατολικῆς Μακεδονίας-Θράκης ἡ μείωση πληθυσμοῦ ἔφτασε τό -7,6%, μέ τόν νομό Δράμας νά παρουσιάζει τή μεγαλύτερη μείωση κατά 11,9%. Ὅσον ἀφορᾶ στή Θράκη, ὁ χριστιανικός (κατά μεγάλη πλειονότητα) Ἕβρος παρουσίασε σημαντική μείωση πληθυσμοῦ κατά -9,5%. Ἀντίστοιχα, στόν νομό Ξάνθης, ὁ ὁποῖος ἔχει μεικτό, χριστιανικό καί μουσουλμανικό πληθυσμό, τό ποσοστό μείωσης ἦταν σημαντικά μικρότερο (-2,7%).

Ἡ Δυτική Μακεδονία παρουσίασε ἀπό ὅλες τίς περιφέρειες τῆς χώρας τή μεγαλύτερη μείωση πληθυσμοῦ, ἡ ὁποία ἔφτασε σέ διψήφιο ποσοστό, στό -10,1%. Στή Φλώρινα μάλιστα ἡ μείωση ἔφτασε τό 12,2%, ἐνῶ στά Γρεβενά σημειώθηκε ἡ μεγαλύτερη μείωση στήν Ἑλλάδα μέ ποσοστό -16,1%! Τέτοιες δραματικές μειώσεις πληθυσμοῦ δέν εἶναι βεβαίως συνηθισμένες, οὔτε συγκυριακές. Συνιστοῦν τήν ἀπαρχή μιᾶς ἐπιταχυνόμενης δημογραφικῆς κατάρρευσης ὁλόκληρων περιφερειῶν, οἱ ὁποῖες ἔχουν ἀποψιλωθεῖ ἀπό τόν νεανικό τους πληθυσμό, μετά ἀπό δεκαετίες παραμέλησης καί οἰκονομικοῦ μαρασμοῦ.

Τό βάθος τῆς κατάρρευσης

Εἶναι λοιπόν πραγματικά ἀπορίας ἄξιο το πώς στή Δυτική Μακεδονία ἡ κυβέρνηση ὑλοποίησε τόν προγραμματισμό γιά τήν παύση λειτουργίας τῶν μεγάλων λιγνιτικῶν μονάδων τῆς ΔΕΗ, χωρίς προηγουμένως νά ἔχει δημιουργήσει οὔτε τίς ἀπαραίτητες ἐνεργειακές ἐφεδρεῖες, ἀλλά οὔτε καί τίς ἐναλλακτικές οἰκονομικές δραστηριότητες πού θά ἔδιναν ἀπασχόληση στούς κατοίκους τῆς περιοχῆς. Τό γεγονός αὐτό ἴσως ἀπό μόνο του καταδεικνύει ὅτι τό πολιτικό προσωπικό τῆς χώρας δέν ἔχει κατανοήσει τό μέγεθος τοῦ δημογραφικοῦ προβλήματος ἤ ὅτι δέν ἐνδιαφέρεται γιά τό δημογραφικό ὅσο θά ἔπρεπε.

Σημαντική ἦταν ἡ μείωση πληθυσμοῦ καί στίς ὑπόλοιπες περιφέρειες τῆς ἠπειρωτικῆς Ἑλλάδας, μέ ποσοστά πού κυμάνθηκαν ἀπό -5,1% στήν Ἤπειρο ἕως -7,7% στήν Στερεά Ἑλλάδα, ἐξαιρουμένης τῆς Ἀττικῆς. Ἐντύπωση προκαλοῦν οἱ μεγάλες μειώσεις πληθυσμοῦ πού παρουσιάζουν συγκεκριμένοι νομοί, ὅπως ὁ νομός Φθιώτιδας (-12,9%) καί ὁ νομός Βοιωτίας (-10%). Μεγαλύτερη τοῦ μέσου ὅρου τῆς χώρας ἦταν καί ἡ μείωση πληθυσμοῦ στήν Κεντρική Μακεδονία (-4,8%), ὅπου μέ ἐξαίρεση τόν νομό Θεσσαλονίκης, οἱ παραμεθόριοι νομοί καταρρέουν δημογραφικά: Κιλκίς -12,2%, Σερρῶν -14,3%, Πέλλας -9,6%.

Ἀπό τήν παραπάνω εἰκόνα φαίνεται νά διαφοροποιοῦνται κάπως οἱ νησιωτικές περιοχές μέ δεσπόζουσα λόγῳ μεγέθους τήν Κρήτη, ἡ ὁποία παρουσιάζει μικρή σχετικά μείωση πληθυσμοῦ, κατά -0,9%. Στά Ἰόνια νησιά ἡ μείωση πληθυσμοῦ εἶναι στόν μέσο ὅρο τῆς χώρας (-3,4%), ἐνῶ στό Βόρειο Αἰγαῖο ἡ μείωση ἦταν κάπως μικρότερη, στό -2,6%. Ἔκπληξη ἀποτελεῖ ἡ αὔξηση πληθυσμοῦ στό Νότιο Αἰγαῖο (Κυκλάδες) κατά +5%, ἡ ὁποία ὅμως θά πρέπει νά ἀποδοθεῖ στή μετακίνηση πληθυσμῶν ἀλβανικῆς κυρίως καταγωγῆς τά τελευταῖα χρόνια στήν περιοχή.

Μικρή ἦταν σχετικά ἡ μείωση πληθυσμοῦ καί στήν Ἀττική (-0,9%), στήν ὁποία κατά κύριο λόγο συγκεντρώνονται πολλοί ἀλλοδαποί. Παρόμοια ἀναφορά μπορεῖ νά γίνει καί γιά τόν νομό Θεσσαλονίκης, ὁ ὁποῖος ἐμφάνισε μείωση πληθυσμοῦ -1,7%.

Τά πρῶτα συμπεράσματα ἀπό τήν ἀπογραφή

Σχετικά μέ τά ἀποτελέσματα τῆς ἀπογραφῆς θά πρέπει νά ἐπισημάνουμε ὅτι ἔχουν ἐκφραστεῖ ἀρκετές ἐπιφυλάξεις, δεδομένου ὅτι γιά πρώτη φορά ἀρκετοί ἀρνήθηκαν νά συμμετάσχουν στή διαδικασία (ἀρνητές ἀπογραφῆς... ).... Ἐπί πλέον ὑπῆρξαν ἀλλαγές στή μεθοδολογία, οἱ ὁποῖες δυσχεραίνουν τή σύγκριση μέ παλαιότερες ἀπογραφές, ὅπως λ.χ. ὅτι ἡ ἀπογραφή μποροῦσε νά διεξαχθεῖ καί ἠλεκτρονικά, ὅτι διήρκησε γιά τέσσερις μῆνες κ.λπ. Ἐπίσης σέ ἀρκετές περιπτώσεις δέν κατέστη δυνατόν νά καταγραφοῦν οἱ ἀλλοδαποί, ὁ ἀριθμός τῶν ὁποίων πρέπει γενικά νά θεωρεῖται ὑποεκτιμημένος.

Ὅποιες πάντως κι ἄν εἶναι οἱ διορθώσεις πού θά ἀπαιτηθοῦν, ἡ γενική εἰκόνα εἶναι ξεκάθαρη καί οἱ παρατηρούμενες τάσεις δέν ἀναμένεται νά ἀνατραποῦν. Τά ἁδρά συμπεράσματα πού προκύπτουν ἀπό τήν ἀπογραφή εἶναι τά ἑξῆς:

• Ἡ ἀναμενόμενη μείωση τοῦ ἑλληνικοῦ πληθυσμοῦ κατά τή δεκαετία πού πέρασε εἶναι μεγαλύτερη ἀπό ὅσο φαίνεται ἀπό τό τελικό ἀποτέλεσμα τῆς ἀπογραφῆς. Ἡ συνολική εἰκόνα ἀμβλύνεται ἀπό τήν εἴσοδο στή χώρα ἑκατοντάδων χιλιάδων ἀλλοδαπῶν, οἱ ὁποῖοι ἀντικαθιστοῦν στήν πράξη τόν συρρικνούμενο ἑλληνικό πληθυσμό.
• Ἡ μεγάλη μείωση τοῦ γηγενοῦς ἑλληνικοῦ πληθυσμοῦ δέν εἶναι οὔτε συγκυριακή, οὔτε προσωρινή. Εἶναι τό ἀποτέλεσμα τῆς χρόνιας ὑπογεννητικότητας καί τῆς συνακόλουθης βαθιᾶς γήρανσής του. Ἡ μείωση τοῦ ἑλληνικοῦ πληθυσμοῦ θά συνεχιστεῖ, ἐφ' ὅσον ἡ γεννητικότητα τοῦ δέν αὐξηθεῖ σημαντικά.
• Ἡ ὕπαιθρος τῆς ἠπειρωτικῆς χώρας τελεῖ ὑπό δημογραφική κατάρρευση μετά ἀπό δεκαετίες μαρασμοῦ καί φυγῆς τῶν νέων ἀνθρώπων, ὡς ἀποτέλεσμα τῆς ἀπουσίας ὁποιουδήποτε ἀναπτυξιακοῦ σχεδιασμοῦ.
• Κατά περιοχές τά ποσοστά μείωσης τοῦ πληθυσμοῦ ἀντιστοιχοῦν σέ ἀπώλειες μεγαλύτερες ἀπό ἐκεῖνες ἑνός πολέμου.

Πρόκειται γιά περιοχές δημογραφικά ἐξαντλημένες, στίς ὁποῖες ἡ μείωση πληθυσμοῦ ἀναμένεται ἀκόμη καί νά ἐπιταχυνθεῖ λόγῳ τῆς γήρανσης τοῦ πληθυσμοῦ. Οἱ περιοχές αὐτές οὐσιαστικά κλείνουν τόν βιολογικό τους κύκλο, ὁδεύοντας πρός μιά ἐν πολλοῖς ἀκατοίκητη ὕπαιθρο. Οἱ περισσότεροι ἀπό τούς παραμεθόριους νομούς βρίσκονται στήν παραπάνω κατάσταση.

• Σέ εὐαίσθητες περιοχές τῆς χώρας (Θράκη, μικρά νησιά τοῦ Αἰγαίου) συντελοῦνται πληθυσμιακές μεταβολές οἱ ὁποῖες χρειάζονται προσοχή, διότι στό μέλλον μποροῦν νά ἀποτελέσουν τό ἐφαλτήριο γιά σημαντικές πολιτικές ἐξελίξεις.

Ἀπογραφή: Κανένας ἐφησυχασμός

Ἡ δραματική μείωση τοῦ ἑλληνικοῦ πληθυσμοῦ πού καταγράφει ἡ ἀπογραφή δέν ἀφήνει κανένα περιθώριο ἐφησυχασμοῦ. Ἀντιθέτως, καλεῖ μέ δραματικό τρόπο τίς πολιτικές ἡγεσίες τῆς χώρας νά συνεργαστοῦν γιά τήν κατεπείγουσα κατάρτιση μιᾶς ἐθνικῆς δημογραφικῆς πολιτικῆς, τήν ὁποία ὅλα τά κόμματα θά πρέπει νά ἐφαρμόσουν πιστά καί σέ βάθος χρόνου.

Λύσεις ὑπάρχουν σέ ὅλα τά προβλήματα, ἀκόμη καί στά δυσκολότερα. Αὐτό πού ἀπαιτεῖται πρωτίστως εἶναι ἡ βούληση καί ἡ εἰλικρινής δέσμευση γιά τή λύση τους. Τό δημογραφικό δέν εἶναι ἁπλῶς "ἕνα πρόβλημα". Εἶναι τό βαρύ σύμπτωμα τῆς ἀσθένειας πού συνθέτουν ὅλα τά προβλήματα τῆς χώρας μαζί.

Ἡ Ἑλλάδα γιά νά ζήσει χρειάζεται πάνω ἀπό ὅλα Ἕλληνες. Ἕλληνες πού πρέπει νά γεννηθοῦν καί Ἕλληνες τοῦ ἐξωτερικοῦ πού πρέπει νά ἐπιστρέψουν. Γιά νά γίνει αὐτό, ἡ χώρα πρέπει νά ἀναγεννηθεῖ σέ ὅλα τά ἐπίπεδα. Νά γίνει μιά χώρα σύγχρονη, δημοκρατική, ἀξιοκρατική, οἰκονομικά καί τεχνολογικά ἀναπτυγμένη, μέ μιά νέα ἱστορική αὐτοπεποίθηση καί ἕνα νέο ὅραμα γιά τόν 21ο αἰῶνα. Αὐτή εἶναι κατά βάθος ἡ πρόκληση τοῦ δημογραφικοῦ: ὅτι γιά νά σώσουμε τά παιδιά μας, καλούμαστε νά κάνουμε μιά ἐσωτερική ἐπανάσταση.

slpress

πηγή:  orthodoxia-ellhnismos.gr