Ο «εμφανής» και εκδηλούμενος, εαυτός μας

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΑΣΩΤΟΥ
4 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2018
Απόστολος: Α Κορ. στ´ 12 – 20
Ευαγγέλιον: Λουκ. ιε΄ 11-32
Ήχος: β΄ .- Εωθινόν: Β΄
ΔΙΔΑΓΜΑΤΑ ΕΚ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ

«Εις εαυτόν δε ελθών είπε» (Λουκ. ΙΕ 17)
Ο «εμφανής» και εκδηλούμενος, εαυτός μας

Ποίος είναι άραγε; Ίσως ακούγεται παράξενο ένα τέτοιο ερώτημα, αλλά ακούγοντας το σημερινό ιερό Ευαγγέλιο, αισθανόμαστε μία αβεβαιότητα και αναζητούμε … αυτόν τον άγνωστο εαυτό μας!
Είναι εκείνος άραγε που ομιλεί η εκείνος που σιωπά; Είναι εκείνος που εκδηλώνεται η μήπως εκείνος που κρύπτεται και καιροφυλακτεί; Είναι εκείνος ο «εαυτός» του Αποστόλου Παύλου που εκήρυττε και εθυσιάζετο δια τον Λόγο του Κυρίου η ο «άλλος» – «βλέπω δε έτερον νόμον εν τοις μέλεσί μου αντιστρατευόμενον τω νόμω του νοός μου και αιχμαλωτίζοντά με εν τω νόμω της αμαρτίας τω όντι εν τοις μέλεσί μου. Ταλαίπωρος εγώ άνθρωπος! Τις με ρύσεται εκ του σώματος του θανάτου τούτου;» (Ρωμ. Ζ 23-24) – δια τον οποίον οδύρεται και ταλανίζει τον εαυτόν του ο Θείος αυτός κήρυξ των εθνών;
Αυτόν, ακριβώς, τον διχασμό της ανθρωπίνης προσωπικότητος, τον βλέπουμε ξεκάθαρα και στην σημερινή παραβολή του «Ασώτου υιού». Ο μικρότερος γιος, εκδηλώνεται εν πρώτοις, σαν ένας νέος αντιδραστικός, απότομος, ασεβής. Απαιτεί από τον πατέρα του εκείνα που … δεν του ανήκουν και αφού τα απέκτησε, φεύγει από το πατρικό του σπίτι πρόθυμος και έτοιμος για κάθε παρανομία. Η πατρική περιουσία, μέσα σε λίγο χρονικό διάστημα γίνεται «φύλλο και φτερό» στα χέρια του μικρού αυτού «επαναστάτη». Η ζωή του, αρχικά μεν, κυλάει μέσα στην άνεση και στη χλιδή˙ στην συνέχεια όμως και αφού εξανεμίστηκε κάθε ίχνος οικονομικής αυτάρκειας, ζη την χειρότερη κατάσταση που θα μπορούσε ποτέ να φαντασθή. Απλώς επιβιώνει, «συνεσθίων μετά των χοίρων» και «συγκοιταζόμενος μετά των ερπετών»!
Παραλλήλως, ο πρώτος και μεγαλύτερος γιος, ζει την πανευφρόσυνη ζωή, πλησίον του πατρός του. Μένει πειθαρχημένος και υπάκουος στην πατρική καθοδήγηση και είναι η παρηγορία του ταλαιπώρου γέροντος πατρός του. Εκ των όσων πληροφορούμεθα εκ του ιερού Ευαγγελίου και εκ των όσων ο ίδιος λέγει στον πατέρα του, η διαγωγή του στην πατρική οικία, είναι υποδειγματική και ο πατέρας του δεν θα πρέπη να έχη το παραμικρόν «παράπονον», απ’ αυτόν. Είναι χαρακτηριστικά τα λόγια του˙ «ιδού τοσαύτα έτη δουλεύω σοι και ουδέποτε εντολήν σου παρήλθον» (Λουκ. ΙΕ 29).

Ο «υποκρυπτόμενος»
και καιροφυλακτών, εαυτός μας

Στην εξέλιξη όμως των γεγονότων της παραβολής, ο Κύριος μας δείχνει και ένα δεύτερο «εαυτό», για τον κάθε ένα από τους δύο γιους! Και στον μεν νεώτερο, βλέπομε από κάποια στιγμή και εν συνεχεία, να εμφανίζεται «άλλος», τελείως διαφορετικός! Συντετριμμένος, τεταπεινωμένος, με αισθήματα αγάπης προς τον πατέρα του, με ζωηρά την επιθυμία να επιστρέψη στην πατρική οικία, έτοιμος να ταπεινωθή και να ζητήση την συγχώρηση του πατρός του, έναντι, μάλιστα, του οίουδήποτε κόστους! Ας δούμε όμως το ιερό κείμενο πως περιγράφει αυτόν τον «δεύτερο» εαυτό του νεωτέρου υιού: «Εις εαυτόν δε ελθών είπε• … ! Αναστάς πορεύσομαι προς τον πατέρα μου και ερώ αυτώ• πάτερ, ήμαρτον εις τον ουρανόν και ενώπιόν σου. Ουκέτι ειμί άξιος κληθήναι υιός σου• ποίησόν με ως ένα των μισθίων σου. Και αναστάς ήλθε προς τον πατέρα αυτού … Είπε δε αυτώ ο υιός• πάτερ, ήμαρτον εις τον ουρανόν και ενώπιόν σου, και ουκέτι ειμί άξιος κληθήναι υιός σου» (Λουκ. ΙΕ 17-21). Αναμφιβόλως, ο πραγματικός αυτός «εαυτός» του ασώτου υιού, είναι εκείνο το ιδανικό πρότυπο που ο Κύριος θέλει να υποδειγματίση προς εμάς δια της παραβολής.
Και στον πρεσβύτερο όμως υιό, υποκρύπτεται και ένας δεύτερος «εαυτός», τελείως διαφορετικός από τον, έως την στιγμή εκείνη, εμφανιζόμενο. Στο άκουσμα της επιστροφής και μετανοίας του «ασώτου» αδελφού του, αποκαλύπτεται ο άθλιος δεύτερος εαυτός του. Δεν έχει την παραμικρή ομοιότητα με τον καλό και σώφρονα πρώτο υιό του γέροντος εκείνου πατρός! Αίφνης αποθρασύνεται απέναντι στον πατέρα του και ο έως εκείνη την στιγμή σεβασμός, μετατρέπεται σε αυθάδεια! Η πειθαρχία του και η στοργή του και η υπακοή του, αλλάζουν αίφνης και μετατρέπονται σε θράσος και ασέβεια και ανταρσία. Ο τρόπος του και η όλη συμπεριφορά του δείχνουν ένα «νέον άσωτον», έτοιμο να αποδράση κατά όμοιο τρόπο με τον του πρώην ασώτου! Ας δούμε και σε αυτή την περίπτωση πως ο Κύριός μας περιγράφει την «άλλη» αυτή συμπεριφορά του πρεσβυτέρου υιού: «Ην δε ο υιός αυτού ο πρεσβύτερος εν αγρώ• … και προσ¬καλεσάμενος ένα των παίδων επυνθάνετο τι είη ταύτα. Ο δε είπεν αυτώ ότι ο αδελφός σου ήκει … Ωργίσθη δε και ουκ ήθελεν εισελθείν. Ο ουν πατήρ αυτού εξελθών παρεκάλει αυτόν. Ο δε αποκριθείς είπε τω πατρί• ιδού τοσαύτα έτη δουλεύω σοι και ουδέποτε εντολήν σου παρήλθον, και εμοί ουδέποτε έδωκας έριφον ίνα μετά των φίλων μου ευφρανθώ• ότε δε ο υιός σου ούτος, ο καταφαγών σου τον βίον μετά πορνών, ήλθεν, έθυσας αυτώ τον μόσχον τον σιτευτόν» (Λουκ. ΙΕ 25-30).

Ο εχθρός μου, ο «εαυτός» μου

Πολλοί, αδελφοί μου, είναι οι εχθροί που μας απειλούν κάθε στιγμή της ζωής μας. Εχθροί, σωματικοί και πνευματικοί. Εχθροί, ορατοί και αόρατοι. Εχθροί που απειλούν αφ’ ενός το σώμά μας και κάθε υλικό στοιχείο γύρω μας, αλλά και αφ’ ετέρου, εχθροί που απειλούν την ψυχήν μας και κάθε τι πνευματικό μας επίτευγμα.
Όμως, αν αποδεχθούμε την άποψη των αγίων Πατέρων της Εκκλησίας μας (και πρέπει ασφαλώς να το κάνωμε), τότε ο χειρότερος και πλέον επικίνδυνος εχθρός μας είναι ο … εαυτός μας! Τούτο, εύκολα το διαπιστώνει ο καθένας στην ίδια την υπόστασή του, αλλά και εξάγεται ως ασφαλές συμπέρασμα και από την σημερινή παραβολή. Ένας εκ των δύο διαφαινομένων «εαυτών» είναι ο … άγιος και πειθαρχημένος στο Θείον θέλημα και ένας είναι ο αποστάτης και … άσωτος. Ο ένας θέλει και ο άλλος αρνείται˙ ο ένας χτίζει και ο άλλος γκρεμίζει˙ ο ένας θέλει την σωτηρία μας και ο άλλος την καταστροφή μας.
Σε ποίον άραγε οφείλομε να υποταγούμε; Ένα ερώτημα στο οποίον η απάντηση θεωρείται αυτονόητος.

Αρχιμ. Τιμόθεος Γ. Παπασταύρου
Ιεροκήρυξ Ιεράς Μητροπόλεως Πατρών

πηγή:  http://orthodoxostypos.gr