«Εδώ πως πηγαίνετε χριστιανοί μου; Την φυλάττετε την Κυριακήν; Αν είστε Χριστιανοί, να την φυλάττετε…».

Εις το κήρυγμά του (ο άγιος Κοσμάς) επιμένει ιδιαιτέρως εις το ζήτημα της Κυριακής αργίας. Κανείς άλλος Έλλην συγγραφέας ή πολιτικός δεν υποστήριξε με τόσο πείσμα την Κυριακή ανάπαυση. Σε κάθε του κήρυγμα ξανάρχεται στο ζήτημα με πάθος και προτρέπει να μη εργάζονται την Κυριακή, να μη πηγαίνουν ούτε στις πιο αναγκαίες εργασίες. Τους εξηγούσε μάλιστα και το λόγο. Η ημέρα της Κυριακής είναι ημέρα αναπαύσεως, ημέρα χαράς πνευματικής, ημέρα ψυχικής απασχολήσεως.

«Πρέπει και ημείς να εργαζώμεθα τας εξ ημέρας διά ταύτα τα μάταια, γήινα και ψεύτικα πράγματα, και την Κυριακήν να πηγαίνωμεν εις την εκκλησίαν και να στοχαζώμεθα τας αμαρτίας μας, τον θάνατον, την κόλασιν, τον παράδεισον, την ψυχήν μας οπού είνε τιμιωτέρα από όλον τον κόσμον, και όχι να πολυτρώγωμεν, να πολυπίνωμεν και να κάμνωμεν αμαρτίας. Oύτε να εργαζώμεθα και να πραγματευώμεθα την Κυριακήν. Εκείνο το κέρδος οπού γίνεται την Κυριακήν είνε αφωρισμένο και κατηραμένο, και βάνετε φωτιά και κατάρα εις το σπίτι σας και όχι ευλογίαν».

Λέγουν σήμερα, ότι η αλλαγή και απλώς ασχολίας είναι ξεκούρασμα. Φαντασθείτε όμως ποιο ξεκούρασμα και ποια γαλήνη αισθάνεται την Κυριακή ο Χριστιανός, όταν καταπαύει από τα βιοποριστικά για τον καταρτισμό του Σ’ αυτά είναι πειστικότατος ο Άγιος Κοσμάς:

«Την Κυριακήν να ησυχάζωμεν και να εργαζώμεθα τα ουράνια πράγματα, ήγουν από την αυγήν να πηγαίνωμεν εις την Εκκλησίαν, να ακούγωμεν τα βιβλία των Αγίων, το Άγιον Ευαγγέλιον, τι μας παραγγέλλει ο Χριστός μας να κάνωμεν. Να στοχαζώμεθα την ψυχή μας… να μην αργολογούμεν, αλλά να φροντίζωμεν πώς να στολίζωμεν την ψυχή με ομιλίες καλές, με ήθη χρηστά, διά να την κάνωμεν νύμφην του Χριστού μας και όχι να ξαφαντώνωμεν και να μεθώμεν, δια το χαρμόσυνον της ημέρας. Και το επίλοιπον καιρόν να τον εξοδιάζωμεν εις έργα ψυχωφελή».

Ο Κοσμάς εδίδασκε βεβαίως την χαρά της εργασίας, αλλά και το ξεκούρασμα του σώματος με την αργία. Αυτός εστηρίζετο εις το Ευαγγέλιο και εβάδιζε επί του ασφαλούς, ενώ οι σύγχρονοί του διανοούμενοι της Δύσεως που ήθελαν και αυτοί να εκπολιτίσουν τον άνθρωπο, αλλά χωρίς το Ευαγγέλιο, έπεφταν έξω οικτρά. Οι της Γαλλικής Επαναστάσεως, επί παραδείγματι, νόμισαν ότι επικερδέστερο θα ήταν να αυξήσουν τις ημέρες της εργασίας και να καταργήσουν την Κυριακή. Διά τούτο όρισαν ως ημέρα αναπαύσεως και την επέβαλαν διά Νόμου, όχι την εβδόμη, που είχε ορίσει εξ αρχής ο Θεός, αλλά την δεκάτη (στρογγυλός λογαριασμός). Τα πράγματα όμως τους ανάγκασαν να επανέλθουν στην εβδόμη, την Κυριακή, διότι το σώμα του ανθρώπου είναι πλασμένο ν’ αντέχει μόνο έξι ημέρες εργαζόμενο και όχι εννέα.

Ο Κοσμάς βέβαια δεν επέβαλε την Κυριακή Αργία διά νόμου, διότι ήταν απλός ιεροκήρυξ. Αρκούσε όμως ο λόγος του: «Εδώ πως πηγαίνετε χριστιανοί μου; Ερωτούσε. Την φυλάττετε την Κυριακήν; Αν είστε Χριστιανοί, να την φυλάττετε». Διά της διδασκαλίας του αφ’ ενός και διά των θαυμάτων του αφ’ ετέρου κατόρθωσε να επιβάλει στους χριστιανούς να μη εργάζονται την Κυριακή, διότι και αρκετά θαύματα επακολούθησαν την περί Κυριακής αργίας διδασκαλία του.

Στο Ξηρόμερο μια γυναίκα, παρά την διδασκαλία του π. Κοσμά, εζύμωσε την Κυριακή. Όταν όμως έβγαλε το ψωμί από το φούρνο, το βρήκε κατακόκκινο, σαν να το είχε ζυμώσει με αίμα. Φόβος και τρόμος κατέλαβε αυτήν και τους άλλους. Τρέχει, πέφτει στα πόδια του διδασκάλου, ζητεί συγχώρηση και έλαβε την πρέπουσα διόρθωση. Το γεγονός αυτό έκαμε τόση εντύπωση, ώστε οι γυναίκες μέχρι σήμερα στην Αιτωλοακαρνανία δεν ζυμώνουν την Κυριακή οποιαδήποτε και αν υπάρχει ανάγκη. Ο βιογράφος του σημειώνει: «Εις άλλα μέρη, διατί δεν εφυλάχθη το πρέπον σέβας της Κυριακής, άλλου έσκασε το βόδι του, άλλου το μουλάρι του, άλλος εδαιμονίσθη και άλλος εύρε το παιδί του πεθαμένο».

Πόσα κατόρθωσε ένας αυτός, χωρίς καμία υποστήριξη, με μύρια εμπόδια, για την Κυριακή αργία!

Πηγή: «Ο Άγιος Κοσμάς ο Αίτωλος», Χαραλάμπους Βασιλοπούλου Αρχιμανδρίτου, εκδ. «ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΤΥΠΟΣ»