Διὰ τὴν σοφίαν τοῦ κόσμου

Ἡ σοφία τοῦ κόσμου, δηλαδὴ ἡ γνώση τῶν πραγμάτων τοῦ κόσμου, δηλαδὴ ἡ γνώση τῶν ὄντων, δὲν ἔχει τίποτα κοινὸ μὲ τὴν Σοφία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.

Ἡ σοφία τοῦ κόσμου, δηλαδὴ ἡ γνώση τῶν ὄντων, δὲν εἶναι κάτι καινούργιο. Ξεκινᾶ ἀπὸ τὴν ἀρχαιότητα. Ἡ σοφία π.χ. τοῦ Πλωτίνου καὶ τῶν ἀρχαίων φιλοσόφων, ἀναφέρεται στὰ πράγματα τοῦ κόσμου, τὰ ὄντα. Καὶ σὲ αὐτὴ τὴ σοφία βασίστηκαν οἱ ὀρθολογιστές, μὴ δεχόμενοι τὴν ἀποκάλυψη τοῦ Θεοῦ.

Πάλι ἦρθε στὸ προσκήνιο μὲ τὴν «σοφία» καὶ «γνώση» τοῦ Βαρλαάμ.

Τότε κατακεραυνώθηκε ἀπὸ τὸν Ἅγιο Γρηγόριο τὸν Παλαμᾶ, ποὺ ἔγραψε ὅτι ἡ «σοφία» αὐτὴ τοῦ κόσμου εἶναι βλάσφημη, γιατί δὲν δεχόταν τὴν τήρηση τῶν Ἐντολῶν, οὔτε τὴ θεωρία τῶν Ἁγίων Ἡσυχαστῶν.

Ἀργότερα ἐμφανίστηκε πάλι μὲ τὸν Εὐρωπαϊκὸ Διαφωτισμό, προεπαναστατικά.

Τότε κατακεραυνώθηκε ξανὰ ἀπὸ τοὺς Ἁγίους Κολλυβάδες Πατέρες. «Ἄνευ θεοσεβείας, μισητὴ καὶ ἀπόβλητος ἡ γνῶσις», γράφει ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Πάριος1.

Ἡ σοφία τοῦ κόσμου δὲν ἔχει καμία ἀρετή. Γιατί οἱ φορεῖς της ἔχουν τὰ πάθη ἐλεύθερα, μὴ βρίσκοντας κάτι μεμπτὸ σὲ αὐτά.

Θὰ πεῖ κάποιος: «Μά, γιὰ παράδειγμα, ὁ Πλωτίνος δὲν ἦταν ἕρμαιο τῶν ἡδονῶν».

Ναί, εἶχε, ὅμως ἕνα πάθος, ἕνα ναί, ποὺ ὅμως ἀναπληρώνει ὅλα τὰ ἄλλα, τὴν ὑπερηφάνεια (Ἁγίου Ἰωάννη, Κλῖμαξ ΚΣΤ΄ 39).

Γράφει ὁ Παῦλος: «Οἱ Ἕλληνες σοφίαν ζητοῦσιν, ἡμεῖς δὲ κηρύσσομεν Χριστὸν ἐσταυρωμένον, Ἰουδαίοις μὲν σκάνδαλον, Ἕλλησι δὲ μωρίαν» (Α΄ Κορ. α΄ 22-23).

Οἱ Ἕλληνες ζητοῦσαν σοφία, ἐνῷ ὁ Παῦλος δὲν κήρυττε φιλοσοφικά, ἀλλὰ ἀποκαλυπτικά. Κήρυττε τὸν Ἐσταυρωμένο Χριστό, καὶ ὀνόμαζε τὴν γνώση αὐτῶν «ψευδώνυμη» (Α΄ Τιμ. ΣΤ΄ 20).

Ὁ «σοφὸς τοῦ κόσμου» ἔχει τὸν νοῦ ἔξω ἀπὸ τὸ σῶμα, γιὰ νὰ κατανοήσει μὲ τὸν νοῦ τὰ ὄντα. Ὁ Πλάτωνας ὀνομάζει τὸ σῶμα φυλακὴ τοῦ νοῦ καὶ ὑποστηρίζει ὅτι ὁ νοῦς πρέπει νὰ ὠθεῖται πρὸς τὰ ἔξω, στὴν ἐλευθερία.

Ὁ Μοναχὸς «ἔχει τὸν νοῦ μέσα στὸ σῶμα», μέσα στὴν καρδιά, καὶ ἐκεῖ τελεῖ τὴν εὐχὴ τοῦ Ἰησοῦ, ἀναμένοντες τὸ μέγα ἔλεος.

Παναγιώτης Ἀποστολόπουλος,

συγγραφεύς

Σημείωσις:

1. «Γένους στήριγμα. Τὸ Κίνημα τῶν Κολλυβάδων Πατέρων καὶ ἡ πνευματικὴ προσφορά του στὸ Ἔθνος». Ἀποστόλου Χ. Τσολάκη, σελ. 44, ἐκδόσεις «Ὁ Σωτήρ», Ἀθήνα 2011.'

πηγή:  orthodoxostypos.gr