Ἐξηγεῖ ποιός ἔχει στήν Ἐκκλησία «Πρωτεῖον». Γιά τό Μέγα Ἀθανάσιο. Ὁ πληγωμένος Ἀετός. Γρηγόριος ὁ Θεολόγος

Ὁ Γρηγόριος, καθώς ἤτανε ἀσθενική κράση ἀλλά καί ἀπό τήν πολλή ἄσκηση, ἔπαθε ἀπό τά γεγονότα ὑπερκόπωση. Ἔπρεπε νά συνέλθει. Ἀποτραβήχτηκε λίγο. Ὁ Ἀβλάβιος καί ἡ Θεοδοσία, ὁ πλούσιος Στρατήγιος μέ τόν Παλλάδιο κάνανε ὅ,τι μποροῦσαν γιά νά βρεῖ ἔξω ἀπό τήν Πόλη ἀνάπαψη καί ἠρεμία.

Ζήτημα ὅμως ἄν ἔμεινε κεῖ τρεῖς – τέσσερις ἡμέρες.  Δέν ἤτανε μόνο οἱ ὀρθόδοξοι τῆς Πόλης, τῆς Ἀναστασίας πού τόν χρειάζονταν.  Πλησίαζε καί ἡ γιορτή τοῦ Μεγάλου Ἀθανασίου, 2 Μαΐου. Εἶχε κοιμηθεῖ πρίν ἕξι περίπου χρόνια, τό 373. Τώρα στή μνήμη του, ὁ Γρηγόριος αἰσθανότανε τήν ἀνάγκη νά μιλήσει. Εὐκαιρία νά δείξει στούς ὀρθοδόξους ἕνα ἰερό πρότυπο, γιά τό ὁποῖο μποροῦν νά ὑπερηφανεύονται.  Νά ὑψώσει ἐνώπιον ὅλων τῶν κακόδοξων τόν ἄνδρα ἐκεῖνο, πού ὁ Θεός φώτισε καί δυνάμωσε περισσότερο ἀπό κάθε ἄλλον.  Πού τόν δυνάμωσε ν’ ἀντισταθεῖ στόν τυφώνα τοῦ ἀρειανιασμοῦ καί νά φανερώσει τήν ἀλήθεια σέ ἡμέρες κρίσιμες.

Γύρισε, λοιπόν, στήν Ἀναστασία του.  Καί πρίν ἔρθει ἡ μέρα τῆς γιορτῆς τοῦ Μεγάλου Ἀθανασίου ὁ Γρηγόριος μίλαγε συνεχῶς γι’ αὐτόν. Οἱ χριστιανοί, ἀλλά καί οἱ ἐθνικοί τῆς αὐτοκρατορίας εἴχανε ὅλοι ἀκούσει γιά τόν Ἀθανάσιο, τόν ἐπίσκοπο Ἀλεξανδρείας, πού ἔγινε ἅγιος, ἥρωας, θρῦλος....αὐτόν πού τά ’βαλε μέ ὅλους τούς ἰσχυρούς κακόδοξους καί μέ τέσσερεις παντοδύναμους Ρωμαίους αὐτοκράτορες: τό Μέγα Κωνσταντίνο (†337), τόν Κωνστάντιο (†361), τόν Ἰουλιανό (†363) καί τόν Οὐάλη (†378).

Τόσο ἀπίστευτα ἤτανε ὅσα ἔκανε ὁ Ἀθανάσιος, πού ἀκόμα καί οἱ ὀρθόδοξοι ρωτούσανε τό Γρηγόριο:

-Μά ἤτανε τόσο μεγάλος.... ὅσο τόν λένε;

-Καί πολύ περισσότερο, ἀπαντοῦσε κεῖνος. Πιό μεγάλος κι ἀπό μεγάλος. Ἕνα μονο θά σᾶς εἰπῶ καί θά καταλάβετε. Ἤτανε ἀπό αὐτούς πού στέλνει ὁ Θεός, γιά νά καθοδηγοῦνε καί νά φωτίζουνε τούς ἀνθρώπους, γιά ν’ ἀντιστέκονται στίς αἱρέσεις... Ἐκλεκτός δηλαδή τοῦ Θεοῦ.  Καί τόσο ἐκλεκτός, πού συγκρίνεται μέ ὅσους ἱερους ἄνδρες παλιότερα ἔστειλε ὁ Θεός γιά τή σωτηρία μας τή γῆ.

Οἱ ἀκροατές παραξενευτήκανε.  Κοίταξε ὁ ἕνας τόν ἄλλο καί ὁ Γρηγόριος κατάλαβε καί προχώρησε:

-Ναί σᾶς λέω, συγκρίνεται ὁ Ἀθανάσιος μέ τούς προφῆτες, τούς δίκαιους τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης καί τούς μαθητές τοῦ Κυρίου! Ἄλλους ἀπό αὐτούς τούς ἔφτασε στήν ἀρετή καί τά χαρίσματα· ἄλλους, πρόσωπα τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, τούς ξεπέρασε.  Νά εἶστε σίγουροι γι’ αὐτό!

-Καί θεόπτης; ρωτάει κάποιος.

-Ἀσφαλῶς. Ἀγωνίστηκε τόσο πολύ γιά τήν κάθαρσή του ἀπό ἁμαρτίες, πάλαιψε τό πολύ μέ τό δαίμονα καί προσευχήθηκε τόσο, πού ὁ Θεός τόν χαρίτωσε θαυμαστά.

Ἡ ὄψη τοῦ Γρηγορίου ἄρχισε ν’ ἀποκτᾶ ἱλαρότητα καί φωτεινότητα. Εἶχε καταληφθεῖ ἀπό κατάνυξη:

-Ἀδελφοί μου ἀγαπητοί, ὁ Ἀθανάσιός μας διέσχισε, ξεπέρασε τό σαρκικό του κόσμο καί μπῆκε βαθιά στήν ἀλήθεια, ἔγινε θεωρός, εἶδε τήν ἀλήθεια ὁ ἴδιος.  Καλύτερα, ἔζησε τήν ἀλήθεια.  Δέν μπορῶ νά σᾶς τό ἐξηγήσω. Εἶναι φοβερό...ἀλλά συνέγινε μέ τό Θεό, συναντήθηκε, συνέζησε μέ τό Θεό!  Πῶς; Δέν τό ξέρω.  Σᾶς λέω μόνο ὅτι γέμισε θεῖο φῶς, ἀνακράθηκε, ἀναμείχτηκε μέ τό θεῖο φῶς κι ἔγινε ὁ ἴδιος φῶς, ὅσο εἶναι δυνατό στήν ἀνθρώπινη φύση.  Στή μακάρια τούτη κατάσταση, ἀδέρφια μου, γνώρισε τήν ἀλήθεια καί γι’ αὐτό ἡ γνώση καί ἡ θεολογία του εἶναι ὁλόσωστες. Ἐκεῖ τόν δίδαξε ὁ Θεός καί γι’ αὐτό ἡ θεολογία του εἶναι θεόπνευστη, ἀποκάλυψη!

Διακριτικά ὁ Γρηγόριος σιώπησε.  Χαμήλωσε τήν ἱερή του κεφαλή.  Δέν ἄντεχε οὔτε ὁ ἴδιος τό βάθος καί τήν ἱερότητα ἐκείνων πού εἶπε γιά τόν Ἀθανάσιο.  Σέ λίγο σήκωσε τή κεφαλή, κοίταξε τό συγκλονισμένο ἀκροατήριο καί συνέχισε:

-Κι ἔδωσε ὁ Θεός, ὕστερ’ ἀπό τόσους διωγμούς καί βάσανα, ἡ θελογλία τοῦ Ἀθανασίου νά γίνεται σιγά –σιγά κοινή πίστη σ’ ὅλη τήν Ἐκκλησία. Τώρα πού χάθηκε ὁ τρομερό διώκτης μας (ἐννοοῦσε τόν αὐτοκράτορα Οὐάλη) κι ἔλειψε ὁ φόβος του, οἱ χριστιανοί ἐπιστρέφουνε λίγοι- λίγοι στήν ὀρθόδοξη πίστη.

-Στήν Νίκαια πρωτοστάτησε ὁ Ἀθανάσιος, ρωτήσανε κάποιοι.

-Ἀκόμα πιό πρίν, παιδιά μου, τούς ἀπαντάει. Ἀπό τά πρῶτα χρόνια πού φάνηκε ὀ ἀρειανισμός.  Γύρω στό 320 ὁ Ἀθανάσιος, νεαρός τότε διάκος, βοήθησε νά καταπολεμηθεῖ ὁ Ἄρειος καί ἡ αἵρεσή του. Τό μεγαλεῖο του ὅμως φανερώθηκε γιά ὅλους στή Νίκαια, στήν οἰκουμενική σύνοδό μας, τό 325.  Δέν τό χωράει ὁ νοῦς... διάκος ἤτανε ἀκόμη, ἀλλ’ αὐτός ὁδήγησε τους ἐπισκόπους στήν ἀλήθεια. Αὐτός ἔγινε τό ὄργανο τοῦ ἁγίου Πνεύματος, μ’ αὐτόν ἔδειξε ποιά εἶναι ἡ ἀλήθεια. Ὅλοι τότε πειστήκανε, ὅτι ὁ Θεός τό διάκο Ἀθανάσιο ἔστειλε γιά νά γκρεμίσει τόν ἀρειανισμό. Ἔγινε, λοιπόν, ὁ στύλος καί τό θεμέλιο τῆς Ἐκκλησίας. Ὅλοι ἔπρεπε ἀπό τήν ὥρα κείνη νά προσέχουνε τί διδάσκει καί τί κάνει ὁ Ἀθανάσιος. Ὅποιος τόν ἀκολουθοῦσε ἤτανε ὀρθόδοξος· ὅποιος τόν ἀπέρριπτε, ἤτανε κακόδοξος.  Γι’ αὐτό καί, ὅταν ὁ Ἀθανάσιος, τό 328, ἔγινε ἐπίσκοπος στήν Ἀλεξάνδρεια, ὁ Θεός τοῦ ’χε δώσει, στήν πραγματικότητα, τήν «ἐπιστασία» ὅλης τῆς Οἰκουμένης, ὁλόκληρης τῆς Ἐκκλησίας.

-Καί τά Ἱεροσόλυμα, ἡ Ρώμη, ἡ Ἀντιόχεια, ἡ Κωνσταντινούπολη; ἤρθανε στό στόμα πολλῶν. Ἤταν ὁ Ἀθανάσιος πάνω ἀπ’ ὅλους τούς ἀποστολικούς αὐτούς θρόνους;

-Τί σημαίνει πάνω καί κάτω, ἀδέφια μου; Ἐδῶ πρόκειται γιά τήν ἀλήθεια!  Ὅποιος ὁ Θεός φωτίζει περισσότερο, αὐτόν πρέπει νά ἀκολουθᾶμε. Ὅποιος ἀγωνίζεται περισσότερο, ὅποιος ὑποφέρει περισσότερο γιά τήν ἀλήθεια καί τήν Ἐκκλησία, ἐκεῖνος ἔχει τό πρωτεῖο. Τ’ ἄλλα εἶναι δευτερεύοντα καί γιά τήν τάξη, πού βέβαια πρέπει νά ὑπάρχει στήν Ἐκκλησίας. Ὁ Θεός ἔκρινε καί ἀνέδειξε τόν Ἁθνάσιο «νομοθέτη» ὅλης τῆς Ἐκκλησίας! Μποροῦμε τώρα μεῖς νά συζητᾶμε ποιόν θ’ ἀκολουθᾶμε; Μετά πάλι πάλι ὁ Θεός ἀνέδειξε τό Μέγα Βασίλειο στήν Καισάρεια.  Τί σημασία ἔχει ἄν ὁ τόπος εἶναι ἡ Ἀλεξάνδρεια, ἡ Καισάρεια, ἡ Ρώμη ἤ τά Ἱεροσόλυμα. Τό Πνεῦμα ὅπου θέλει πνέει. Ὁ Θεός κρίνει μόνο του ποῦ, πότε καί ποιόν θά φωτίσει ἐξαιρετικά, γιά ν’ ἀκολουθήσουμε οἱ πολλοί πιστοί. Ὁ Θεός ἀποφασίζει κάθε φορά ποιός θά’χει τό πρωτεῖο τῆς ἀλήθειας. Κι ἀφοῦ ἀποφασίζει ὁ Θεός, ἐμεῖς ν’ ἀκολουθᾶμε!

 

 

Ὁ πληγωμένος Ἀετός (Γρηγόριος ὁ Θεολόγος)

(ἀφηγηματικὴ Βιογραφία)

(σελ. 168-171) 

  Στυλιανοῦ Γ. Παπαδοπούλου Καθηγητή Πανεπιστημίου

Ἔκδοση Δ΄

Ἀποστολική διακονία

θα βρείτε τα προηγούμενα εδώ