Ερμηνεία των Ψαλμών (Ψαλμός 100ος) Μέρος ε΄

Του π. Αθανασίου Μυτηλιναίου

Ὁμιλία 7η

Ψαλμός 100ος



Ἄς συνεχίσουμε. Νομίζω ὅτι τό χωρίο αὐτό πού γράφει ὁ Δαβίδ λέει τοῦτο: Δέν θά ὑπάρχουν βρώμικα πράγματα μέσα σέ μία πόλη, μέσα σ’ ἕναν λαό. Ἕνας κυβερνήτης, πού θά μποροῦσε, σάν ἕνας ἄλλος Ἡρακλῆς, νά βάλει κάποιο ποτάμι νά ξεπλύνει τήν κόπρο τοῦ Αὐγεία ἀπ’ ὅλα αὐτά τά βρώμικα πράγματα πού ὑπάρχουν μέσα στήν πόλη, θά ἔκανε ἕνα ἡράκλειο ἔργο. Καί νομίζω ὅτι ἐκεῖ πρέπει νά μείνουμε· ἕνας κυβερνήτης αὐτό πρέπει νά κάνει.

Ἀλλά ἀκόμη καί κάτι ἄλλο, ἐπειδή μιλᾶμε γιά οἰκοδεσπότη. Μέσα στό σπίτι σας τί κυκλοφορεῖ; Μήπως ἡ μαμά παίρνει περιοδικά, αὐτά τοῦ περιπτέρου τά ποικίλα, καί τά διαβάζουν καί τά παιδιά; Μήπως ἡ τηλεόραση ἀνοίγει χωρίς ἔλεγχο; Μήπως τό παρακάτω... καί τό παρακάτω; Τί μπαίνει μέσα στό σπίτι; Ἐλέγχουμε τί βάζουμε μέσα στό σπίτι μας καί τί τελικά πέφτει στά χέρια τῶν παιδιῶν μας ἤ στά χέρια τά δικά μας, τῶν μεγάλων; Πρέπει νά καθαρίσουμε τό σπίτι μας. Τό σπίτι μας νά μείνει καθαρό ἀπ’ ὁτιδήποτε εἶναι βρώμικο.
Κι ἕνα τελευταῖο. Θά κάνουμε ἀναγωγή τοῦ χωρίου αὐτοῦ. Τήν ἀναγωγή δέν τήν κάνω ἐγώ∙ τήν κάνουν οἱ νηπτικοί Πατέρες. Εἶναι δέ γνωστό ὅτι οἱ νηπτικοί Πατέρες ἀγαποῦν πάρα πολύ τήν ἀναγωγή ἱστορικῶν καί κυριολεκτικῶν χωρίων –ἐκείνων δηλαδή πού ἀποδίδονται μέ τήν κυριολεκτική τους σημασία, ὄχι τήν ἀλληγορική– γιατί μέ αὐτόν τόν τρόπο ἀνάγονται σέ ἄκρως πνευματικά θέματα. Ἄν, γιά παράδειγμα, διαβάσετε τή Φιλοκαλία, θά τό δεῖτε αὐτό∙ καί τό χωρίο γιά τό ὁποῖο μιλᾶμε θά τό βρεῖτε στόν πρῶτο τόμο τῆς Φιλοκαλίας νά ἑρμηνεύεται ὅπως θά τό ἑρμηνεύσουμε.
Τόσο χρησιμοποιοῦν τήν ἀναγωγή οἱ νηπτικοί Πατέρες, ὥστε ὅταν πρωτοδιάβασα Φιλοκαλία, πρό ἐτῶν, θυμᾶμαι ὅτι μέ εἶχε λίγο πειράξει τό θέμα αὐτό, γιατί ἤθελα νά ἔμενα στήν ἱστορική ἑρμηνεία τῆς Ἁγίας Γραφῆς, αὐτήν πού χρησιμοποιεῖ καί ὁ ἱερός Χρυσόστομος, τή λεγόμενη Ἀντιοχειανή Σχολή, καί νά μήν πήγαινα στήν ἀλληγορική ἑρμηνεία. Ἐδῶ ὅμως δέν πρόκειται γιά ἀλληγορική ἑρμηνεία τῶν νηπτικῶν Πατέρων –εἶχα κάνει ἕνα λάθος∙ δέν τό καταλάβαινα δηλαδή αὐτό– ἀλλά πρόκειται γιά μία ἀναγωγική θέση τοῦ χωρίου. Δέν εἶναι ἀλληγορική ἑρμηνεία, πού ἔκανε ὁ Ὡριγένης καί ἡ Σχολή του, ἡ Ἀλεξανδρινή Σχολή, ἀλλά ἀναγωγική. Δηλαδή παίρνω τό ἱστορικό καί τό ἀνεβάζω πιό πάνω καί τό κάνω πνευματικό. Δέν τό ἀλληγορῶ, ἀλλά τό ἀναγάγω. Εἶναι διαφορετικό τό ἕνα ἀπό τό ἄλλο. Ὑπάρχει λεπτή δηλαδή διαφορά, ἄν τό προσέξουμε.
Καί τώρα λοιπόν, ποιοί εἶναι οἱ ἀμαρτωλοί τῆς γῆς καί οἱ ἐργαζόμενοι τήν ἀνομίαν; Εἶναι οἱ πονηροί λογισμοί. Αὐτοί πρέπει νά σκοτωθοῦν «εἰς τὰς πρωΐας», ἐπειδή τό πρωί εἶναι τό ξεκίνημα τῆς ἡμέρας. Πρέπει νά σκοτώσουμε τούς πονηρούς λογισμούς στό ξεκίνημά τους, ἐκεῖ πού ξεκινοῦν. Δηλαδή, μόλις ἔρθει ἕνας πονηρός λογισμός, πρέπει ἀμέσως νά τόν ἁρπάξουμε, –ἐπιτρέψτε μου νά πῶ μία λαϊκή φράση– νά τόν βουτήξουμε ἀπό τό σβέρκο... καί σύμφωνα μέ τόν 136ο Ψαλμό νά τόν βάλουμε στήν πέτρα καί νά τόν σφάξουμε! «Μακάριος ὁ λαός ἐκεῖνος, πού θά ἁρπάξει τά παιδιά σου, ὦ Βαβυλώνα, καί θά τά σφάξει ἐπάνω στήν πέτρα, θά τούς συντρίψει τό κεφάλι ἐπάνω στήν πέτρα !». Ἄγριο∙ ἔ; Ἄγριο! Τά ἔλεγαν αὐτά οἱ αἰχμάλωτοι Ἑβραῖοι ἀπό τόν καημό τους γιά ὅ,τι εἶχαν τραβήξει ἀπό τούς φοβερούς Βαβυλωνίους. Λοιπόν· θά ἁρπάξουμε τόν πονηρό λογισμό τήν ἴδια στιγμή πού θά γεννηθεῖ καί θά τόν δολοφονήσουμε· δέν θά τοῦ δώσουμε ποτέ ζωή, δέν θά τόν βάλουμε στή φυλακή ἰσόβια δεσμά... Ἐδῶ ἰσχύει ἡ θανατική ποινή! Τελείωσε. Αὐτός ὁ λογισμός δέν πρέπει νά ξαναζωντανέψει· πρέπει νά πεθάνει, γιατί, ἄν ξαναζωντανέψει, θά μᾶς κυριεύσει, θά μᾶς φάει!
Καί ποιά εἶναι ἡ πόλις τοῦ Κυρίου; Εἶναι ἡ καρδιά μας, γιατί ἐκεῖ ἔρχεται νά κατοικήσει ὁ Θεός. Ἡ πόλις τοῦ Κυρίου, ἡ καρδιά, πρέπει νά μείνει καθαρή ἀπό τούς ἁμαρτωλούς τῆς γῆς, δηλαδή ἀπό τούς πονηρούς λογισμούς. Καί τότε καί ἡ πολιτεία, ὅπως τήν ἀναφέρει ἐδῶ ὁ Δαβίδ, καί τό σπίτι μας, ἡ οἰκία, καί ἡ καρδιά μας, ὅλα αὐτά θά ἔχουν πραγματικά καθαρίσει.
Καί τώρα νά ἀποδώσουμε τόν Ψαλμό αὐτόν καί ποιητικά, ἀφοῦ ἔχουμε καί τήν ποιητική ἀπόδοσή του. Νά σᾶς πῶ τήν εἰσαγωγή:
Ἔργο Δαβιδικό. Ὁ Ψαλμός αὐτός διαγράφει τά καθήκοντα τοῦ βασιλιᾶ, καί μάλιστα τοῦ βασιλιᾶ τῆς Σιών, καί κάθε πιστοῦ πού εἶναι ἀρχηγός, εἴτε στό σπίτι του εἴτε στήν τάξη του τήν κοινωνική εἴτε στήν Πολιτεία. Γράφτηκε σ’ ἐποχή πού ἡ κιβωτός δέν ἦταν στήν Ἱερουσαλήμ, ἀλλά στά χέρια τοῦ Ἀβεδδαρᾶ.
«Κύριε, κρίση καί ἔλεος θέ νά σοῦ τραγουδήσω,
θά ψάλλω νά συνετιστῶ, δρόμο ἄψογο γιά νά ’βρω.
Πότε θά ’ρθεῖς σ’ ἐμένανε, νά σ’ ἔχω πιό κοντά μου,
μέ τήν καρδιά μου καθαρή, στό σπιτικό μου ἐζοῦσα,
μπροστά στά μάτια μου ποτέ παρανομιά δέν εἶχα·
μίσος αἰσθάνθηκα γι’   αὐτούς πού παραβάσεις κάναν,
σ’ ἐμένανε δέν κόλλησε καρδιά διεστραμμένη,
δέν χαιρετοῦσα πονηρόν πού πέρναγε κοντά μου.
Ἔδιωχνα ’κεῖνον πού κρυφά συκοφαντοῦσε ἄλλον.
Μ’ ἀπλήστους ’γώ δέν ἔτρωγα ποτέ καί μ’ ἀλαζόνας,
τά μάτια μου πάνω σ’ αὐτούς, πού ’δῶ στή γῆ πιστοί ’ναι,
γιά νά καθήσουν δίπλα μου καί σύντροφοί μου νά ’ναι.
Αὐτός πού βάδιζε ἄψογα, αὐτός μέ ὑπηρετοῦσε,
στό σπίτι μου δέν ἔμπαινε ὑπερήφανος κανένας,
’μπρός μου δέν ἔβρισκε στασιό, κι ὅς πού ἄδικα μιλοῦσε.
Ἁμαρτωλούς στή χώρα μου δέν ἄφησα νά ζήσουν,
τούς σκότωνα κάθε πρωΐ, γιά νά ξεκαθαρίσω
αὐτούς πού κάναν ἀνομιές στοῦ Κύριου τήν πόλη ».


Δευτέρα, 5-12-1977


† π. ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΥ
ΕΚΔΟΘΕΝΤΑ ΒΙΒΛΙΑ
ἀπομαγνητοφωνημένων ὁμιλιῶν

Τρεῖς Ὁμιλίες στήν Ἀποκάλυψη.  (σελ. 110. Α΄ ἔκδοση.  Μάϊος  2007)
Περί Αἱρέσεων.  (σελ. 138. Α΄ ἔκδοση. Μάϊος 2008)
Λόγοι Ἀφυπνίσεως.  (σελ. 120.  Α΄ ἔκδοση.  Μάϊος  2009)
Ρούθ.  (σελ. 168.  Α΄ ἔκδοση.  Μάϊος  2010)
Τό Μυστήριο τοῦ Γάμου.  (σελ. 210. Α΄ ἔκδοση. Μάϊος  2011)
Ἡ ἀνάσταση τῶν νεκρῶν.  (σελ. 200. Α΄ ἔκδοση. Μάϊος  2012)
Ἐπιτομή ἑρμηνείας τοῦ βιβλίου τῆς Ἀποκαλύψεως.   (σελ. 64.   Η΄ ἔκδοση.   Μάρτιος  2012)
Οἱ Μακαρισμοί.  (σελ. 160. Α΄ ἔκδοση. Μάϊος 2013)
(Τέλος βιβλίου)

Απόσπασμα από το βιβλίο ‘’ΕΠΙΛΟΓΗ ΨΑΛΜΩΝ’’ Τόμος ά.
Της Ιεράς Μόνης Κομνηνείου, Κοιμήσεως θεοτόκου και Αγίου Δημητρίου.
Το βιβλίο περιέχει  απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του μακαριστού Γέροντα Π. Αθανασίου Μυτιληναίου.
Η ανάρτηση γίνεται με την ευλογία της Ιεράς Μονής.