Ερμηνεία των Ψαλμών (Ψαλμός 22ος) Μέρος δ΄

 Του π. Αθανασίου Μυτηλιναίου
Ὁμιλία 3η

Ψαλμός 22ος
Τί νά σᾶς πῶ; Ἄς ποῦμε ὅτι σ’ ἕνα πρόβλημά μας, σέ μιά περιπέτειά μας, ἔρχεται μία λύση· πῶς αἰσθανόμαστε τότε; Πολλές φορές ἐγώ στόν δρόμο κρατῶ δυό - τέσσερις τσάντες (παίρνω ἕνα πάρα πολύ κοινό παράδειγμα, πού τό ἔχετε ζήσει μαζί μου ἐσεῖς). Εἶναι πολύ βαριές, πρέπει νά κρατάω καί τό ράσο μου, δυσκολεύομαι... Ἐκεῖ ξαφνικά κάποιος ἀπό πίσω μου ἔρχεται, μοῦ ἁρπάζει τίς τσάντες, ἤ ἄν ἔχει ποδήλατο μοῦ παίρνει ὅλα τά πράγματα, τά βάζει ἐπάνω (πολλοί ἀπό σᾶς μοῦ τό ἔχετε κάνει αὐτό στόν δρόμο· πολλοί!) καί πραγματικά ἐλαφρύνομαι! Πάω ὄμορφα ἐπάνω στό Ἀναγνωστήριο, καί λέω: «Δόξα τῷ Θεῷ! ἔφυγε τό βάρος· τώρα τό κρατάει κάποιος ἄλλος». Αὐτό εἶναι τό χάδι τοῦ Θεοῦ, εἶναι ἡ βακτηρία τοῦ Θεοῦ, εἶναι τό στήριγμα τοῦ Θεοῦ.

Ὅταν ὅμως καμιά φορά παρεκκλίνουμε, τότε πέφτει ἡ ράβδος... Πίπτει ὅπου δέν πίπτει λόγος. Κι ὁ Θεός, ὅπου δέν ἐφαρμόζεται ὁ λόγος Του, κάνει ἐφαρμογή τῆς ράβδου Του. Ὅταν ὅμως ὁ Θεός ἀγαπάει κάποιον πολύ - πολύ, ἐπειδή ἀκριβῶς εἶναι τηρητής τοῦ λόγου Του καί ὄχι ἀρνητής, πάλι πέφτει ἡ ράβδος, κι αὐτό εἶναι περίεργο! Τώρα ὅμως ἡ ράβδος εἶναι παιδαγωγική. Δέν τή χρησιμοποιεῖ ὁ Θεός γιά νά τιμωρήσει, ἀλλά γιά νά χαρίσει πιό πολλά ἀγαθά. Εἶναι πραγματικά κάτι τό περίεργο!
Λέγεται ὅτι ὁ Σολωμός, ὁ ποιητής μας, εἶχε ἕναν συμμαθητή πού ἦταν πολύ κατώτερος ἀπό αὐτόν· ὁ δάσκαλος ὅμως ἔκανε διαρκῶς παρατηρήσεις στόν Σολωμό∙ «Αὐτό δέν τό ’χεις καλό· ἐκεῖνο δέν τό ’κανες καλό· δέν τά ’γραψες ἐκεῖνα καλά...» καί λοιπά καί λοιπά. Κάποτε ἔφθασε σέ ἀπόγνωση ὁ Σολωμός, καί λέει στόν δάσκαλό του: «Μά ὅλο ἐμένα μαλώνετε, ἐνῶ ἐγώ εἶμαι πολύ καλύτερος ἀπό τόν ἄλλο...». Καί ὁ δάσκαλος τοῦ λέει: «Μά ἐπειδή ἀξίζεις, γι’  αὐτό σέ μαλώνω. Ἐπειδή ἀξίζεις !».
Λοιπόν, ἀγαπητοί, ὅλες οἱ δοκιμασίες τοῦ Θεοῦ πέφτουν ἐπάνω στά κεφάλια τῶν Ἁγίων, γιά νά τούς ἀναδείξει ὁ Θεός ἥρωες. Ἁμάρτησε ὁ Ἰώβ, καί ἔπεσε βαρύ τό χέρι τοῦ Θεοῦ ἐπάνω του; Βέβαια, ὅπως ἰσχυρίζεται ὁ ἴδιος, δέν ἦταν ἀμέτοχος ἁμαρτίας. Παρακάτω ἀποδεικνύει ὁ Θεός ὅτι ἦταν· ἀλλά ὅμως δέν ἦταν μέτοχος στόν βαθμό πού νά ὑποστεῖ ἐκείνη τή φοβερή ταλαιπωρία καί περιπέτεια, δηλαδή μέσα σέ μιά μέρα νά χάσει τά παιδιά του, νά χάσει τήν περιουσία του, νά τά χάσει ὅλα, καί σέ μιά δεύτερη φάση νά χάσει καί τήν ὑγεία του! Ὅμως τό χέρι τοῦ Θεοῦ ἔπεσε βαρύ, ὄχι γιά νά παιδαγωγήσει τόν Ἰώβ στό νά διορθωθεῖ σέ κάτι, ἀλλά γιά νά τόν κάνει ἥρωα τῆς ὑπομονῆς, ὑπόδειγμα στούς αἰῶνες ὅλων τῶν αἰώνων.
Γι’ αὐτό, ξέρετε, τή Μεγάλη Ἑβδομάδα διαβάζουμε ἀναγνώσματα ἀπό τόν Ἰώβ, γιατί ὁ Ἰώβ εἶναι τύπος τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Καί ὁ Χριστός ὑπέμεινε τά πάντα, γιατί πραγματικά ἔπεσε βαρύ τό χέρι τοῦ Πατρός ἐπάνω Του. Ἐκεῖνο τό «ἱνατί με ἐγκατέλειπες;» εἶναι, θά λέγαμε, τό ἀποκορύφωμα αὐτοῦ τοῦ δυνατοῦ χτυπήματος τοῦ χεριοῦ τοῦ Θεοῦ ἐπάνω στόν Μεσσία. Κι αὐτό ἔγινε γιά νά φανερωθεῖ –ἐκτός ἀπό τό ὅτι ὁ Χριστός πάσχει γιά μᾶς καί ὀδυνᾶται καί ὑποφέρει– ὅτι καί οἱ πιστοί θά δεχθοῦν βαρύ τό χέρι τοῦ Θεοῦ. Προσέξτε: Ἡ Πρός Ἑβραίους ἐπιστολή τό λέει αὐτό, καί ἀναφέρεται στήν παιδαγωγία, πώς εἶναι «εἰς τὸ μεταλαβεῖν τῆς ἁγιότητος αὐτοῦ», στό νά γίνουμε μέτοχοι τῆς ἁγιότητος τοῦ Θεοῦ!
Ἔτσι, σᾶς παρακαλῶ πολύ, ὅταν ἔχουμε μία δοκιμασία, ποτέ μήν ποῦμε: «Γιατί ὑπάρχει αὐτή ἡ δοκιμασία;». Εἶναι βλάσφημος ὁ λόγος πού λέμε «Τί Σοῦ ἔκανα Θεέ μου;». Ξέρετε πόσο βλάσφημος εἶναι; Κάνουμε ἔτσι τόν Θεό ἀντίδικό μας. «Τί Σοῦ ἔκανα;»!... Εἶναι ὅπως ὁ ἀντίδικος γείτονας, πού ἔχουμε μαζί του διαφορές. Γιά ὄνομα τοῦ Θεοῦ! Ὁ Θεός εἶναι ἀντίδικος;... Ὁ Θεός εἶναι ποιμένας μας, εἶναι Πατέρας μας. Θά μποροῦσε τό παιδί νά βλέπει τόν πατέρα του ὡς ἀντίδικο;... Ἄν φθάσει τό παιδί νά νιώθει ἔτσι γιά τόν πατέρα του, τότε ἔχουμε πλέον καταστροφή αὐτῆς τῆς ὡραιότατης εἰκόνας ποιμένος καί ποιμενομένου, πατρός καί υἱοῦ! Ὁ Θεός εἶναι Πατέρας· παιδαγωγεῖ, βοηθάει, ἐνισχύει, γιά νά κάνει τό παιδί Του ὅπως πρέπει νά εἶναι. Ὁ Θεός ἔρχεται νά μᾶς βοηθήσει νά γίνουμε ἥρωες τῆς πίστεως, τῆς ἀγάπης, τῆς ἐλπίδος, τῆς ὑπομονῆς, τῆς σωφροσύνης!
Θυμόσαστε τί περιπέτεια εἶχε ὁ Ἰωσήφ στήν Αἴγυπτο; Ἐπέτρεψε ὁ Θεός νά πουληθεῖ, νά μπεῖ στόν πειρασμό τῆς γυναίκας τοῦ Πετεφρῆ, καί ἐξ αἰτίας τῆς ἄδικης ἀποφάσεως ἀπό τόν πειρασμό αὐτῆς τῆς γυναίκας, ἐπέτρεψε νά καθήσει περίπου μιά δεκαετία μέσα στό ὀχύρωμα, στή φυλακή. Κι ὅλα αὐτά γιατί; Τό λέει ὁ ἴδιος ὁ Ἰωσήφ στ’ ἀδέλφια του, πού ἔτρεμαν καί φοβοῦνταν ὅτι τώρα θά τά ἐκδικηθεῖ. Λέει: «Μή φοβᾶστε· ὁ Θεός προνόησε νά μέ στείλει στήν Αἴγυπτο πιό μπροστά ἀπό σᾶς, προβλέποντας ὅτι θά γίνει ὁ λιμός. Ἐμένα μέ ἔστειλε προπομπό, νά φθάσω νά γίνω ἀντιβασιλέας, νά μήν πεινάσει οὔτε ἡ Αἴγυπτος καί οἱ γύρω ἀπό αὐτήν ἄνθρωποι, ἀλλά οὔτε καί ἐσεῖς. Λοιπόν τί φοβόσαστε; Αὐτό πού ἐσεῖς κάνατε ὡς κακία, αὐτό ὁ Θεός τό χρησιμοποίησε κατά ἕναν θαυμάσιο τρόπο, νά φθάσω νά γίνω ἐγώ ὁ τροφοδότης, ὁ σιτοδότης τῆς Αἰγύπτου καί δικός σας». Ἐγώ θά ἔλεγα ὅτι γι’ αὐτό ἔγινε ὁ λιμός· γιά νά φθάσουν τά ἀδέλφια ἐκεῖ, στήν Αἴγυπτο!
Βλέπετε, παρακαλῶ, τί βγαίνει; Καί ὅταν αὐτό γίνεται γιά ὑλικά πράγματα, φαντασθεῖτε ὅταν πρόκειται γιά ἀρετές!... Ὕστερα ἔλαμψε τό πρόσωπο τοῦ Ἰωσήφ ἀπό πλευρᾶς ἀρετῶν. Ἀποδείχθηκε σώφρων, ἀποδείχθηκε ἀνεξίκακος, ἀποδείχθηκε ὑπομονετικός, καί ἀπό τήν Ἐκκλησία μας ὀνομάστηκε Πάγκαλος. Ἡ μνήμη του γιορτάζεται τή Μεγάλη Δευτέρα, ὡς τύπος τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ!
Ἄν δέν εἶχε τήν περιπέτεια αὐτή ὁ Ἰωσήφ, ρωτάω, θά ἀναδεικνυόταν ὅ,τι ἀναδείχθηκε; Ὄχι. Ἦταν ἁμαρτωλός ὁ Ἰωσήφ, καί εἶχε τήν περιπέτεια αὐτή; Ὄχι. Ἔπεσε λοιπόν ράβδος, γιά νά αὐξηθεῖ ἡ ἁγιότητα. Σέ μιά τέτοια αὔξηση τῆς ἁγιότητος, ἐκεῖνος πού ἔχει νοῦ, ξέρετε τί θά ἔλεγε στόν Θεό; αὐτό πού λέει ἕνας στίχος ψαλμικός: «Ἐγὼ εἰς μάστιγας ἕτοιμος». Ἔχω τήν πλάτη μου ἕτοιμη γιά νά φάω καμουτσικές, ὄχι μόνο γιά τιμωρία, ἀλλά καί γιά αὔξηση τῆς ἁγιότητος. Ἄλλωστε τό ρῆμα παρεκάλεσαν σημαίνει μέ βοήθησαν, μέ παρηγόρησαν, μέ ἐνίσχυσαν, μέ ἐξύψωσαν.
Ἐδῶ, ἀγαπητοί, τελειώνει ὄχι μόνον ἡ ὥρα –πραγματικά τελείωσε καί ἡ ὥρα, καί θά προχωρήσω λίγο σύντομα– ἀλλά τελειώνει καί ἡ πρώτη εἰκόνα τοῦ καλοῦ ποιμένος, τοῦ ποιμένος Θεοῦ. Καί μπαίνουμε στή δεύτερη εἰκόνα τοῦ Θεοῦ ὡς συμποσιάρχου, τραπεζοκόμου.
«Ἡτοίμασας ἐνώπιόν μου τράπεζαν». Ὑπέροχο αὐτό! Ἔχεις ἑτοιμάσει μπροστά μου τραπέζι, ἔχεις ἕτοιμο τό τραπέζι!
Ὑπάρχει ἡ ἔκφραση στόν λαό μας: «Τί θέλει; νά τοῦ ἔχουμε ἕτοιμο καί τό τραπέζι;», ἤ «Θέλει νά βρεῖ στρωμένο τραπέζι;». Δηλαδή ἐννοεῖ νά εἶναι ἕτοιμα τά ἀγαθά, καί νά μή δουλέψει; Λοιπόν, ἀγαπητοί, ὁ Θεός ἑτοιμάζει μπροστά στόν ἄνθρωπο τράπεζα. Πότε ὅμως; Ὅταν ἤδη ὁ ἄνθρωπος ἔχει περάσει ἀπό τήν παιδαγωγία τή δική Του. Τότε παρέχει τράπεζα !
Παρακάτω θά πεῖ τίς λεπτομέρειες, «ἐξεναντίας τῶν θλιβόντων με∙ ἐλίπανας ἐν ἐλαίῳ τὴν κεφαλήν μου, καὶ τὸ ποτήριόν σου μεθύσκον με ὡσεὶ κράτιστον». Μοῦ ἑτοίμασες τραπέζι ἀπέναντι σ’ ἐκείνους πού μέ πικραίνουν, γιά νά τούς δείξεις ὅτι Ἐσύ μέ προστατεύεις · ἄλειψες μέ μυρωμένο λάδι τό κεφάλι μου –συνήθεια τῆς ἐποχῆς ἐκείνης, νά ἀλείφουν μέ ἄρωμα τό κεφάλι τοῦ ἐπισκέπτου· ὅπως ἔπλεναν καί τά πόδια– καί τό ποτήρι Σου, πού μοῦ τό πρόσφερες, ξεχειλισμένο ἀπό τό πιό θαυμάσιο κρασί, μέ μέθυσε, μέ γέμισε εὐφροσύνη. Εἶναι λεπτομέρειες τοῦ τραπεζιοῦ.
Ὅλα αὐτά θυμίζουν ἐκεῖνο πού εἶπε ὁ Χριστός. Παρομοίασε τή Βασιλεία Του μέ τράπεζα. Συνδαιτημόνες βάζει τούς πιστούς Του καί ὑπηρέτη στό τραπέζι –ἀλλοίμονο!– βάζει τόν ἑαυτόν Του!... «Περιζώσεται καὶ ἀνακλινεῖ αὐτούς, καὶ παρελθὼν διακονήσει αὐτοῖς». Ὁ Ἰησοῦς Χριστός θά περιζώσει τή μέση του, θά βάλει ποδιά διακονίας, θά τούς βάλει νά καθήσουν, καί περνώντας θά τούς διακονήσει, θά τούς ὑπηρετήσει. Τό θυμόσαστε ἀπό τήν Καινή Διαθήκη αὐτό; Ὑπηρετεῖ τήν τράπεζα ὁ Χριστός, γιά νά εὐφραίνονται ὅσοι κάθησαν στό τραπέζι, κι αὐτοί εἶναι ἐκεῖνοι πού ἀποδείχθηκαν μαθητές Του.
Καί πραγματικά, ἀγαπητοί· τό τραπέζι τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ εἶναι στρωμένο ἀπό τή ζωή αὐτή. Εἶναι ὅσα διακόνησε ὁ Χριστός, πού μᾶς τά παρέχει μέ τά Μυστήριά Του, γιά νά βρεθοῦμε στή Βασιλεία Του· ἀλλά πρωτίστως καί κυρίως, τό Σῶμα Του καί τό Αἷμα Του. Ἐκεῖνος τά διακόνησε αὐτά· Ἐκεῖνος ἀνέβηκε στόν σταυρό· Ἐκεῖνος ἔχυσε τό Αἷμα Του· Ἐκεῖνος λογχίσθηκε, ἀποδοκιμάσθηκε! Ἐκεῖνος ὅλα, γιά νά μᾶς τά δώσει ἐμᾶς ἕτοιμα στήν τράπεζα, νά τά γευθοῦμε καί νά ζήσουμε! Εἶναι λοιπόν τό τραπέζι τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Εἶναι τά Μυστήρια τοῦ Χριστοῦ, πού μᾶς βάζουν στή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, στό τραπέζι τοῦ Θεοῦ.
Καί λέει τώρα ἐδῶ: «καὶ τὸ ποτήριόν σου μεθύσκον με»· ἕνα ποτήρι πού μεθᾶ, ἕνα ποτήρι ξέχειλο, «ὡσεὶ κράτιστον», κρασί καθαρό, ἀνόθευτο, ὑπέροχο· ποιότητα πρώτη, ἄριστο! Εἶναι τό ποτήριο τῆς Θείας Κοινωνίας· εἶναι τό ποτήριο τῆς ζωῆς· εἶναι τό ποτήριο τῆς εἰρήνης· εἶναι τό ποτήριο τῆς χαρᾶς· εἶναι τό ποτήριο τῆς ἀφθονίας...
Ὁ Χριστός εἶπε: «ἐγὼ εἰς τοῦτο ἐλήλυθα εἰς τὸν κόσμον, ἵνα ζωὴν ἔχωσιν καὶ περισσὸν ἔχωσιν». Ἐγώ γι’ αὐτό ἦλθα στόν κόσμο, γιά νά ἔχουν ζωή καί περίσσευμα ζωῆς. Ὄχι ἁπλά ὅπως ἕνα ποτήρι, θά λέγαμε, πού ἔχει νερό, ἀλλά ἕνα ποτήρι πού εἶναι ξεχειλισμένο ἀπό νερό. Εἶναι ἔκφραση. Ὄχι ζωή, ἀλλά ξέχειλη ζωή! Αὐτό εἶναι τό κράτιστον ποτήριον.
Αὐτό εἶναι τό ποτήρι πού ἔχει μέσα τή ζωή, καί μᾶς τή δίνει ὁ ἴδιος ὁ Ἰησοῦς Χριστός. Αὐτό εἶναι πραγματικά κάτι πού μᾶς κάνει νά στεκόμαστε μέ δέος στήν προσφορά αὐτή τοῦ Χριστοῦ. Πόσες ψυχές δέν ἔνιωσαν τήν προσφορά αὐτή τοῦ Χριστοῦ!... Καί αὐτή ἡ αἴσθηση ξέρετε πῶς εἶναι; Κι αὐτό δημιουργεῖ ἀλλοίωση στήν ψυχή. Αὐτή, ἀγαπητοί μου, ἡ αἴσθηση τῆς προσφορᾶς τοῦ Χριστοῦ κάνει μερικές ψυχές, σ’ ὅλους τούς αἰῶνες, νά γεμίζουν ἀπό δάκρυα, μέχρι πού νά πεθάνουν! Κλαῖνε διαρκῶς! Κλαῖνε συνέχεια!... Πλέουν μέσα σέ πελάγη εὐτυχίας, εὐγνωμοσύνης, καί δέν ξέρουν μέ ποιόν τρόπο νά ποῦν τό εὐχαριστῶ τους.
(συνεχίζεται)


Απόσπασμα από το βιβλίο ‘’ΕΠΙΛΟΓΗ ΨΑΛΜΩΝ’’ Τόμος ά.
Της Ιεράς Μόνης Κομνηνείου, Κοιμήσεως θεοτόκου και Αγίου Δημητρίου.
Το βιβλίο περιέχει  απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του μακαριστού Γέροντα Π. Αθανασίου Μυτιληναίου.
Η ανάρτηση γίνεται με την ευλογία της Ιεράς Μονής.