Γιατί είναι αίρεση το filioque;

 

Αν ήταν σωστό το filioque, θα το έγραφαν οι Πατέρες της Β΄ Οικουμενικής Συνόδου στο δεύτερο μέρος του «Πιστεύω», που μιλάει για το Άγιο Πνεύμα.

Ο Χριστός είπε ότι αυτός θα στείλει (πέμψει) στους αποστόλους Του, όταν ανέβει στον ουρανό, το Άγιο Πνεύμα, το οποίο εκπορεύεται από τον Πατέρα (Ιωάν. 16,7). Πουθενά δε λέει ότι εκπορεύει ο Υιός το Άγιο Πνεύμα. Άλλο το ρήμα «πέμπω» κι άλλο το ρήμα «εκπορεύω». Το «πέμπω» σημαίνει στέλνω εντός του χρόνου, ενώ το «εκπορεύω» βγάζω-πηγάζω από μέσα μου.

Η πομπή (πέμπω) του Αγίου Πνεύματος, δηλ. το στάλσιμό Του δε σημαίνει και υπαρξιακή εκπόρευσή Του (εκπορεύω). Βέβαια η

εκπόρευση, ως τρόπος υπάρξεως του Αγίου Πνεύματος, είναι Μυστήριο ασύλληπτο από τις αντιληπτκές ικανότητες του ανθρώπου.

Η πίστη των ρωμαιοκαθολικών για την εκπόρευση του Αγίου Πνεύματος εκ του Πατρός και εκ του Υιού διαλύει το δόγμα της Αγίας Τριάδος. Ο Πατέρας και ο Υιός είναι ίσοι και το Άγιο Πνεύμα κατώτερο. Το Άγιο Πνεύμα εκπορευόμενο από τον Πατέρα και τον Υιό είναι Θεός δευτέρας κατηγορίας. Η αλλοίωση του δόγματος με το filioque διαλύει την ισοτιμία και μοναδικότητα των τριών προσώπων της Αγίας Τριάδος.

Αυτό έχει συνέπειες και στην άποψη περί ανθρώπου, της εικόνας του Θεού. Τότε και στον άνθρωπο δε νοείται ισοτιμία και μοναδικότητα. Δικαιολογούνται οι υποτιμήσεις και οι καταπιέσεις.

Ο Χριστός είπε να βαπτίζονται οι χριστιανοί στο όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος. Αν δεν ήταν ίσα τα τρία πρόσωπα, δε θα τα έβαζε μαζί στη Βάπτιση. Η Αγία Τριάδα είναι συγχρόνως και Μονάδα, γιατί υπάρχει μία θεϊκή ουσία. Ο Πατέρας γεννά τον Υιό και εκπορεύει το Άγιο Πνεύμα. Αν εκπορεύει και ο Υιός, χάνεται η Μοναρχία στην Αγία Τριάδα. Αρχή, πηγή και ρίζα της θεότητας είναι ο Πατέρας. Το κάθε πρόσωπο της Αγίας Τριάδος διακρίνεται από ένα ιδιαίτερο υποστατικό ιδίωμα (γνώρισμα της υποστάσεως-προσώπου). Ο Πατέρας είναι αγέννητος, ο Υιός γεννητός και το Άγιο Πνεύμα εκπορευτό.

 

 

Από το βιβλίο «Νεανικές Αναζητήσεις - Α’ Τόμος: Ζητήματα πίστεως» (σελ.199-200), Αρχ. Μαξίμου Παναγιώτου, Ιερά Μονή Παναγίας Παραμυθίας Ρόδου