Ερμηνεία των Ψαλμών (Ψαλμός 83ος) Μέρος α΄

Του π. Αθανασίου Μυτηλιναίου

Ὁμιλία 6η

Ψαλμός 83ος

 Μέ τήν βοήθεια τοῦ Θεοῦ, ἀγαπητοί μου, σήμερα θά ἀσχοληθοῦμε μέ τόν 83ο Ψαλμό. Πρῶτα θά διαβάσουμε τό κείμενο κι ἔπειτα θά ἀναλύσουμε.
2 «Ὡς ἀγαπητὰ τὰ σκηνώματά σου, Κύριε τῶν δυνάμεων.
3 ἐπιποθεῖ καὶ ἐκλείπει ἡ ψυχή μου εἰς τὰς αὐλὰς τοῦ Κυρίου, ἡ καρδία μου καὶ ἡ σάρξ μου ἠγαλλιάσαντο ἐπὶ Θεὸν ζῶντα.
4 καὶ γὰρ στρουθίον εὗρεν ἑαυτῷ οἰκίαν καὶ τρυγὼν νοσσιὰν ἑαυτῇ, οὗ θήσει τὰ νοσσία ἑαυτῆς, τὰ θυσιαστήριά σου, Κύριε τῶν δυνάμεων, ὁ βασιλεύς μου καὶ ὁ Θεός μου.
5 μακάριοι οἱ κατοικοῦντες ἐν τῷ οἴκω σου, εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων αἰνέσουσί σε.
(διάψαλμα)

6 μακάριος ἀνήρ, ᾧ ἐστιν ἡ ἀντίληψις αὐτοῦ παρὰ σοί· ἀναβάσεις ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ διέθετο
7 εἰς τὴν κοιλάδα τοῦ κλαυθμῶνος, εἰς τὸν τόπον, ὃν ἔθετο· καὶ γὰρ εὐλογίας δώσει ὁ νομοθετῶν.
8 πορεύσονται ἐκ δυνάμεως εἰς δύναμιν, ὀφθήσεται ὁ Θεὸς τῶν θεῶν ἐν Σιών.
9 Κύριε ὁ Θεὸς τῶν δυνάμεων, εἰσάκουσον τῆς προσευχῆς μου, ἐνώτισαι ὁ Θεὸς Ἰακώβ.
(διάψαλμα)
10 ὑπερασπιστὰ ἡμῶν, ἴδε, ὁ Θεός, καὶ ἐπίβλεψον εἰς τὸ πρόσωπον τοῦ χριστοῦ σου.
11 ὅτι κρείσσων ἡμέρα μία ἐν ταῖς αὐλαῖς σου ὑπὲρ χιλιάδας · ἐξελεξάμην παραῤῥιπτεῖσθαι ἐν τῷ οἴκῳ τοῦ Θεοῦ μου μᾶλλον ἢ οἰκεῖν με ἐν σκηνώμασιν ἁμαρτωλῶν.
12 ὅτι ἔλεος καὶ ἀλήθειαν ἀγαπᾷ Κύριος ὁ Θεός, χάριν καὶ δόξαν δώσει· Κύριος οὐ στερήσει τὰ ἀγαθὰ τοῖς πορευομένοις ἐν ἀκακίᾳ.
13 Κύριε, ὁ Θεὸς τῶν δυνάμεων, μακάριος ἄνθρωπος ὁ ἐλπίζων ἐπὶ σέ.»
Ὁ Ψαλμός αὐτός, ὁ 83ος, εἶναι μικρός, ὅπως βλέπετε, ὅλοι - ὅλοι οἱ στίχοι εἶναι δεκατρεῖς, καί ἔχει τήν ἑξῆς ἐπιγραφή: «Εἰς τὸ τέλος, ὑπὲρ τῶν ληνῶν· τοῖς υἱοῖς Κορέ. ψαλμός». Δηλαδή ἡ ἐπιγραφή ἔχει τέσσερα στοιχεῖα. Ἄς τά δοῦμε αὐτά τά στοιχεῖα, γιατί, ὅπως σᾶς ἔχω πεῖ στήν εἰσαγωγή τῶν θεμάτων πού ἔχουμε κάνει, οἱ ἐπιγραφές τῶν Ψαλμῶν ἔχουν μία ξεχωριστή σημασία.
Ἐδῶ πού λέει «εἰς τὸ τέλος», οἱ Ἑβδομήκοντα μεταφράζουν καί ἐννοοῦν εἰς τό διηνεκές, γιά πάντα, ὅπως ἑρμηνεύουν οἱ Πατέρες· κατά συνέπεια ὁ Ψαλμός αὐτός εἶναι μεσσιανικός. Τό Ἑβραϊκό κείμενο ὅμως, τό πρωτότυπο, δέν τό ἔχει αὐτό· ἔχει μία ἄλλη λέξη, πού εἶναι παρόμοια μέ αὐτήν πού μεταφράζουν, καί σημαίνει εἰς τόν ἀρχηγόν τοῦ χοροῦ · δηλαδή ὅτι ὁ Ψαλμός αὐτός παραδίδεται στόν ἀρχηγό τῆς χορωδίας καί τῶν ὀργάνων, προκειμένου νά ἐκτελεστεῖ. Ἀνήκει δηλαδή στόν ἀρχιμουσικό· αὐτό θά πεῖ «εἰς τὸ τέλος», ὅτι παραδίδεται στόν ἀρχιμουσικό.
«Ὑπὲρ τῶν ληνῶν»... Ὁ ληνός εἶναι τό πατητήρι, ἐκεῖ πού πατᾶμε τά σταφύλια γιά νά κάνουμε τό κρασί. Κατά λέξη λοιπόν σημαίνει ὅτι αὐτός ὁ Ψαλμός λέγεται κατά τή διάρκεια τοῦ πατήματος τῶν σταφυλιῶν, δηλαδή κατά τήν ἑορτή τοῦ τρυγητοῦ. Καί αὐτή ἡ ἀπόδοση, κατά τό Ἑβραϊκό, δέν εἶναι πολύ ἐπιτυχής. Ἀναφέρεται σ’ ἕνα ὄργανο μουσικό τῆς πόλεως Γέθ, ἤ τό ὄργανο γέθ, καί ἔτσι σημαίνει ὅτι ὁ Ψαλμός αὐτός προορίζεται γιά τόν ἀρχιμουσικό, προκειμένου νά ἐκτελεσθεῖ μέ τό ὄργανο γέθ.
«Τοῖς υἱοῖς Κορέ». Αὐτό μᾶς ἐνδιαφέρει. Ὁ συντάκτης, ὁ συνθέτης τοῦ Ψαλμοῦ αὐτοῦ, δέν εἶναι τώρα ὁ Δαβίδ, ἀλλά ἕνας ἀπόγονος τοῦ Κορέ· θά σᾶς πῶ τί εἶναι αὐτός.
Καί, τέλος, «ψαλμός». Ὅταν λέει «ψαλμός», σημαίνει ὅτι εἶναι λυρικό ποίημα, πού θά ἀποδοθεῖ μέ ψαλτήριον, μέ μουσικό ὄργανο. Δέν εἶναι ὠδή, ἀλλά ψαλμός. Ἡ ὠδή κυρίως λεγόταν μόνο μέ τή φωνή, ἐνῶ ὁ ψαλμός μέ συνοδεία μουσικῶν ὀργάνων.
«Τοῖς υἱοῖς Κορέ». Μένουμε λιγάκι σ’ αὐτό. Ὑπάρχουν δέκα Ψαλμοί, ἀπό τούς ἑκατόν πενήντα, πού ἔχουν τόν τίτλο «τοῖς υἱοῖς Κορέ». Ὅπως ἔχουμε τό ἀντίστοιχο «τῷ Δαυΐδ», μέ Δοτική, πού ἀποδίδεται εἰς τόν Δαυΐδ ἤ ὅτι εἶναι τοῦ Δαβίδ · ἔτσι κι ἐδῶ, μέ Δοτική πάλι, ἔχουμε «τοῖς υἱοῖς Κορέ», καί σημαίνει ὄχι ὅτι εἶναι γιά χάρη τῶν υἱῶν τοῦ Κορέ, ἀλλά ὅτι συντάκτης εἶναι κάποιος ἀπό τούς υἱούς τοῦ Κορέ.
Θά ποῦμε δυό λόγια γιά τό ποιός εἶναι αὐτός ὁ Κορέ, ὥστε νά ἔχουμε ὑπόψη μας κάποια πράγματα, ἐφόσον ἔχουμε δέκα Ψαλμούς μέ τήν ἐπιγραφή αὐτή. Στό βιβλίο Ἀριθμοί τῆς Πεντατεύχου, στό 16ο κεφάλαιο, μπορεῖτε νά βρεῖτε ἐκεῖ τήν ἱστορία τοῦ Κορέ. Μέ δύο λόγια, πρόκειται γιά ἕνα σημαῖνον πρόσωπο πού ἁμάρτησε φοβερά, καί ὁ Θεός τόν τιμώρησε πολύ σκληρά. Πρόκειται γιά τό ἑξῆς θέμα:
Ὅταν βγῆκαν στήν ἔρημο οἱ Ἑβραῖοι, τότε ἄρχισε ἡ ὀργάνωσή τους. Τό βιβλίο Ἀριθμοί ἀναφέρεται στήν ὀργάνωση τοῦ λαοῦ –ἀκόμη καί μέχρι τήν ἰατρική ὀργάνωση– μία ὀργάνωση, ἰδιαίτερα γιά ἕναν λαό πού μένει στήν ἔρημο, πού ἄν θά τή διαβάσετε θά δεῖτε ὅτι εἶναι ἀξιοζήλευτη. Νά διαβάσετε μέ προσοχή τό βιβλίο αὐτό, Ἀριθμοί. Περιέχει πληροφορίες γιά τήν πολεμική ὀργάνωση, τήν ἰατρική, τή λατρευτική ὀργάνωση καί λοιπά.
Ὁ Θεός ἐκλέγει τόν Μωυσῆ· εἶναι γνωστή ἱστορία πῶς τόν ἐξέλεξε. Ἐμφανίζεται μπροστά ἀπό τή γνωστή βάτο καί τόν στέλνει στήν Αἴγυπτο. Ὁ Μωυσῆς ἀρνεῖται ἐπανειλημμένα, κι ὁ Θεός ὀργίζεται μαζί του. Ἐκεῖ, ὅταν ὁ Μωυσῆς λέει «Σέ παρακαλῶ, Κύριε, ἄφησέ με, δέν μπορῶ νά κάνω αὐτή τή δουλειά· εἶναι βαρειά δουλειά, γιατί ἐγώ εἶμαι ἄνδρας μέ ἀδύναμη φωνή καί βραδύγλωσσος...», τότε ὁ Θεός τοῦ λέει ἐκεῖ: «Δέν μοῦ λές · ποιός ἔκανε τόν κουφό καί τόν βαρύκωο; Δέν τούς ἔκανα ἐγώ ὁ Θεός; Ἐγώ σέ ἔκανα βραδύγλωσσο· ἐγώ σέ ἔκανα ἰσχνόφωνο. Θά πᾶς ! Καί φωνή σου θά εἶναι ὁ Ἀαρών».
Κατόπιν λέει ὁ Θεός ὅτι ὁ Ἀαρών θά εἶναι ὁ πρῶτος ἀρχιερέας, καί, ἀφοῦ θά εἶναι ὁ πρῶτος ἀρχιερέας, μόνο ἀπό τούς ἀπογόνους τοῦ Ἀαρών θά γίνονται ἱερεῖς, καί μάλιστα ὄχι ἀπ’ ὅλα τά παιδιά του. Εἶναι κάτι καταπληκτικό αὐτό· δέν εἶναι βέβαια τῆς ὥρας νά ἀναλύσουμε τό γιατί.
Ὁ Ἀαρών, ὅπως καί ὁ Μωυσῆς ὁ ἀδελφός του φυσικά, ἀνήκουν στή φυλή τοῦ Λευί. Κατά συνέπεια οἱ Λευίτες δέν εἶχαν δικαίωμα νά γίνονται ἱερεῖς, παρά μόνον οἱ ἀπόγονοι τοῦ Ἀαρών· προσέξτε αὐτό. Ὅλοι οἱ ἄλλοι οἱ Λευίτες θά ὑπηρετοῦσαν ἁπλά τόν Ναό, ἀλλά δέν θά ἦσαν ἱερεῖς. Αὐτούς σήμερα θά τούς λέγαμε μέ μιά ἀντιστοιχία νεωκόρους · δηλαδή θά εἶναι ἐκεῖνοι πού θά περιποιηθοῦν τόν Ναό, θά σκουπίσουν, θά τόν φροντίσουν, θά εἶναι ψάλτες... ἀλλά ὄχι ἱερεῖς. Ἱερεῖς θά ἦσαν μόνον ἀπόγονοι τοῦ Ἀαρών.
Τότε ξέσπασε ἐπανάσταση μέσα στό στρατόπεδο, μία ἀπό τίς πολλές πού ἔκαναν οἱ Ἑβραῖοι ἐναντίον τοῦ Θεοῦ καί ἐναντίον τοῦ Μωυσῆ. Ὁ Κορέ, Λευίτης, ἕνα σημαῖνον πρόσωπο, μαζί μέ ἄλλους τρεῖς, ἐπίσης σημαίνοντα πρόσωπα, καί μέ διακόσιους πενήντα ἄνδρες, ὅλους σημαίνοντα πρόσωπα, ἀρχηγούς θά λέγαμε ὁμάδων, ἐμφανίζονται στόν Μωυσῆ καί τόν Ἀαρών, καί λένε στόν Μωυσῆ: «Δέν μοῦ λές : Ποιός σᾶς εἶπε ὅτι ἐσεῖς μόνο ἔχετε τό δικαίωμα νά ἱερατεύετε; Ποιός σᾶς εἶπε ὅτι ἐσεῖς μόνο μπορεῖτε νά εἴσαστε προϊστάμενοι; Ἐμεῖς ἐδῶ τί κάνουμε; Κι ἐμεῖς Λευίτες εἴμαστε· κι ἐμεῖς ἔχουμε δικαιώματα». Σημειῶστε ὅτι ὁ Μωυσῆς δέν ἱεράτευε, ἀλλά μόνο ὁ Ἀαρών. Ὁ Μωυσῆς εἶναι ὁ Προφήτης, εἶναι ἐκεῖνος πού μιλάει μέ τόν Θεό καί δέχεται τίς παραγγελίες Του· τίποτα ἄλλο. Ἄν διαβάσετε ὅμως τό ἱερό κείμενο, θά δεῖτε ὅτι ἡ θέση τους γιά μιά στιγμή εἶναι σωστή. Δηλαδή εἶναι σωστή, ἄς ποῦμε, γιά μιά δημοκρατική τοποθέτηση τοῦ πράγματος.
Ὅταν τό ἄκουσε αὐτό ὁ Μωυσῆς, ἔπεσε πρηνής, ἔπεσε μπρούμυτα, ἀπό τή θλίψη του, πού ἔβλεπε ἐδῶ τόν Κορέ καί τούς ἄλλους νά ἐπαναστατοῦν, γιατί τήν ἐκλογή αὐτή δέν τήν ἔκανε ὁ Μωυσῆς, ἀλλά τήν ἔκανε ὁ Θεός. Τότε τούς ἐξήγησε ὅτι τά πράγματα δέν εἶναι ὅπως τά βλέπουν· ὅτι ἡ ἐκλογή ἔγινε ἀπό τόν Θεό, καί δέν εἶναι ὑπόθεση τοῦ Μωυσῆ. Ἐκεῖνοι ἄρχισαν νά φωνάζουν καί νά διαμαρτύρονται, καί μάλιστα ἡ Γραφή τούς ἀποκαλεῖ σκληρούς ἄνδρες! Ἐπέμεναν πολύ· ἔγινε ἕνα εἶδος ἐπαναστάσεως. Καί τότε ὁ Μωυσῆς εἶπε: «Καλά, αὔριο θά τό δοῦμε τό θέμα αὐτό».
Ἔδωσε στούς διακόσιους πενήντα ἄνδρες ἀπό ἕνα θυμιατήρι, ἔβαλαν μέσα ἀναμμένα κάρβουνα καί θυμίαμα –ἔργο πού θά τό ἔκαναν μόνον οἱ ἱερεῖς, ὄχι ἄλλοι– καί τούς εἶπε: «Περιμένετε ἐδῶ». Καί τότε λέει ὁ Θεός: «Θά ἀποσχίσεις, θά δημιουργήσεις ἕνα σχίσμα, θά ξεχωρίσεις τόν λαό ἀπ’ αὐτούς τούς διακόσιους πενήντα καί τίς οἰκογένειες τῶν τεσσάρων». Οἱ διακόσιοι πενήντα ἦταν μπροστά ἀπό τήν κιβωτό τῆς Διαθήκης, μπροστά ἀπό τή σκηνή τοῦ μαρτυρίου, καί οἱ ἄλλοι εἶναι στίς σκηνές τους. Ὁ λαός μαζεύτηκε γύρω ἀπό τίς σκηνές. Καί τότε τούς λέει ὁ Μωυσῆς: «Ἐάν ἐγώ πρόβαλα τόν ἑαυτό μου, τότε δέν θά γίνει τίποτα ἀπ’ ὅ,τι θά γίνει παρακάτω. Ἐάν ὅμως ἐγώ δέν πρόβαλα τόν ἑαυτό μου, ἀλλά ὁ Θεός μᾶς ἐξέλεξε, τότε θά ἔχετε νά κάνετε μέ τόν Θεό, καί τότε θά γίνει ἐκεῖνο πού θά γίνει σέ λίγο».
Μόλις τελείωσε τόν λόγο του ὁ Μωυσῆς, ἀγαπητοί μου, ξέρετε τί ἔγινε; Αὐτοί οἱ ἄνθρωποι, ὁ Κορέ καί οἱ ἄλλοι, ἦταν στήν πόρτα τῆς σκηνῆς τους, μαζί μέ τίς γυναῖκες τους, τά παιδιά τους, τά ζωντανά τους, τά ὑπάρχοντά τους, καί προφανῶς εἶχαν πάρει μία στάση πολύ ἄσχημη, ἴσως καί εἰρωνική. Καί τότε ἄνοιξε ἡ γῆ, κάνοντας ἕνα χάσμα, ὅπως ἀνοίγει πολλές φορές ὅταν γίνεται σεισμός. Τό χάσμα αὐτό, τό ρῆγμα, μπορεῖ κάποτε νά εἶναι ἀπό μερικούς πόντους μέχρι ὁλόκληρα μέτρα. Δέν ἔγινε σεισμός ὅμως τότε· ἡ γῆ ἄνοιξε μόνο στό σημεῖο πού ἦταν οἱ τέσσερις σκηνές. Ἄνοιξε λοιπόν ἡ γῆ, ἔπεσαν ὅλοι μέσα στό ρῆγμα αὐτό, καί ξανάκλεισε ἡ γῆ! Ἦταν κάτι φρικτό, φοβερό! Εἶναι αὐτό πού λέει καί ὁ ἑλληνικός λαός «ν’  ἀνοίξει ἡ γῆ νά μέ καταπιεῖ». Ἄνοιξε, ἔκλεισε! Ἄνοιξε, κατάπιε, κι ἔκλεισε! Ἔχουμε δέ καί τήν ἔκφραση «καὶ καταβήσονται ζῶντες εἰς ᾅδου». Ζωντανοί! Καί τήν ἴδια ὥρα, οἱ διακόσιοι πενήντα, ἐκεῖνοι πού ἦσαν μέ τά πυρία στά χέρια, πού εἶχαν τήν ἀπαίτηση σώνει καί καλά νά πάρουν ἱερατικά καθήκοντα, ἐνῶ δέν ἐπιτρεπόταν γιατί ὁ Θεός τό ἤθελε ἔτσι, τότε βγῆκε φωτιά ἀπό τά θυμιατήριά τους καί τούς ἔκαψε ὅλους! Αὐτή εἶναι ἡ ἱστορία τοῦ Κορέ. Ὑποδειγματική, παραδειγματική τιμωρία! Φοβερό πράγμα... φοβερό!
Ὅμως συμβαίνει καί κάτι πού ἔχει πάρα πολλή ἀξία ὁπωσδήποτε. Ἕνας ἀπόγονος τοῦ Κορέ, ἤ ἀπόγονοι τοῦ Κορέ, παρέμειναν εὐσεβεῖς ἄνθρωποι· καί ὄχι ἁπλά μόνον εὐσεβεῖς, ἀλλά ἔχουμε καί ποιήματά τους! Μάλιστα κάποιοι ἀπόγονοι τοῦ Κορέ εἶχαν δείξει μεγάλη ἀφοσίωση στόν Δαβίδ, πολλά χρόνια μετά, πέρασαν μερικές ἑκατονταετίες, ἴσως τρεῖς-τέσσερις ἑκατονταετίες. Ἀπόγονοι λοιπόν τοῦ Κορέ δέν πρόσφεραν ἁπλά μόνο ὑπηρεσίες στό ἔθνος καί στόν Ναό, ἀλλά ἐπί πλέον ἀναδείχθηκαν καί μεγάλοι ἀρχιμουσικοί καί συνθέτες, καί Ψαλμοί τους ἤδη καταχωρήθηκαν στήν Ἁγία Γραφή ὡς θεόπνευστοι∙ ἔχουν τή σφραγίδα τῆς θεοπνευστίας. Αὐτό σημαίνει ὅτι κάποτε ὁ Θεός ἐπιτρέπει ὥστε οἱ ἀπόγονοι νά τιμωροῦνται φοβερά, καί κάποτε ἄλλοτε ὁ Θεός δίνει στούς ἀπογόνους πολλή εὐλογία. Γι’ αὐτό καί εἶπα τήν ἱστορία τοῦ Κορέ.
Ὑπάρχουν δυό θέσεις στήν Παλαιά Διαθήκη γι’ αὐτό τό ἐπίμαχο θέμα. Ἡ πρώτη θέση εἶναι ἡ ἑξῆς: οἱ ἀπόγονοι θά πληρώνουν τά σπασμένα τῶν προγόνων. Αὐτό μέχρι τούς Προφῆτες, Ἡσαΐα καί τά λοιπά. Μετά ὁ Θεός τοποθετεῖ τό θέμα διαφορετικά, καί λέει: «Δέν θά γίνεται πιά τό νά τρῶνε οἱ γονεῖς ἀγουρίδες, καί νά μουδιάζουν τά δόντια τῶν παιδιῶν». Τό καταλάβατε αὐτό; Δηλαδή ἄλλοι ἔφαγαν τίς ἀγουρίδες, καί ἄλλων τά δόντια μούδιασαν. Δηλαδή οἱ γονεῖς ἔφταιξαν, τά παιδιά πλήρωσαν. Δέν θά γίνεται λοιπόν αὐτό, ἀλλά ὁ καθένας θά πληρώνει τίς προσωπικές του ἁμαρτίες». Μέσα σ’ αὐτήν τήν ἴδια τήν Παλαιά Διαθήκη ἔχουμε μία προοδευτική τοποθέτηση γιά τίς εὐθύνες τοῦ προσώπου, κάτι πού στήν Καινή Διαθήκη πλέον τελειοποιεῖται. Ἔτσι βλέπουμε στήν Ἐκκλησιαστική μας Ἱστορία, οἱ γονεῖς νά εἶναι εἰδωλολάτρες, νά εἶναι διῶκτες, νά εἶναι φοβεροί, καί τά παιδιά τους νά γίνονται ἅγιοι! Βέβαια!
Αὐτά σχετικά μέ τήν ἐπιγραφή. Καί τώρα ἐρχόμαστε στόν Ψαλμό.
Ἡ ὑπόθεση τοῦ Ψαλμοῦ εἶναι ἁπλή. Εἶναι κάποιος ἱεραπόδημος. Ἱεραπόδημοι εἶναι αὐτοί πού κάνουν ἱερές ἀποδημίες. Εἶναι δέ γνωστό ὅτι τότε οἱ Ἑβραῖοι, οἱ κοντινοί στά Ἱεροσόλυμα, ἔκαναν τουλάχιστον τρεῖς ἀποδημίες τόν χρόνο, στίς τρεῖς μεγάλες γιορτές. Οἱ ἐκτός Παλαιστίνης ἔκαναν μιά φορά τόν χρόνο, ἀλλά ἄν ἦσαν κάπως κοντά στήν Παλαιστίνη. Αὐτοί πού ἦσαν πάρα πολύ μακριά, ὅπως ἄς ποῦμε στήν Ἀφρική ἤ στή Μηδία ἤ στήν Κρήτη καί λοιπά, αὐτοί ἔκαναν τουλάχιστον μιά φορά στή ζωή τους ἱερή ἀποδημία. Ἔτσι ὁ Ψαλμός αὐτός ἔχει ὑπόθεση τήν ἱερή ἀποδημία, δηλαδή τήν ἐπίσκεψη στόν Ναό. Καί φυσικά ἐδῶ αὐτός πού φθάνει στόν Ναό ἔχει ἀνάλογα συναισθήματα, ἔτσι ὥστε νά γεμίζει ἀπό Θεό ἡ ψυχή του καί νά Τόν δοξάζει.
Ὅμως ὁ Ψαλμός αὐτός δέν περιορίζεται μόνο στά στενά ὅρια τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης –ἁπλά τονίζει στοιχεῖα καί σύμβολα τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης– ἀλλά ἐπεκτείνεται σέ ὅλους τούς αἰῶνες. Ἔτσι καί αὐτό βρίσκει δικαίωση στόν τίτλο «εἰς τὸ τέλος», δηλαδή εἰς τό διηνεκές, τό συνεχές. Οἱ Πατέρες ἔτσι τό μεταφράζουν, ἤ μᾶλλον τό ἑρμηνεύουν, ὅτι ἀναφέρεται σέ κάτι πού εἶναι πάντοτε αἰώνιο. Καί τί εἶναι αὐτό; Εἶναι ὁ τονισμός ὅτι, ἐνῶ ἴσως ὁ ἄνθρωπος βρίσκεται μέσα στά ἐπίγεια πράγματα, τά φθαρτά καί τά παροδικά, μπορεῖ νά ἔχει στραμμένο τό μάτι του καί στά οὐράνια καί τά μόνιμα.
Ἔτσι λοιπόν ὁ Ψαλμός αὐτός ἀναφέρεται στήν ἀγάπη τοῦ ἱεραποδήμου πρός τόν Ναό τοῦ Θεοῦ. Ὅμως ἐπειδή ἡ παρουσία τοῦ Θεοῦ αἰσθητοποιεῖται μέ τόν Ναό –ἀφοῦ ὁ Ναός εἶναι ὁ οἶκος τοῦ Θεοῦ– ταυτόχρονα δίνεται ἡ δυνατότητα στόν ἄνθρωπο, πού βρίσκεται μέσα στήν κοιλάδα τοῦ κλαυθμῶνος τοῦ βίου τούτου, ὅπως ἐδῶ τό λέει κατά λέξη, νά μπορεῖ νά βλέπει πάντα τόν Θεό, νά ἔχει δηλαδή πάντοτε τή θεωρία τοῦ Θεοῦ. Κατά συνέπεια ὁ Ψαλμός παίρνει πλέον ἕνα αἰώνιο κῦρος, καί ὄχι παροδικό, πού ἐξαντλεῖται μέσα στό στενό ἱστορικό πλαίσιο τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης.
Ἀρχίζει πολύ ὄμορφα, ἀρχίζει λυρικότατα· εἶναι ἕνα ποίημα μέ πολύ συναίσθημα. Πρέπει νά σᾶς πῶ ὅτι οἱ Ψαλμοί τῶν υἱῶν Κορέ, αὐτοί οἱ δέκα Ψαλμοί, δέν ἔχουν βέβαια ἐκείνη τήν πυκνότητα τῆς σκέψεως τῶν Ψαλμῶν τοῦ Δαβίδ –σᾶς τό εἶχα πεῖ καί στήν εἰσαγωγή αὐτό– ἀλλά ἔχουν μιά ὁμαλότητα στή σύνταξη. Δέν εἶναι δύσκολοι, ἀλλά εἶναι πολύ ὡραῖοι, εἶναι γλυκύτατοι.
(συνεχίζεται)


Απόσπασμα από το βιβλίο ‘’ΕΠΙΛΟΓΗ ΨΑΛΜΩΝ’’ Τόμος ά.
Της Ιεράς Μόνης Κομνηνείου, Κοιμήσεως θεοτόκου και Αγίου Δημητρίου.
Το βιβλίο περιέχει  απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του μακαριστού Γέροντα Π. Αθανασίου Μυτιληναίου.
Η ανάρτηση γίνεται με την ευλογία της Ιεράς Μονής.