Ο Γάμος και η ανύψωσή του στην Καινή Διαθήκη

Μετά την πτώση ο Γάμος φθείρεται

Ενώ όμως είναι ιερός και άγιος ο θεσμός του Γάμου προ της αμαρτίας, προ της πτώσεως των πρωτοπλάστων, με την είσοδο της αμαρτίας στη ζωή του ανθρώπου, όπως τόσοι άλλοι θεσμοί ιεροί διεστράφηκαν, έτσι και ο Γάμος.

Η αμαρτία διέστρεψε τα πάντα. Με την πάροδο δε του χρόνου και η ιερότητα του Γάμου ποδοπατήθηκε. Έπαψε να είναι θεσμός ιερός. Κατήντησε μέσο εκμετάλλευσης και απολαύσεων. Ο Θεός συνέστησε τον Γάμο και τον εστήριξε στον αλληλοσεβασμό και την αλληλοβοήθεια και την πλήρη ενότητα ψυχών και σκοπών. Αλλά η αμαρτία τα διέστρεψε και τα ποδοπάτησε αυτά.

Έτσι η γυναίκα κατήντησε δούλη του άνδρα. Δεν είχε κανένα δικαίωμα στον εαυτό της, στην οικογένειά της, στα παιδιά της. Θυσιαζόταν, σφαζόταν, διωκόταν, χωρίς ο άνδρας να δίνει λόγο σε κανένα. Το αυτό συνέβαινε και στον καρπό του Γάμου, τα παιδιά. Με αποτέλεσμα να εισέλθει η διαφθορά, η πολυγαμία, η ακολασία.

Βέβαια, στην Π. Διαθήκη, καταβάλλεται κάποια προσπάθεια εξύψωσης του Γάμου, αλλά η διαφθορά των άλλων ειδωλολατρικών λαών επιδρούσε και στους Ιουδαίους. Και έτσι ο ιερός θεσμός του Γάμου, όπως αρχικά ο Θεός τον θέσπισε, αλλοιώθηκε.

Ο Γάμος στα χρόνια της Καινής Διαθήκης

Στην κατάσταση αυτή βρήκε ο Χριστιανισμός τον Γάμο. Στους μεν ειδωλολάτρες διεφθαρμένο. Στους δε Ιουδαίους τραυματισμένο. Και τι έκαμε; Εξύψωσε τον Γάμο και τον αγίασε, περισσότερο από ό,τι ήταν προ της πτώσεως. Διότι ο Χριστιανισμός αναβιβάζει τον Γάμο σε Μυστήριο μέγα.

Ο Κύριος, όταν έλαβε αφορμή να μιλήσει περί Γάμου, είπε και επανέλαβε τα βαρυσήμαντα εκείνα λόγια της Παλαιάς Διαθήκης: «Ο ποιήσας απ’ αρχής άρσεν και θήλυ εποίησεν αυτούς» (Ματθ.ΙΘ’ 4). Δηλαδή από την αρχή της δημιουργίας ο Θεός έκανε το πρώτο ανδρόγυνο από ένα άνδρα και από μια γυναίκα και είπε «ένεκεν τούτου καταλείψει άνθρωπος τον πατέρα αυτού και την μητέρα και κολληθήσεται τη γυναικί αυτού, και έσονται οι δύο εις σάρκα μίαν∙ ώτσε ουκέτι εισί δύο, αλλά σάρξ μία. Ο ουν ο Θεός συνέζευξεν, άνθρωπος μη χωριζέτω» (Ματθ. ΙΘ’ 5-6).

Τι φαίνεται από αυτά; Ότι ο Κύριος βεβαίωσε αφενός μεν ότι ο Γάμος είναι θεόσδοτος θεσμός, ο οποίος εγκαθιδρύθηκε κατά τη θεία βουλή και εντολή, αφ’ ετέρου δε ότι είναι δεσμός του ενός άνδρα με τη μία γυναίκα. Αυτό δυστυχώς λησμονούν μερικοί, οι οποίοι θεωρούν τον Γάμο ως μία απλή υπόθεση της ζωής τους και όχι ως ένωση ισόβια άνδρα και γυναίκας.

Ποιος δεν θυμάται τις ωραιότατες παραβολές των Δέκα Παρθένων, και των Βασιλικών γάμων, τις οποίες ο Κύριος χρησιμοποιεί για να παρομοιάσει τη βασιλεία των ουρανών; Και όχι μόνο αυτό. Αποδίδει ο ίδιος στον Εαυτό Του την ιδιότητα και τον τίτλο του «Νυμφίου» ως προς τις σχέσεις του με την Εκκλησία.

Και πράγματι αυτός είναι από τους ωραιότερους και συγκινητικότερους τίτλους του Κυρίου, ιδίως όταν τον ακούμε το εσπέρας της Μ. Πέμπτης: «Ήλοις προσηλώθη ο Νυμφίος της Εκκλησίας». Και αντιστοίχως ο ωραιότερος τίτλος της Εκκλησίας είναι εκείνος που της αποδίδει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης στην Αποκάλυψη, όταν αφενός μεν την παρουσιάζει ως «νύμφην κεκοσμημένην τω ανδρί αυτής», και αφετέρου πολλές φορές την αποκαλεί «νύμφη του αρνίου». Αλλά και άλλα τροπάρια της Εκκλησίας μας αυτό τονίζουν: «Ιδού ο Νυμφίος έρχεται εν τω μέσω της νυκτός», και «Τον Νυμφίον, αδελφοί, αγαπήσωμεν».

Η εξύψωση του Μυστηρίου του Γάμου φανερώνεται από το γεγονός της παρουσίας του Κυρίου στον Γάμο της Κανά. Πόση σημασία ενέχει αυτό! Ο Χριστός αρχίζει τα θαύματά Του σε κάποια αφανή πόλη. Είναι αξιοσημείωτο ότι ο Ιησούς κλήθηκε στον Γάμο και δεν αποποιήθηκε την πρόσκληση. Και τούτο, για να τιμήσει και να αγιάσει τον Γάμο, τον οποίο Αυτός νομοθέτησε. Πως τιμά τον Γάμο; Όχι μόνο με την παρουσία Του αλλά «και δώρω τούτον κοσμών». Και πως τον αγιάζει; Με το θαύμα το οποίο έκανε και μετέβαλε το ύδωρ σε οίνο. Διότι σημειώνει ο ιερός Χρυσόστομος «το ύδωρ εις άκρατον μεταβαλών», «δώρα τω γάμω μείζονα απάντων εισήνεγκεν». Κατ’ αυτόν τον τρόπο με την αγία Του συμπαράσταση και συμμετοχή στη χαρά του Γάμου «ηγίασε την της ανθρώπου γενέσεως την αρχήν».

Παρέστη στον Γάμο Αυτός που είναι «η πάντων ευθυμία και χαρά, ίνα και της τεκνογονίας την αρχαίαν εξελάση κατήφειαν» από την κατάρα που έγινε προς τη γυναίκα «εν λύπαις τέξη τέκνα».

Ο απόστολος Παύλος για τον Γάμο

Το μυστηριακό χαρακτήρα του Γάμου αποσαφηνίζει και τονίζει κυρίως ο απ. Παύλος, όταν δίδει εντολή να συνάπτεται ο Γάμος «εν Κυρίω». Με τον τρόπο αυτό διακηρύττει τον δεσμό του Γάμου αδιάλυτο και ιερό. Το κάνει δε αυτό, όταν βεβαιώνει ότι «η πανδρεμένη γυναίκα είναι δεμένη με τον ζώντα άνδρα της, σύμφωνα με το νόμο, ο οποίος ορίζει τα του γάμου» (Ρωμ. Ζ’ 2). Και «εάν συνδεθεί με άλλον άνδρα, εφόσον ζει ο σύζυγός της, θα γίνει και θα αποκληθεί μοιχαλίδα» (Ρωμ. Ζ’ 3).

Επίσης όταν ο απ. Παύλος παραγγέλλει: «Σε εκείνους που έχουν έλθει σε γάμο, δίδω εντολή όχι εγώ, αλλά ο Κύριος, η γυναίκα να μη χωρισθεί από τον άνδρα της. Εάν συμβεί να χωρισθεί, ας μείνει άγαμος. Ή εάν δεν μπορεί να ζήσει μόνη της, ας συμφιλιωθεί με τον άνδρα της. Αλλά και ο άνδρας να μην αφήνει τη γυναίκα του» (Α’ Κορ. Ζ’ 10-11).

Τέλος, διαβλέπει ο απ. Παύλος στον Γάμο την ένωση του άνδρα με τη γυναίκα, την εικόνα του Μυστηρίου του Χριστού με την Εκκλησία. Όπως ο Χριστός άφησε τον Πατέρα Του και κατήλθε και ήλθε προς τη Νύμφη (Εκκλησία) και έγινε ένα πνεύμα μαζί της. Και παρουσιάζει την ένωση αυτή, πηγή χάριτος, που επιδαψιλεύει πλούσια τη χάρη και την αγιότητα και στους δύο. Γι’ αυτό και χαρακτηρίζει «Το μυστήριον τούτο μέγα … εις Χριστόν και εις την Εκκλησίαν» (Εφεσ. Ε’ 32).

Πόσο εξυψώνεται ο Γάμος στην Καινή Διαθήκη φαίνεται και από τους άλλους λόγους του απ. Παύλου: «Τίμιος ο γάμος και η κοίτη αμίαντος» (Εβρ. ΙΓ’ 4). Ας είναι καθ’ όλα τιμημένος ο γάμος και η κοίτη του γάμου ας φυλάσσεται καθαρή από κάθε μολυσμό. Σχολιάζοντας τα λόγια αυτά ο ιερός Αυγουστίνος σημειώνει: «Αμίαντος ου μόνον από των αξιοκατακρίτων αμαρτιών της πορνείας και της μοιχείας, αλλά και από πάσης συζυγικής υπερβολής, ήτις δεν προέρχεται εκ δεσποζούσης επιθυμίας τέκνων, αλλ’ εξ υπερνικώσες φιληδονίας» (Π. Ν. Τρεμπέλα: Υπόμνημα εις τας επιστολάς της Κ. Διαθήκης, τόμος 3^ος, σελ. 202).

Και προσθέτει ο απ. Παύλος: «Ο άνδρας ο άπιστος έχει αγιασθεί και αυτός σε κάποιο βαθμό διά μέσου της ενώσεώς του με την πιστή γυναίκα του. Και η γυναίκα η άπιστη έχει κάπως αγιασθεί διά μέσου της ενώσεώς της με τον πιστό άνδρα» (Α’ Κορ. Ζ’ 14).

Πως αυτά θα συνέβαιναν, εάν δεν υπήρχε στο Γάμο Χάρη που μεταδίδεται από τον Θεό;

Όλοι δε οι Πατέρες της Εκκλησίας μιλούν κατά τον ίδιο τρόπο για την ιερότητα του Μυστηρίου του Γάμου. Μόνο του αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου ας αναφέρουμε τη σύντομη γνώμη: «Δεν θα υπήρχε αφιερωμένος άγαμος, αν δεν είχε θεσπισθεί ο Γάμος. Ο Γάμος είναι πατέρας των αγίων».

Η δε Σύνοδος της Γάγγρας για τη σπουδαιότητα και αξία του Γάμου αποφαίνεται ως εξής: «Εάν τις κατηγορεί τον Γάμον και μέμφεται την μετά του ανδρός της συζώσαν πιστήν και ευλαβή γυναίκα, ή την αποστρέφεται, επειδή τάχα δεν έχει δικαίωμα να εισέλθη εις την βασιλείαν τον ουρανών, αυτός να αφορίζεται» (Α’ Κανών, Πηδάλιον Νικοδήμου, σελ. 230)

Πηγή: «Το Μυστήριο του Στεφανώματος», Αρχιμ. Καλλιστράτου Λυράκη (+), Αθήνα 2005