Στόν πρόχειρο ναΐσκο ἡ «πρώτη» ἀνάσταση τῆς Ὀρθοδοξίας.Ὁ πληγωμένος Ἀετός. Γρηγόριος ὁ Θεολόγος

Ποῦ θά ἐμφανιστοῦνε ὅμως οἱ ὀρθόδοξοι; Ποῦ θά συναχτοῦνε γιά Λειτουργία; Γι’ αὐτούς δέν ὑπῆρχε ναός. Ὁλόκληρη ἡ Κωνσταντινούπολη, μέ τριακόσιες περίπου χιλιάδες κατοίκους, μέ διακόσιες πενήντα χιλιάδες χριστιανούς, δέν εἶχε ὀρθόδοξο ναό. Οἱ ἀρειανοί τούς εἴχανε πάρει ὅλους. Καί τόν πιό μικρό. Μέ τή βία διώξανε τούς ὀρθοδόξους.  Τούς πήρανε τούς ναούς καί τιμωρήσανε τούς κληρικούς τους.  Οἱ λίγοι ὀρθόδοξοι πού ἀπομείνανε, γιά νά λειτουργηθοῦν μαζεύονταν τίς νύχτες ἐδῶ καί κεῖ, ἔξω ἀπό τά τείχη, σέ ἀπόμερα ἀγροτόσπιτα καί ὑπόγεια.  Περισσότερο συνάζονταν ἔξω ἀπό τήν πόλη, γιά μεγαλύτερη ἀσφάλεια. Ἀκόμα καί σέ σπηλιές.  Μόνο ἐκεῖ μποροῦσαν ἐλεύθερα νά λειτουργοῦνται.

Τώρα ὅμως ἡ παρουσία τοῦ Γρηγορίου τούς ἔκανε ἀποφασιστικούς. Ἦσαν ἕτοιμοι. Γιά ὅ,τι θ’ ἀποφάσιζε, ὅ,τι θά συνιστοῦσε ὁ Γρηγόριος!  Μ’ αὐτός ἤτανε ξένος.  Δέν ἤξερε καλά πρόσωπα καί πράγματα. Ἐπαίνεσε τούς παρόντες ὀρθοδόξους γιά τήν ἀπόφασή τους νά τόν ἀκολουθήσουν. Ἀλλά ὅταν ζήστησε συγκεκριμένα:

-Ποῦ θά συναχθοῦμε, ἀδελφοί; Καί πότε; Πρέπει νά βιαστοῦμε...

Κανείς δέν μποροῦσε νά τοῦ ἀπαντήσει. Στή σιωπή πού ἔπεσε τά δευτερόλεπτα εἴχανε μάκρος αἰώνων.  Παροῦσα στή συζήτητη καί ἡ Θεοδοσία. Οἰκοδέσποινα καί ξαδέρφη του. Ἐκείνη, στήν κρίσιμη στιγμή κοίταξε μέ νόημα τόν Ἀβλάβιο. Κι αὐτός μίλησε ἀποφασιστηκά:

-Θ’ ἀρχίσεις ἐδῶ μέρα, Γρηγόριε.  Τό σπίτι μου εἶναι δικό σου. Θά λειτουργήσεις ἐδῶ, μέχρι νά δοῦμε τί θά κάνουμε. Ἔχουμε χῶρο. Μικρό βέβαια. Στήν ἀρχή ἄλλωστε θά ’μαστε λίγοι. Ἔπειτα βλέπουμε, ἔχει ὁ Θεός.

Τά λόγια τοῦ Ἀβλαβίου φέρανε ἀνακούφιση καί θαυμασμό. Οἱ παρόντες νόμισαν ὅτι ζοῦνε στούς δύο πρώτους χριστιανικούς αἰῶνες.  Τόση κατάνυξη, τόση εὐφορία....

Ὁδήγησε τούς ἀνθρώπους σ’ ἕνα ἰσόγειο χῶρο τοῦ μεγάλου σπιτιοῦ. Αὐτόν διαρρυθμίσανε πρόχειρα καί ἄρχισαν. Ἐκεῖ κοντά, σ’ ἕνα πιό μικρό ἰσόγειο κτίσμα, ἐγκαταστάθηκε ὁ Γρηγόριος. Ἡ περιοχή πολύ κεντρική.  Κοντά στήν πλατεία - ἀγορά (Φόρο) τοῦ Κωνσταντίνου, ἀπέναντι ἀπό τά λουτρά τοῦ Δαγισθαίου. Ἀπό κεῖ περνοῦσε ἡ Μέση, ὁ μεγάλος δρόμος πού διέσχιζε ὅλη τή χερσόνησο, καθώς ἐρχόταν ἀπό τή Θράκη. Ἐκεῖ κοντά δουλεύανε καί οἱ φούρνοι, πού βγάζανε ψωμί γιά τούς κατοίκους τῆς περιοχῆς.

Εἰδοποιήθηκαν οἱ ὀρθόδοξοι, ὁ ἕνας ἀπό τόν ἄλλον. Σέ λίγες ἡμέρες τό ξέρανε ὅλοι. Οἱ πιό θαρρετοί πήγανε πρώτοι στίς Λειτουργίες πού τέλεσε ὁ Γρηγόριος. Τόσο λίγοι πού τούς χωροῦσε ὁ μικρός ναός καί περίσσευε.... Ἤτανε τυχεροί πού ἄκουσαν πρῶτοι τόν θεόπνευστο θεολόγο νά τούς ἐξηγεῖ γιά τήν ἁγία Τριάδα.  Πρῶτοι νιώσανε τό πύρωμα τοῦ θεόσταλτου ἄντρα.

Τό ἀδύνατο ἀνθρωπάκι λειτουργοῦσε κι ἔνιωθες νά γεμίζει τό σύμπαν ἀπό τήν παρουσία του. Στεκότανε νά μιλήσει στήν Ὡραία Πύλη καί βουβαίνονταν οἱ πάντες. Οἱ ἐντυπώσεις τρέξανε ἀστραπή. Στον Ἱππόδρομο, στίς ἀγορές καί τό λιμάνι, στ’ ἀρχοντικά καί τίς γειτονιές. Κι ὁ κόσμος μαζευότανε ὅλο κι πιό πολύς.  Πλημμύριζε ὁ ναός.  Πέφτανε πάνω στό χαμηλό τέμπλο, στό ἱερό Βῆμα.  Πίσω ἔσπρωχναν νά μποῦνε κι ἄλλοι.  Τέτοιες Λειτουργίες δέν εἴχανε ξαναζήσει. Ὁ Γρηγόριος ἔλεγε τίς Εὐχές καί στό πρόσωπό του βλέπανε ὅτι κοινωνοῦσε μέ τό Θεό. Ἔλαμπε κι ἔδινε θεία γαλήνη. Βλέπανε μπροστά τους τό θαῦμα τῆς θείας Χάρης καί ὅλοι, ποιός λίγο ποιός πολύ, τήν γεύονταν.  Τό κήρυγμά του ἤτανε στερεωτικό. Πῶς ἔβγαινε ἀπό μέσα του; Πῶς λειτουργοῦσε ὁ νοῦς του καί ἡ καρδιά του; Λές καί ἤτανε κιθάρα καί τήν χτυποῦσε κατάλληλα τό ἴδιο τό ἅγιο Πνεῦμα!  Ἡ ἀλήθεια πού τούς ἀνέλυε φυτευότανε βαθιά στό εἶναι τους. Καί τούς ἐξηγοῦσε ἀκόμα γιατί ὁ Ἄρειος καί Εὐνόμιος, ὁ Σαβέλλλιος καί ὁ Ἀπολλινάριος δέ λέγανε τήν ἀλήθεια. Τούς ἐξηγοῦσε μέ κάθε λεπτομέρεια τό γιατί ὅλοι αὐτοί διδάσκανε πλανεμένα πράματα. Τούς τά ’λεγε ἔτσι ὥστε ὁ κάθε πιστός νά μπορεῖ στίς συζητήσεις μέ τούς αἱρετικούς νά τούς ἀνατρέπει, νά τούς γυμνώνει ἀπό τά ἐπιχειρήματά τους.

Οἱ ὀρθόδοξοι στερεωθήκανε. Γέμισε ἡ καρδιά τους μέ πνοή τῆς ἀλήθειας. Ὁ νοῦς τους βρῆκε στηρίγματα καί ὅπλα ἐναντίον τῶν αἰρετικῶν. Τό εἶναι τους τώρα ὀρθώθηκε, θαρρέψανε καί προσακλοῦσαν καί προκαλοῦσαν ἀνοιχτά, σέ κάθε γωνιά, σέ κάθε πλατεία, σέ κάθε Φόρο, στά λουτρά, παντοῦ....

-Ἐλᾶτε νά λειτουργηθεῖτε ἀληθινά. Ἐλᾶτε ν’ ἀκούσετε πῶς μιλάει γιά τήν ἀλήθεια τό ἅγιο Πνεῦμα. Διδάσκει ὁ Γρηγόριος ἀπό τή Ναζιανζό.  Θά δεῖτε τί πάει νά πεῖ ἄνρθωπος τοῦ Θεοῦ, θεόπνευστος...

Οἱ ἀρειανοί καί οἱ ἄλλοι αἱρετικοί ταράχτηκαν.  Σαράντα χρόνια τώρα στήν Πόλη οἱ ὀρθόδοξοι δέν τολμήσανε νά κουνηθοῦν.

-Τί νά κάνουμε; Πῶς θ’ ἀντιδράσουμε; σκέφτηκαν. Καί μποροῦσαν ἀκόμα νά κάνουν πολλά.  Μά κόπος ἄδικος. Οἱ καιροί ἀλλάξανε. Μόνο πού θά ταλαιπωροῦσαν τούς ὀρθοδόξους.  Μόνο αὐτό.  Καί δέν τό παραλείψανε.

Στό μεταξύ, δέν πέρασαν λίγες ἑβδομάδες καί οἱ ὀρθόδοξοι διαπίστωσαν μέ λύπη: Μικρός καί ἀκατάλληλος ὁ ναός, ὁ μοναδικός γιά ὅλη τήν Πόλη, τήν ξακουστή Νέα Ρώμη.  Ὁ Ἀβλάβιος ὅμως ἤτανε ἐκεῖ!  Πλημμυρισμένος ἀπό τήν ἀλήθεια καί τήν παρουσία τοῦ Γρηγορίου, δέ δίστασε:

-Ἐδῶ, ἀδέρφια, σέ τοῦτο τό χῶρο.  Τόν ἔχω ἀπό τόν παππού μου..... θά χτίσουμε ὅλοι μαζύ πιό μεγάλη τήν  Ἐκκλησία μας.

Καί βάλθηκαν, πράγματι, ὅλοι μαζύ νά διαρρυθμίζουν καί νά χτίζουν ἕνα στενόμακρο κτίσμα, καί τό ’καμαν εὐρύχωρο ναό.  Τόν εἴπανε ναό τῆς Ἀναστασίας. Ὄχι τυχαῖα. Τόν εἶπαν ἔτσι, γιατί κεῖ μέσα ἀναστήθηκε γιά τήν περιοχή ἡ Ὀρθοδοξία. Ἐκεῖ μέσα φανερώθηκε μέ τρόπο ἔξοχο καί μοναδικό ἡ ἀλήθεια γιά τήν ἁγία Τριάδα.  Λειτουργός καί φανερωτής ὁ Γρηγόριος. Ὁ ἴδιος τοῦ ἄρεσε νά συνδέει τό ὄνομα τοῦ ναοῦ μέ τήν ἀναγέννηση τῆς Ὀρθοδοξίας στήν Κωνσταντινούπολη.

Σύντομα οἱ ὀρθόδοξοι χαίρονταν τόν κανονικό ναό τους. Οἱ ἀρειανοί τρίβανε τά μάτια μέ τήν πρόοδο τῶν ὀρθοδόξων καί ἀκονίζανε τό μίσος τους.

Φυσικά, πάλι ὁ ναός δέν ἤτανε τεράστιος. Σέ λίγο οὔτε κι ἐπαρκής. Δέν μποροῦσε νά συγκριθεῖ μέ τό νάο τῶν ἁγίων Ἀποστόλων, πού βρισκότανε πολύ ψηλότερα, πιό πάνω καί ἀπό τό περίφημο ὑδραγωγεῖο τοῦ Οὐάλη. Οὔτε καί μέ τή ἁγία Σοφία, πού τότε ἤτανε μιά συνηθισμένη Βασιλική. Ὅμως ὁ ναός τῆς Ἀναστασίας χωροῦσε ἀρκετό κόσμο, διαρρυθμίστηκε καλά, εἶχε κανονικό τέμπλο μέ κιγλιδώματα χαμηλά καί γυναικωνίτη.

Ὁ πληγωμένος Ἀετός (Γρηγόριος ὁ Θεολόγος)

(ἀφηγηματικὴ Βιογραφία)  

  (σελ.144-148)

   Στυλιανοῦ Γ. Παπαδοπούλου Καθηγητή Πανεπιστημίου

Ἔκδοση Δ΄

Ἀποστολική διακονία

θα βρείτε τα προηγούμενα εδώ